روز سلفي گرفتن در موزه چرا؟
رضا دبيري‌نژاد
چند سالي است ۱۹ ژانويه به عنوان روز سلفي در موزه‌ها نامگذاري شده است. سلفي گرفتن شايد امروزه يك رفتار عاميانه و غيرجدي محسوب شود و بيشتر آن را به عنوان يك مد روز در فضاي مجازي نگاه كنند كه مخاطبين جوان‌تر با آن سر و كار دارند. اما همين مد زمانه امروزه براي خودش يك نشانه از زيست مجازي يا سبك زندگي امروزه را نشان مي‌دهد؛ اينكه موزه‌ها نام روزي را به عنوان سلفي در موزه بگذارند شايد يك كار خارج از تصور معمول و غيرمعقول به حساب آيد از اين جهت كه معمولا موزه‌ها به دنبال بيان‌هاي رسمي و جدي بر روايت‌ها و تفسير‌هاي تخصصي هستند.
سلفي گرفتن در موزه چه تغييري را ايجاد كرده است يا چه نوع اتفاقي را با خود به همراه دارد كه حالا به عنوان يك روز نامگذاري مي‌شود. سلفي گرفتن پيوند فرد عكاس با سوژه پيراموني عكس است كه مي‌توان آن را در جمله من و فلان موزه يا من و فلان اثر تاريخي يا فلان اثر هنري و علمي معنا كرد. اينكه بازديد‌كنندگان شخصي‌سازي مي‌كنند و حتي خودشان را به يك اثر الصاق مي‌كنند و به اين شكل در اثر جاي مي‌دهند، گويي ديوار موزه را مي‌شكنند و با موزه پيوند برقرار مي‌كنند. اين موضوع سبب مي‌شود موزه را آنقدر سخت و خشك نبينيم و آدم‌ها اين اجازه را داشته باشند كه موزه را در هر اندازه و ساحتي ببينند حتي به اندازه يك سلفي گرفتن.
به اين شكل موزه خودماني شده و در اين خودماني شدن روايت‌هايي صميمي شكل مي‌گيرد. موزه‌ها سال‌هاست كه مي‌خواهند با جامعه بيشتر پيوند بخورند و خودشان را به مخاطبين نزديك‌تر كنند و از اين رو از هر روش ارتباطي استفاده مي‌كنند. امروزه يك وسيله فراگير اجتماعي شكل گرفته است كه مي‌تواند از سوي مخاطبين سبب برقراري ارتباط شود، مخاطبيني كه با همين مد امروزي حضور خودشان را ثبت مي‌كنند و براي آنها سبب تجديد خاطره مي‌شود، خاطره‌اي كه مي‌تواند تكثير شود و موزه را امتداد دهد.
سلفي گرفتن ديگر تنها يك تفنن نيست، بلكه يك مرحله از لمس كردن موزه است، مخاطبيني كه با شور و اشتياق ديدن يك فضاي تاريخي يا يك شاهكار هنري و حتي كشف يك اثر جديد به موزه آمده‌اند و حالا مي‌خواهند به ذوق اين دستيابي پاسخي بدهند و هيجانش را بيرون بريزند. در اينجا سلفي گرفتن پاسخ به همين هيجان و شوق است. وقتي صحبت از موزه‌هاي مخاطب - محور مي‌كنيم منظورمان موزه‌هايي است كه رفتارها، هيجانات و دريافت‌هاي مخاطبين براي‌شان مهم است. چنين موزه‌هايي يك مد روز مثل سلفي گرفتن را هم جدي گرفته و درصددند آن را مديريت كرده و از آن براي رسيدن به اهداف و برنامه‌هاي خود استفاده كنند.