كتابخانه
آنتوني كني و مساله ايمان
آنتوني كني كه در كشور ما بيشتر با كتاب چهارجلدي «تاريخ فلسفه غرب» شناخته ميشود، آثار ديگري هم در زمينه فلسفه دارد كه از اهميت بالايي برخوردار است و برخي از آنها به فارسي نيز ترجمه شده و از جمله اين آثار ميتوان به كتاب «ايمان چيست؟» اشاره كرد. آنتوني جان پاتريك كني سال 1931 در ليورپول به دنيا آمد. او فيلسوفي انگليسي است كه ابتدا به عنوان كشيش تحت تعاليم كاتوليك رومي قرار گرفت اما بعدها تعاليم كاتوليك را زير سوال برد. كني در سال 1963 موفق به كسب درجه دكتراي فلسفه از دانشگاه آكسفورد شد. او رييس پيشين آكادمي بريتانيا و رييس كنوني موسسه سلطنتي فلسفه در بريتانياست. كتاب «ايمان چيست؟» يكي از مهمترين كتابهاي كني است كه در آن عقلاني بودن اعتقاد به خدا را مورد بررسي قرار ميدهد؛ مسالهاي كه از افلاطون تا آكويناس و از آنان تا امروزياني چون ويتگنشتاين، پلنتينگا و... تحولي بهغايت شايسته تامل داشته است. كني در بخش اول اين كتاب (ايمان و تعقل) به نقد آراي آلوين پلنتينگا در مورد گزارههاي پايه ميپردازد. او از دو جهت پلنتينگا را مورد انتقاد قرار ميدهد؛ نخست به سبب ارايه ندادن معياري مشخص براي گزاره پايه و دوم از حيث قائل نبودن به عقلانيت عام. كني معتقد است كه ما نبايد به اين دليل كه معيار مبناگرايان كلاسيك به شكست انجاميده به اين نتيجه شتابزده برسيم كه هيچ معياري براي تمييز باورهاي عقلاني از باورهاي غيرعقلاني و درواقع، به تعبيرِ خود او، شعور از حماقت وجود ندارد. فحواي سخن او اين است كه پلنتينگا درواقع به چنين نتيجهاي رسيده يا دستكم لازمه سخن او اين است.
دعاي مومن
ونسان برومر زاده 1932، در آفريقاي جنوبي متولد شد و بيشتر دوران حرفهاي خود را در هلند كار كرد. او از سال 1967 تا 1997 استاد فلسفه دين در دانشگاه اوترخت بود. ونسان برومر فيلسوف جهاني و سرشناس در كتاب هنگام نيايش چه ميكنيم با شفافيت و موشكافي به اين پرسش عملي ميپردازد كه نيايش چه اهميتي دارد. آيا نيايش صرفا رياضتي روحي و شخصي است يا چيزي بيش از آن؟ دعا به تعبير برومر نه صرفا وسيلهاي است در جهت ورزيده شدن براي عشق خدا، بلكه خود عشقورزي با خداست؛ كتاب دو بخش دارد: بخش اول درباره سرشت نيايش است و بخش دوم درباره ماهيت ايمان و ربط و نسبت آن با نيايش. جان كلام او در بخش اول اين است كه ايمان يك رابطه عاشقانه بين فرد مومن و خداست و نيايش عملي است كه با آن اين رابطه ايجاد، تعميق يا بازسازي و ترميم ميشود. جان كلام او در بخش دوم نيز تمايزگذاري بين ايمان و باور ديني صرف از يكسو و ارتباط ذاتي بين اين دو از سوي ديگر است.
قرآن و سنت تفسيري آن
جان ونزبرو تاريخدان و زبانشناس امريكايي در ۲۸ فوريه ۱۹۲۸ در ايلينوي متولد شد. ابتدا به دانشگاه آكسفورد رفت و تحصيلات تكميلي را در مركز مطالعات آفريقايي و شرقشناسي دانشگاه لندن ادامه داد. به اعتقاد ونزبرو، چنانچه قرآن و ديگر متون كهن (به ويژه تفسير) را با شيوهها و ابزارهاي متداول در نقد تورات و انجيل تحليل كنيم، تنها اين تصوير از حصول تدريجي يك سنت اسلامي و مرجعيت كتاب آسماني آن به روشني دريافت ميشود؛ مشخصا تحليل ساختاري و گونهشناختياي مراد است كه درصدد افشاي جايگاه واقعي بخشهاي متعددِ آشكار در اين متون است. بحث ونزبرو اين است كه اين رهيافت نشان ميدهد اين متون، مداركي مركب و مختلطند و در روند تكاملي و درازمدتِ «امتسازي» فراهم آمدهاند كه در آن روند، «ميتوان استفادههاي ادبي و كاركردهاي مشترك كتاب آسماني را به چهار دسته تقسيم كرد: جدلي، عبادي، آموزشي و فقهي. اين چهار دسته به ترتيبِ كاهش اهميت و ترتيب تاريخي ظهورشان قرار دارند.» كتاب «زبان قرآن، تفسير قرآن» مجموعهاي است از مقالات اسلامشناسان و قرآنپژوهان غربي از قبيل: جان ونزبرو، اندرو ريپين، هربرت برگ، هارلد موتسكي، اري ربين، فرانسوا دوبلوا و جيمز بلمي. مجموعه مقالات اين كتاب به سه بخش تقسيم شده است: بخش اول كه عنوان «مطالعات تفسيري» دارد، سه يا چهارگونه مختلف از مطالعات تفسيري در غرب را نشان ميدهد. مقاله بخش دوم اما به مسائلي مانند تقرير و توضيح نظريه در باب تاريخ قرآن، شكلگيري تفاسير نخست قرآن و تاريخگذاري روايات جمع و تدوين قرآن ميشود. بخش سوم جوانب مختلف يكي از مهمترين پرسشهاي غربيان درباره زبان قرآن را توضيح ميدهد. «زبان قرآن، تفسير قرآن» با ترجمه مرتضي كريمينيا توسط انتشارات هرمس منتشر شده و اكنون به چاپ سوم رسيده است.