نخست‌وزير رژيم اسراييل به خليج فارس آمد
فرش قرمز اميرنشين براي دشمن اعراب
شهاب شهسواري
نفتالي بنت، نخست‌وزير رژيم اسراييل، ديروز براي نخستين‌بار به امارات متحده عربي سفر كرد تا با محمد بن زائد، حاكم بالفعل امارات ديدار و گفت‌وگو كند. اين نخستين سفر يك نخست‌وزير اسراييل به ابوظبي از زمان امضاي توافق‌هاي عادي‌سازي روابط ميان اسراييل با بحرين، امارات متحده عربي، مراكش و سودان است. نفتالي بنت قرار است امروز با محمد بن زائد ديدار و گفت‌وگو كند.
در شرايطي كه توافق‌هاي عادي‌سازي روابط تعدادي از كشورهاي عربي با اسراييل كه سال گذشته امضا شد، با پيگيري بنيامين نتانياهو و تحت نظارت دولت پيشين امريكا نهايي شده بودند، اما گرفتاري‌هاي داخلي، جهانگيري ويروس كرونا و مشكلات امنيتي باعث شد تا نتانياهو از انجام سفر به كشورهايي كه توافق را امضا كرده بودند، باز ماند. نتانياهو كه قصد داشت از فرصت بي‌نظير عادي‌سازي روابط با كشورهاي عربي براي خودش اعتبار جمع كند، سفر وزراي كابينه‌اش را به امارات ممنوع كرده بود و حتي اجازه نداد كه گابي اشكنازي، وزير خارجه وقت براي افتتاح سفارت اسراييل در ابوظبي به امارات سفر كند. نهايتا با لغو سفر نتانياهو به امارات، با برگزاري انتخابات زودهنگام و توافق گروه‌هاي رقيب براي تشكيل دولت، دوران نتانياهو به پايان رسيد تا آرزوي چيدن ميوه‌هاي توافق عادي‌سازي به دل او بماند. حالا با گذشت بيش از يك‌سال از امضاي توافق‌هاي عادي‌سازي روابط، نفتالي بنت، نخستين نخست‌وزير اسراييل است كه به يكي از اين چهار كشور سفر مي‌كند. بر اساس بيانيه دفتر نخست‌وزيري اسراييل، در ديدار امروز ميان محمد بن زائد و نفتالي بنت در خصوص تقويت روابط با تاكيد بر مسايل اقتصادي كه به رونق، رفاه و تقويت ثبات منجر مي‌شود، گفت‌وگو خواهد شد. در حالي كه دفتر نخست‌وزير اسراييل، رسما سفر بنت به امارات را تاييد كرد تا لحظه تنظيم اين گزارش رسانه‌هاي رسمي امارات خبري در اين مورد منتشر نكرده‌اند. پيش از اين خرداد ماه سال جاري يايير لاپيد، وزير خارجه كابينه بنت براي افتتاح سفارت رژيم اسراييل در امارات متحده عربي به ابوظبي سفر كرده بود.
ايران در بطن سفر بنت
رسانه‌هاي اسراييلي و غربي، يكي از مهم‌ترين اهداف اين سفر را رايزني با امارات در مورد ايران و مرتبط با موضوع گفت‌وگوهاي وين توصيف كرده‌اند. خبرگزاري رويترز اين سفر را با هياهوها در مورد مذاكرات ايران و 1+4 در وين براي بازگشت طرف‌ها به اجراي تعهدات برجام، مرتبط مي‌داند و مي‌نويسد: «اين سفر درست همزمان با افزايش تنش‌هاي منطقه‌اي و همزمان با تلاش قدرت‌هاي جهاني براي احياي توافق هسته‌اي با ايران انجام مي‌شود. اسراييل به تازگي پيشنهاد ايجاد يك ساز و كار دفاعي مشترك با كشورهاي عرب خليج [فارس] مطرح كرده است كه نگراني‌هاي مشابهي در مورد ايران دارند.»
پايگاه خبري شبكه الجزيره در گزارشي مي‌نويسد: «درونمايه روابط اسراييل و امارات نگراني مشترك از نفوذ هسته‌اي ايران در منطقه است. در طول هفته‌هاي گذشته اسراييل ارشدترين ديپلمات‌هايش را براي ديدار با متحدان در اروپا، امريكا و خاورميانه اعزام كرده است تا آنها را به موضع‌گيري قاطعانه‌تر در مقابل ايران تشويق كند.»
علاوه بر گفت‌وگوهاي احياي برجام در وين، نگراني ديگر اسراييل بهبود روابط امارات و ايران است. روابط ابوظبي و تهران در طول پنج سال گذشته با مشكلات زيادي مواجه بود، اما در طول هفته‌هاي گذشته با تغيير رويكرد در سياست خارجي امارات متحده عربي، نشانه‌هايي از بهبود روابط ميان دو كشور ديده مي‌شود. علاوه بر ديدار سه هفته پيش علي باقري‌كني، معاون وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ايران با خليفه شاهين، وزير مشاور در امور خارجه كابينه امارات و انور قرقاش مشاور سياست خارجي رييس امارات متحده عربي، هفته گذشته هم طحنون بن زائد، رييس دستگاه امنيتي امارات متحده عربي به تهران سفر كرد و با دبير شوراي عالي امنيت ملي و رييس‌جمهور اسلامي ايران ديدار و گفت‌وگو كرد. دوري گلد، از مركز اورشليم براي امور عمومي در مورد بهبود روابط تهران و ابوظبي به جروزالم‌پست مي‌گويد: «ممكن است به خيلي دير شدن براي هشدار در مورد بهبود روابط ابوظبي با تهران نزديك شده باشيم، اما مهم اين است كه تلاش خودمان را بكنيم.» اين تحليلگر اسراييلي مي‌گويد: «در دوراني كه روابط اسراييل و ايران مشكل‌دار‌تر از هر زمان ديگر است، اسراييل به شركاي قدرتمند استراتژيك در خاورميانه نياز دارد و قطعا امارات متحده عربي چنين شريكي محسوب مي‌شود.» او با اشاره به سفر بنت به امارات مي‌گويد: «اين ديدار قطعا يك اقدام مهم توسط بنت محسوب مي‌شود، چراكه امارات احساس مي‌كند هم ايالات متحده و هم اسراييل در حال تغيير موضع هستند و در نتيجه احساس خوبي از شرايط ندارند.»
روابط اقتصادي امارات و اسراييل
جروزالم‌پست در گزارش خود از سفر بنت مي‌نويسد: «اقتصاد نقش مهمي در روابط تازه اسراييل و امارات بازي مي‌كند. دو طرف از ماه گذشته مذاكرات براي توافق تجارت آزاد را آغاز كرده‌اند. تا اينجا سال ۲۰۲۱ تجارت كالا ميان دو طرف از ۵۰۰ ميليون دلار بيشتر شده كه تقريبا ۲۵ درصد از سال ۲۰۲۰ بيشتر است.»
خبرگزاري رويترز به يك توافقنامه بخش خصوصي جديد اشاره مي‌كند كه اجازه مي‌دهد نفت امارات در بندر اسراييلي ايلات در درياي سرخ تخليه شود. رويترز مي‌نويسد: «اين توافق توسط فعالان محيط زيستي در ديوان عالي اسراييل به چالش كشيده شده و وزير انرژي كابينه بنت هم با آن مخالفت كرده است. انتظار مي‌رود كه اين هفته در مورد سرنوشت اين قرارداد در كابينه بنت تصميم‌گيري شود.»
فايننشيال تايمز در گزارشي از روابط اقتصادي امارات با اسراييل مي‌نويسد: «عادي‌سازي روابط در ابتدا باعث موجي از ملاقات‌هاي تجاري و افزايش گردشگر از [رژيم اشغالگر] به دوبي شد.» اين گزارش با اشاره به افزايش تبادلات تجارت و قراردادهاي متعدد بين دولت امارات و رژيم اسراييل مي‌نويسد: «در حالي كه رونق روابط بين دولتي قابل پيش‌بيني بود، اما بخش خصوصي با سرعت كمتري فرصت‌هاي تجاري را پيگيري كرده است. يك استثنا در اين ميان پلتفرم سرمايه‌گذاري جسورانه آوركراد اسراييل بود كه در ماه گذشته ميلادي به نخستين گروه فناوري اين رژيم تبديل شد كه در امارات متحده عربي دفتر باز مي‌كند.» اين روزنامه ادامه مي‌دهد: «حتي پيش از امضا توافق‌هاي ابراهيم هم ثروت‌هاي نفتي خليج [فارس] با هدف رسيدن به منافع مالي و فناوري‌هاي روزآمد به زيست‌بوم فناوري اسراييل سرازير مي‌شد. اما آوركراد برخلاف جهت جريان سرمايه‌گذاري حركت كرده و هدفش سرمايه‌گذاري در عرصه نوظهور فناوري در خليج [فارس] است.»
امتناع از فروش فناوري‌هاي حساس
به‌‌رغم گزارش رسانه‌ها از روابط تجاري پر رونق ميان اسراييل و امارات، اختلاف‌نظرها ميان دو طرف در مورد برخي فناوري‌هاي حساس نظامي ادامه دارد. يكي از مسائلي كه از يك‌سال پيش و در پي امضاي توافق‌هاي عادي‌سازي مطرح شد، وعده امريكا به امارات در مورد فروش جنگنده‌هاي مدرن اف-۳۵ بود كه با مخالفت جدي اسراييلي‌ها مواجه شد كه مي‌گفتند فروش اين جنگنده‌ها باعث از بين رفتن برتري تكنولوژيك اسراييل بر آسمان منطقه مي‌شود. روز يكشنبه، روزنامه اسراييل هيوم هم در گزارشي از يك اختلاف‌نظر تازه ميان طرفين پرده برداشت. اين گزارش نوشته است كه امارات حتي پيش از امضاي توافق‌ها موسوم به ابراهيم نيز درخواست خريد دو سامانه ضدموشكي گنبد آهنين و فلاخن داوود اسراييل را داشت. بعد از امضاي توافق‌ها تلاش امارات براي خريد اين دو سامانه پيشرفته تشديد شد. اسراييل هيوم مي‌نويسد: «مقام‌هاي اسراييلي مي‌گويند كه نمي‌توانند اجازه دهند سامانه‌هاي حساس دفاعي در محلي مستقر شوند كه روابط كامل ديپلماتيك و روابط تجاري با ايران دارد.» اين گزارش تلويحا خبر مي‌دهد كه شرط اسراييل براي فروش اين سامانه‌هاي ضد موشكي به امارات، قطع كامل روابط با ايران است.