طبق معمول خبری از حمایت دولت نیست

دومین جشنواره سراسری تئاتر تجربی مختص  از دوم بهمن ماه، به کوشش موسسه فرهنگی هنری مختص، در بندرگناوه برگزار می‌شود. این جشنواره که به‌طور کاملا مستقل فعالیت می‌‌کند، سال گذشته اولین دوره خود را با استقبال هنرمندان پشت سر گذاشت.  علی حَجی، کارگردان، بازیگر و دبیر جشنواره تئاتر تجربی مختص در توضیح شکل‌گیری و فعالیت این جشنواره در سال گذشته به «اعتماد» می‌گوید: «دوره پیش، جشنواره به‌صورت مستقل کار خودش را آغاز کرد و اتفاقا شروع خوبی هم بود. ما در کشور جشنواره‌های گوناگون داریم اما تلاش کردیم به جشنواره مختص، از دریچه‌ تاز‌ه‌ای نگاه کنیم و از آنجا که جشنواره، تئاتر تجربی را دنبال می‌کند، ما هم در برگزاری و کارکرد آن سعی کردیم نگاهی آلترناتیو داشته باشیم.» این جشنواره با استقبال گروه‌ها و هنرمندان تئاتری، به‌ویژه با رویکردهای مستقل مواجه شده و برهمین مبنا جمعی از هنرمندان این روزها در جنوب کشور به ارائه آثار خود مشغولند. تلاشی که طبق معمول دولت غایب بزرگ آن است.  

ایده‌های اجرایی
 با جغرافیای گناوه همخوانی دارند 
پرسش اول این بود که برگزارکنندگان اساسا چگونه به نتیجه رسیدند که جشنواره باید با این شیوه برگزار شود؟ «جشنواره مختص دارای یک فرمت و قالب مشخص نیست که در هر دوره از آن پیروی کند، بلکه ما در قالب برگزاری  جشنواره نیز به شکل تجربی برخورد کرده‌ایم؛ به این معنا که در هر دوره، تغییراتی را در روند برگزاری آن شاهدیم، به طور مثال امسال تمرکز جشنواره روی فضاهای بیرون از سالن است اما امکان دارد سال آینده به این شکل نباشد و هدف جشنواره، اجراهای داخل سالن باشد. او با اشاره به مشکلات متعددی که در برگزاری اولین دوره این جشنواره وجود داشت، بیان کرد: «وجود ویروس کرونا در سراسر کشور، کار را برای ما مشکل کرد؛ اما تلاش کردیم جشنواره را راه بیندازیم. در این دوره کرونا دو وضعیت را پیش روی ما قرار داد؛ یکی اینکه منتظر بمانیم تا وضعیت برای برگزاری جشنواره مساعد شود و دیگر اینکه از دریچه‌ای وارد شویم تا بتوانیم جشنواره را با توجه به شرایط، با کیفیت مطلوبی برگزار کنیم. ما در سال اول، تمرکزمان را بر متن‌ها، ایده‌ها و دستورهای اجرا قرار دادیم و ایده‌ها را به شکل مستقل بررسی کردیم تا ببینیم چقدر قابلیت اجرا دارند. متن‌ها و طرح‌های سال گذشته، در دو مرحله که مرحله اول توسط علی‌اصغر دشتی، آزاده شاهمیری و محمد منعم و مرحله دوم توسط حمید پورآذری، مهدی مشهور و نرگس هاشم‌پور بررسی شدند و 40 ایده برای مرحله پایانی معرفی شدند. ما  تلاش کردیم ایده‌های منتخب را به جغرافیای منطقه خودمان نزدیک کنیم و ایده‌ها با فضاهایی که ما معرفی می‌کنیم همخوانی داشته باشند و این چیزی بود که در ادامه به جشنواره اضافه شد و گروه‌ها ایده‌های‌شان را به معماری‌های موجود در گناوه که برای اجراها درنظر گرفته شده بود، نزدیک کردند. در ادامه از 40 کار، 12 ایده توسط هیات انتخاب معرفی شدند و جوایزشان را دریافت کردند و قرار بر این شد که در دوره دوم، با بررسی دوباره، امکان اجرا در جشنواره برای‌شان فراهم شود. تنها یک ایده به طور مستقیم به دوره دوم جشنواره راه یافت و سایر ایده‌ها مشمول بررسی دوباره شدند. ایده‌هایی که در‌نهایت انتخاب شدند، طرح هایی بودند که توانستند خودشان را به فضا نزدیک‌تر کنند.»  حجی با بیان اینکه تعداد انتخاب کار، به جهت مستقل بودن جشنواره محدود است گفت: «تلاش کردیم کارهای خوب و باکیفیتی که به فضاهای اجرایی ما نزدیک‌تر هستند را داشته باشیم. امسال چون اولویت اجرای ایده‌های سال قبل را داشتیم، کمتر توانستیم به سراغ اجراهای دیگر برویم.»  او با اشاره به اینکه جشنواره از حالت رقابتی خارج شده است، اضافه کرد: «قرار بر این است که در دوره سوم بتوانیم کارهایی که در طول سال اجرا می‌روند را دعوت کنیم. در این دوره اجراهایی دعوت و اجراهایی هم پذیرفته شده‌اند. علاوه بر اینها امسال اجرای مهمان هم داریم.»  دبیر جشنواره مختص در رابطه با تعداد اجراها و برنامه‌های جشنواره گفت: «چهار کار از سوی جشنواره پذیرفته شده و یک کار دعوت شده هم داریم به نام «وارم آپ»، به کارگردانی احسان شایان‌فرد که در دوره گذشته، مستقیما مجوز اجرا گرفت. این کار قرار است با جمعی از هنرجویان بازیگری از بندر گناوه بازتولید و در بخش نهایی جشنواره اجرا شود. یک کارگاه آموزشی هم داریم به سرپرسی آقای پورآذری که به مدت یک هفته در لنج برگزار می شود و در پایان هم یک کار مهمان داریم به کارگردانی آقای مهدی مشهور.» به گفته حجی؛ لنج، گاراژ، جنگل تِله چیتی، پشت‌بام، خور مرده‌شور، پلاژ نیمه ساخته، انبار کانتینری و... فضاهایی هستند که برای اجرا در گناوه درنظر گرفته‌اند.  او اضافه کرد: «جلسات نقد و بررسی کارها نیز با سایر جشنواره ها تفاوت‌هایی دارد؛ این جلسات قرار است در کنار ساحل و به شکل یک محفل شبانه برگزار شود.» 
جشنواره تلاش می‌کند
 در فرم و اجرا تجربه‌گرا باشد
دبیر جشنواره مختص در رابطه با دلیل استقبال هنرمندان از این جشنواره گفت: فرم اجرا و نوع برخورد جشنواره تلاش می کند متفاوت از سایر جشنواره‌ها باشد. این بار به جای اینکه اتفاقات تئاتری در مرکز بیفتند، در گناوه می افتند. از سوی دیگر مستقل بودن جشنواره نیز به استقبال از آن کمک کرد. حفظ کردن جشنواره به صورت مستقل کار بسیار مشکلی است و خوشبختانه تاکنون دوستان خوبی در کنار ما بوده‌اند که یاری‌مان کردند.  حجی در پاسخ به این سوال که آیا وزارت ارشاد در برگزاری جشنواره کمکی کرد یا خیر، گفت: «مساله اول در یک جشنواره مستقل، مساله مالی است. متاسفانه در کشور ما هنوز تعریف مشخص و سازوکار درستی برای حمایت از این گونه جشنواره‌های مستقل وجود ندارد. هر چند انجمن نمایش و اداره ارشاد در اینجا به برگزاری جشنواره کمک‌های معنوی خوبی کردند اما متاسفانه به جز حمایت‌های محدود، به طور مثال از طرف شهرداری در بحث تبلیغات یا آموزش و پرورش، اداره بنادر و اداره ورزش و جوانان در حوزه خوابگاه، هیچ‌گونه بودجه و کمک هزینه‌ای از سوی نهادهای دولتی دراختیار جشنواره قرار نگرفت. فضاهایی هم که هم اکنون برای اجراها دراختیار جشنواره قرار دارند، فضاهای شهری است. از آنجایی که جشنواره بازگشت سرمایه ندارد همواره این نگرانی وجود دارد که تا کی می‌تواند سرپا بماند اما خوشبختانه آقای سید‌محسن موسوی موسس محترم موسسه فرهنگی هنری مختص (زنده‌یاد سید‌محمد موسوی) که برگزارکننده اصلی این جشنواره است، با نگاهی متفاوت و با تمام توان خود همپای جشنواره هستند. در دوره قبل از شهرهای زیادی ایده به ما رسید و امیدواریم برای سال‌های آینده هم امکانی فراهم شود که بتوانیم اجراهایی از شهرهای مختلف ببینیم و از نقاط مختلف ایران در جشنواره اجرا داشته باشیم.