«اعتماد» بازتاب سفر رییس جمهوری در شبکه های اجتماعی را بررسی می کند
سفر به روسیه روی خط کاربران
اعتماد
«براي گسترش روابط همه‌جانبه و پايدار و سودمند بين ايران و روسيه، توافق اساسي حاصل شده است.»اين عباراتي است كه ابراهيم رييسي بلافاصله پس از حضور در فرودگاه مهرآباد با استفاده از آنها تلاش مي‌كند، بدون اشاره به جزييات، تصويري از سفر دو‌روزه‌اش به روسيه را براي مخاطبان تصويرسازي كند. سفري كه همزمان با بازتاب‌هاي وسيعي كه در رسانه‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي داشت در فضاي عمومي و شبكه‌هاي اجتماعي ايراني نيز به سوژه اصلي كاربران بدل شد و ديدگاه‌هاي گوناگوني در خصوص آن مطرح شد. كاربران توييتر هركدام با اشاره به بخشي از اخبار اين سفر تلاش مي‌كردند در خصوص آن به بحث و تبادل نظر بپردازند. اقامه نماز توسط رييسي در كاخ كرملين، جويدن آدامس توسط پوتين در نشست دوجانبه، عدم انتشار تصويري از قراردادهاي اقتصادي ميان دو كشور، استقبال از رييسي توسط وزير انرژي روسيه و... بخشي از مهم‌ترين محتوايي بود كه روز گذشته در توييتر فارسي با موضوع سفر رييسي به مسكو منعكس شد. همزمان با اين اظهارنظرها، حاميان دولت و چهره‌هاي اصولگرا با استفاده از هشتگ‌هايي‌چون#دولت_قوي،#رييس_جمهورانقلابي، #رييسي و... تلاش مي‌كردند تا دستاوردهاي سفر رييسي به روسيه را برجسته‌تر كنند. در نقطه مقابل، اما برخي ديگر از تحليلگران و منتقدان دولت با استفاده از هشتك‌هايي چون #فاصله_5متري، #قرارداداقتصادي، #پرچم ايران و... به دنبال واكاوي برخي رفتارهاي طرف روسي در مواجهه با رييس‌جمهوري ايران بودند. يكي از مهم‌ترين مواردي كه در توييتر بازتاب‌هاي فراواني پيدا كرد، اظهاراتي بود كه پوتين در خصوص حضور ايران در سازمان همكاري‌هاي منطقه‌اي شانگهاي به عنوان عضو ناظر داشت. كاربران با اشاره به اينكه، دولت پيش از اين مانور زيادي در خصوص عضويت دايم ايران در پيمان شانگهاي داشته، خواستار شفاف‌سازي موضوع از سوي نهادهاي مسوول بودند.
چهره‌هاي اصلاح‌طلب سفر رييسي به روسيه را چطور تحليل كردند؟
چراغ نخست اظهارنظرهاي تحليلي در خصوص حاشيه‌هاي سفر ابراهيم رييسي به روسيه را محمد علي ابطحي فعال سياسي اصلاح‌طلب و رييس دفتر سيد محمد خاتمي روشن كرد. ابطحي با اشاره به حمايت‌ها و انتقاداتي كه در خصوص نماز خواندن رييس‌جمهوري در سفر به كرملين صورت مي‌گيرد، اين موضوع را فاقد اهميت برشمرد و آن را به عنوان يك حركت عادي يك فرد مسلمان ارزيابي كرد كه در هر وضعيتي بايد نسبت به اداي فرايض روزانه خود اقدام كند. ابطحي با اشاره به حاشيه‌هاي نماز رييسي در كرملين نوشت: «عكس آقاي رييسي در حال نماز خواندن در كرملين چيش مهمه؟ اقامتگاه روسا، داخل كاخ كرملين است وجوب نماز هم در مسكو ساقط نمي‌شود. مگه كسي توقع داشته آقاي رييسي عزيز نماز نخواند؟ امان از تملق.» اظهارات ابطحي در شرايطي رسانه‌اي شد كه برخي از همراهان رييس‌جمهوري، اين حركت را يك حركت معنوي و بسيار تاريخي ارزيابي كرده بودند. علي مطهري ديگر چهره اصلاح‌طلب نيز در اين خصوص با انتشار توييتي نوشت: «نماز خواندن آقاي رييسي، در كرملين، اين پيام را دارد كه دين و مذهب، مردني نيست، بلكه نياز فطري بشر است. امروز در قلب سرزميني كه 70سال با خدا و دين مبارزه كرده‌اند و نام بردن از آن جرم بود، نماز خوانده مي‌شود.»
چهره اصلاح‌طلب ديگري كه در خصوص ابعاد اين سفر به اظهارنظر پرداخت، جواد امام فعال سياسي اصلاح‌طلب است كه با انتشار توييتي برخي رفتارهاي طرف روسي با رييس‌جمهوري كشور قدرتمند و ريشه‌داري مانند ايران را نا‌مناسب ارزيابي كرد و نوشت: « استقبال از رييس‌جمهور كشورمان در فرودگاه توسط وزير انرژي روسيه باعث افتخار است!؟ عدم وجود پرچم ايران در مراسم استقبال و مذاكره و فاصله پنج متري بين روساي جمهور به چه معناست؟ قرار بود قرارداداقتصادي بين دوطرف منعقد شود چرا هيچ سند و تصويري از آن منتشر نگرديد؟» اين شكل از توييت‌ها در فضاي مجازي به كرات ديده مي‌شد، بسياري از كاربران با مقايسه تطبيقي رفتار پوتين با روحاني در روسيه، به نقد برخي رفتارهاي طرف روسي با رييس جمهوري ايران پرداختند.ساير چهره‌هاي اصلاح‌طلب و فعالان رسانه‌اي نيز هركدام با انتشار توييت‌هايي، ابعاد گوناگون اين سفر را بررسي كردند.
حاميان دولت در خصوص سفر رييسي به روسيه چگونه مي‌انديشند؟
چهره‌هاي حامي دولت نيز تلاش مي‌كردند، دستاوردهاي اين سفر را فارغ از مسائل جناحي و سياسي تحليل كرده و آن را سفري در راستاي منافع ملي ارزيابي كنند. علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي يكي از نخستين چهره‌هاي سياسي بود كه در خصوص سفر رييسي به روسيه به اظهارنظر پرداخت و آن را داراي اهميت زياد و سرشار از دستاورد قلمداد كرد. دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان در توييتي اين سفر را زمينه‌ساز شكل‌گيري تجربيات موفق جديدي عنوان كرد.در توييت علي شمخاني آمده است: مشاركت ايران با روسيه در موضوعات مهم منطقه‌اي و بين‌المللي، سياست يكجانبه‌‌گرايي امريكا را با افول مواجه ساخت. همكاري‌هاي اقتصادي بلندمدت مي‌تواند زمينه شكل‌گيري تجربيات موفق جديدي باشد. بعد از شمخاني نوبت به معاون اول رييس‌جمهوري رسيد كه در خصوص ابعاد گوناگون سفر رييسي به روسيه صحبت كند. مخبر با اشاره به سفر رييس‌جمهور به روسيه اظهار داشت: سفر آيت‌الله رييسي به كشور روسيه داراي اهميت خيلي زيادي است و روي هم رفته بايد بگوييم كه در حال حاضر يك تحول اساسي در مناسبات بين‌المللي در اين دولت اتفاق افتاد و البته سفر رييس‌جمهور به روسيه هم يكي از ابعاد تحول اساسي دولت در حوزه روابط بين‌الملل است.او با اشاره به درخواست‌هاي متعدد براي سفر مسوولان ايراني به ساير كشورها، ادامه داد: «در حال حاضر مناسبات با همسايگان بسيار خوب پيش مي‌رود.»
از ميان چهره‌هاي اصولگرا در مجلس نيز مالك شريعتي نياسري نماينده مردم تهران و يكي از چهره‌هاي نزديك به زاكاني از زاويه متفاوتي به سفر رييسي پرداخت و با انتشار توييتي نوشت: « به نظرم يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي سفر رييس‌جمهور به روسيه، پيگيري تلفني آقاي رييسي از مسكو بابت اوضاع سيل‌زدگان جنوب كرمان بود.»شريعتي با انتشار اين توييت دو‌پهلو تلاش مي‌كرد تا به زعم خود انتقادي از نحوه فعاليت‌هاي دولت قبل در مواجهه با موضوعات گوناگون داشته باشد.
با عبور از اين ديدگاه‌هاي متفاوت و در برخي موارد متضاد موضوعي كه به نظر مي‌رسد در خصوص تحليل ابعاد گوناگون اين سفر بايد مورد توجه قرار بگيرد، اهميتي است كه موضوعات مرتبط با منافع ملي كشور دارد. برخوردهاي سياسي و جناحي با سفري كه در راستاي تامين منافع ملي كشور صورت مي‌گيرد در نهايت به نفع جرياناتي تمام خواهدشد كه هرگز ايراني قوي، باثبات و توسعه‌يافته را نمي‌خواهند.