احتمال حمله به اوكراين، تنش در آسياي شرقي و گفتوگوهاي هستهاي مهمترين محورهاي گفتوگوي وزراي خارجه كشورهاي عضو گروه 7 بود
نمايش اتحاد عليه مسكو، پكن و تهران
محمدحسين لطفالهي
نشست وزراي امور خارجه گروه 7 روز شنبه در حالي آغاز شد كه ليز تراس، وزير خارجه بريتانيا به عنوان ميزبان اين نشست وعده داده بود ميكوشد آن را به نمايشي از «اتحاد غرب عليه متجاوزان جهاني» بدل كند.وزراي امور خارجه گروه 7 روز شنبه در شهر ليورپول گردهم آمدند. اين نشست در شرايطي برگزار ميشد كه مقامهاي غربي طي هفتههاي اخير بارها درخصوص احتمال تهاجم نظامي روسيه به اوكراين هشدار ميدادند، تنشها در درياي چين جنوبي به صورت فزايندهاي در حال بيشتر شدن بود و چشمانداز گفتوگوهاي هستهاي ميان ايران، كشورهاي 1+4 و ايالات متحده نيز چندان روشن به نظر نميآمد. وزير امور خارجه بريتانيا با اشاره به همين موارد از نشست گروه 7 به عنوان «فرصتي براي نشان دادن يك جبهه متحد در برابر رفتارهاي بدخواهانه» نظير «احتمال تهاجم روسيه به اوكراين» نام برده بود.پيش از آغاز نشست وزير خارجه بريتانيا با لحني تند به روسها هشدار داد كه حمله نظامي به اوكراين «تبعات اقتصادي وخيمي» براي آنها به دنبال خواهد داشت و گفت كه كشورهاي عضو گروه 7 «در موضع خود در برابر تجاوز كاملا استوار خواهند بود.» او اين هفته درخصوص ايران نيز هشدار داده بود كه گفتوگوهاي وين «آخرين بخت ايران» براي توافق بر سر احياي برجام است. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، نشست وزراي امور خارجه گروه 7 با استقبال ليز تراس از همتايان امريكايي، فرانسوي، آلماني، ايتاليايي، كانادايي و ژاپني خود و همزمان با نواخته شدن موسيقيهاي كريسمس از سوي گروههاي برگزيده ارتش بريتانيا آغاز شد. ليز تراس هنگام افتتاح نشست تاكيد كرد كه «ما بايد از خود در برابر تهديدهاي فزاينده بازيگران متخاصم دفاع كنيم» و ما بايد «با هم متحد شويم تا بتوانيم با قدرت در مقابل متجاوزاني كه به دنبال محدود كردن مرزهاي آزادي و دموكراسي هستند، بايستيم.»براساس اعلام دولت انگليس، جمعه شب وزير خارجه امريكا در ديدار دوجانبه با همتاي بريتانيايي خود «بهشدت از تجمع نيروها و تجهيزات ارتش روسيه در نزديكي مرز با اوكراين ابراز نگراني كرده بود» و هر دو ديپلمات مشتركا بر اين موضوع كه «هرگونه تهاجمي از سوي روسيه به اوكراين مطمئنا يك اشتباه استراتژيك بزرگ خواهد بود و تبعاتي جدي به همراه خواهد داشت» تاكيد كردند.ايالاتمتحده و متحدان اين كشور در پيمان ناتو، طي هفتههاي اخير بارها ابراز نگراني كرده بودند كه تحركات نظامي روسيه در مرز با اوكراين ميتواند مقدمهاي براي حمله نظامي به اين كشور باشد اما مقامهاي روس ضمن تكذيب اين ادعاي طرف غربي به امريكا و متحدان اروپايي اين كشور هشدار ميدهند كه گسترش ناتو به سوي شرق از نگاه آنها پذيرفتني نيست و روسيه اين موضوع را تهديدي جدي عليه امنيت ملي خود ارزيابي ميكند.رييسجمهور ايالاتمتحده در ديداري كه هفته گذشته با همتاي روس خود داشت، تهديد كرد كه اگر روسيه به اوكراين حمله كند، «با سختترين تحريمها تاكنون» مواجه خواهد شد. رويترز به نقل از مقامهاي دولت بايدن مينويسد: اين تحريمها بزرگترين بانكهاي روسيه و همچنين توانايي سيستم مالي اين كشور در تبديل روبل به دلار يا ساير ارزهاي معتبر بينالمللي را هدف قرار خواهد داد و به اين منظور طراحي شده تا ولاديمير پوتين را از حمله به اوكراين منصرف كند. با اين وجود ايالات متحده همواره براي اعمال تحريمهاي اقتصادي عليه روسيه با يك معضل جدي روبهرو بود و آن كشورهاي اروپايي بودند كه به دليل وابستگي زياد در حوزه انرژي به مسكو، حاضر نبودند با تحريمها عليه روسيه همراه شوند؛ موضوعي كه در نشست گروه 7 نيز مورد توجه قرار گرفت. ليز تراس وزير خارجه بريتانيا، روز شنبه در اين خصوص گفت: «كشورهاي دموكراتيك و آزاد براي حفظ استقلال خود بايد از وابستگي به گاز روسيه و پول روسيه رهايي بخشند.» به گفته او، اين هدف بريتانياست كه در همكاري با كشورهاي ديگر اطمينان حاصل كند ملل دموكراتيك آلترناتيوي براي گاز روسيه دارند.آلمان يكي از كشورهايي است كه بهرغم اتخاذ مواضع جدي عليه اقدامات روسيه در قبال اوكراين، حاضر نشده از همكاري با روسها بر سر انتقال گاز منصرف شود و پروژه نورد استريم 2 كه گاز را از روسيه به اروپاي غربي منتقل ميكند يكي از اصليترين همكاريهاي برلين و مسكو در اين حوزه است. نشست ليورپول اولين ديدار آنلانا بربوك، وزير خارجه جديد آلمان با اكثر همتايانش در گروه 7 بود. اين سياستمدار عضو حزب سبز آلمان گفته است كه برلين بايد رويكرد سختگيرانهتري در قبال مسكو و پكن اتخاذ كند و اين موضعگيري زماني اهميت مضاعف پيدا ميكند كه آلمان از ماه ژانويه رياست دورهاي گروه 7 را از بريتانيا تحويل بگيرد. بربوك پيشتر گفته بود كه يكي از مخالفان پروژه نورد استريم 2 است اما هنوز مشخص نيست موضع رسمي دولت جديد آلمان در قبال اين پروژه چه باشد.بريتانيا يكي از كشورهاي اروپايي است كه وابستگي چندان به گاز روسيه ندارد و از همين رو در حالي كه دولت پيشين آلمان مصرانه به دنبال اجراي پروژه نورد استريم 2 بود، با اين پروژه مخالفت ميكرد. با اين وجود براساس گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، انگلستان يكي از مهمترين مراكز سرمايهگذاري روسها به شمار ميرود و حجم زيادي از پولهاي سرمايهداران روس مستقيما به اين كشور انتقال داده ميشود. ليز تراس جمعه شب در ديداري دوجانبه با همتاي آلماني خود به گفتوگو درخصوص اين مسائل پرداخت و اذعان كرد كه بريتانيا بايد با اتخاذ سياستهاي اقتصادي جديد در راستاي حفظ ارزشهاي اصلي خود تلاش كند.كشورهاي عضو گروه 7 در سال ۲۰۱۴ به دنبال الحاق شبه جزيره كريمه به خاك روسيه تصميم به اخراج اين كشور از اين گروه گرفتند. امري كه به معناي تبديل گروه 8 به گروه 7 بود.
تقابل با چين
بريتانيا كه آخرين رياست خود را بر نشست گروه 7 تجربه ميكند و به زودي رياست دورهاي را به آلمانها تحويل خواهد داد، در اين نشست از تعدادي از مقامهاي ارشد كشورهاي جنوب شرقي آسيا نيز دعوت كرده بود كه بيشتر آنها به صورت مجازي در اين نشست حاضر شدند.هر چند همكاري اقتصادي با كشورهاي اين منطقه يكي از اولويتهاي لندن به ويژه پس از خروج از اتحاديه اروپا به شمار ميرود اما ناظران معتقدند هدف اصلي انگليس از تقويت روابط با كشورهاي جنوب شرقي آسيا، تحت فشار گذاشتن چين با همراهي امريكاييهاست.نمونههايي از اين تمايل نيز در اظهارات روز گذشته وزير خارجه بريتانيا ديده شد. ليز تراس خطاب به ديگر وزراي خارجه كشورهاي گروه 7 گفت كه همه باهم بايد با سياست «تحميل اراده از طريق اقتصاد» بجنگند و در نبرد در حوزه تكنولوژي پيروز شوند. اين اشاره آشكار به چين در شرايطي صورت ميگرفت كه پيشتر گروه 7 ابتكاري اقتصادي مطرح كرده بود كه براساس آن كشورهاي عضو اين گروه به كشورهاي در حال توسعه براي ساخت پروژههاي زيرساختي بزرگ كمك مالي ارايه كنند.
گفتوگوهاي هستهاي با ايران
بيشتر كشورهاي عضو گروه 7 نقش تعيينكنندهاي در مذاكرات هستهاي با ايران در مسير احياي توافق برجام دارند. بريتانيا، آلمان و فرانسه مستقيما با ايران مذاكره ميكنند و ايالاتمتحده نيز به صورت غيرمستقيم در گفتوگوها با ايران مشاركت دارد تا راه براي احياي توافق هستهاي باز شود. به همين دليل جاي تعجب نبود كه نشست گروه 7 به محلي براي تبادلنظر وزراي خارجه اين كشورها به منظور گفتوگو درخصوص مساله ايران تبديل شود.براساس اعلام دولت بريتانيا، در نشست دوجانبه ليز تراس و آنتوني بلينكن وزير امور خارجه ايالاتمتحده دو طرف درخصوص مساله ايران گفتوگو كرده و هر دو تاكيد كردند كه ايران بايد «مشاركت جديتري» در گفتوگوهاي وين داشته باشد.همچنين به گفته سخنگوي وزارت خارجه امريكا، آنتوني بلينكن جمعه شب ديداري چهارجانبه با وزراي خارجه بريتانيا، آلمان و فرانسه داشت و با آنها درخصوص مساله ايران و گفتوگوهاي هستهاي در وين به بحث و تبادلنظر پرداخت. ند پرايس، سخنگوي وزارت خارجه ايالات متحده اين گفتوگوها را «سازنده» ارزيابي كرده است.