بازگشت به مرگ‌ سه رقمي

گروه اجتماعي| تدابير عجيب و سوال‌برانگيز ستاد ملي مقابله با كرونا طي يك ماه گذشته كه بيشتر به يك بي‌توجهي عامدانه به خطرات همه‌گيري اميكرون شبيه است، نتيجه داد و در حالي كه از ابتداي آذرماه، به نظر مي‌رسيد با افزايش آمار واكسيناسيون، ديگر قصه تلخ مرگ‌هاي سه رقمي به پايان رسيده، ديروز بعد از 78 روز كه به آمار كاهش‌يافته و دورقمي فوت كرونايي در كشور اميدوار و دلخوش بوديم، دوباره اعداد مرگ روزانه، سه رقمي شد.  ديروز وزارت بهداشت در گزارش روزانه از وضعيت شيوع كرونا در كشور، اعلام كرد كه در شبانه‌روز 17تا‌18 بهمن، 104 مبتلاي كرونا در كشور فوت كرده‌اند. سه رقمي شدن آمار فوتي‌هاي كرونا كه البته براي اپيدميولوژيست‌ها و متخصصاني كه شيب صعودي بيماري طي دو هفته اخير را رصد و تحليل مي‌كردند، دور از انتظار نبود، در حالي تكرار شده كه از روز 28‌آذر و پس از شناسايي اولين مبتلاي اميكرون در كشور، متخصصان اپيدميولوژي هشدار مي‌دادند كه بي‌توجهي به‌شدت و سرعت گردش اميكرون، تبعات جبران‌ناپذيري خواهد داشت كه مهم‌ترين آن، اوج‌گيري آمار ابتلا، بستري و در نهايت، فوت گسترده به دليل كمبود امكانات درماني و اشباع ظرفيت پذيرش و درمان خواهد بود. به نظر مي‌رسد كه هشدارهاي متخصصان رصد آمار اپيدمي كرونا در كشور، براي اعضاي ستاد ملي مقابله با كرونا، حكم پند و اندرز مستحق پشت گوش انداختن و بايگاني شدن دارد چون طي چند روز اخير و به دنبال افزايش تعداد شهرهاي در وضعيت قرمز به عدد 120 و تداوم دو هفته‌اي شيب صعودي آمار ابتلاي روزانه با رد كردن مرز 10 هزار و 20 هزار و 430 هزار و 35 هزار ابتلا در يك شبانه‌روز، تاكيدهاي عاجزانه فراوان درباره ضرورت جدي تعطيلي تمام فعاليت‌هاي منجر به ازدحام در كل كشور (برگزاري كلاس‌هاي درس حضوري، هرگونه تجمع و مراسم ملي و آييني، فعاليت مراكز خريد و رستوران‌ها و باشگاه‌هاي ورزشي و پاساژها و سينماها و سالن‌هاي تئاتر و موسيقي) اعلام شد اما واكنش ستاد ملي مقابله با كرونا در مقابل اين تاكيدها، افتتاح جشنواره‌هاي فيلم و تئاتر و مجوز بليت‌فروشي براي حضور در سالن‌هاي سربسته، تداوم برگزاري كلاس‌هاي حضوري و صفر شدن هرگونه محدوديت ازدحام و تجمع بود چنان‌كه يك منبع آگاه در وزارت بهداشت، به «اعتماد» گفت: «طبق تدابير و سياست‌هاي جديد اين ستاد، اختيارات هر اقدام، به استانداران و ستادهاي استاني سپرده شده و مقرر است هيچ تعطيلي و قرنطينه‌اي براي هيچ فعاليتي ايجاد نشود بلكه بنا بر محدوديت و كاهش ظرفيت‌هاست.» طبق اطلاعاتي كه از وزارت بهداشت به «اعتماد» رسيده، تا روز 15 بهمن، تعداد كل مبتلايان سويه اميكرون در كشور به 5047 نفر و فوتي‌هاي اميكرون به 28 نفر افزايش يافته در حالي كه بنا به آمار تفكيكي، نه تنها تعداد مبتلايان اين سويه جديد در كشور نسبت به دو هفته پيش از آن، افزايش قابل توجهي دارد، مسوولان رصد گردش اين سويه به وزارت بهداشت اعلام كرده‌اند كه «در اكثريت موارد به اتفاق دانشگاه‌ها، كيت تشخيصي اميكرون به اتمام رسيده است.» بنا به اين فهرست، تا روز 15 بهمن، تعداد مبتلايان سويه اميكرون در شهرها و استان‌هاي كشور به اين اعداد افزايش يافته است: «اراك ۵۵۰ نفر، زنجان ۸۴ نفر، كاشان ۱۹۲ نفر، دانشگاه علوم پزشكي تهران ۹۵ نفر، دانشگاه علوم پزشكي ايران ۸۶ نفر، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي ۱۲۵ نفر، بوشهر ۵۶ نفر، اروميه ۱۱۱ نفر، هرمزگان ۲۲۴ نفر، قم ۱۰ نفر، مشهد ۳۳۱ نفر، اصفهان ۳۶۴ نفر 

 البرز ۱۸۱ نفر، بابل ۱۹ نفر، تبريز ۱۸۹ نفر، آبادان ۲۳ نفر، زاهدان ۲۳۶ نفر، ساوه ۲۰ نفر، شهركرد ۱۰۰ نفر، يزد ۵۸ نفر، شيراز ۵۸۸ نفر، كرمانشاه ۲۲ نفر، مازندران ۳۴۸ نفر (۱۲ جديد)، همدان ۶۳ نفر، كردستان ۲۴ نفر، كرمان ۵۷ نفر، گلستان ۱۸ نفر، لرستان ۷ نفر، اردبيل ۱۶ نفر، قزوين ۸۷ نفر، سمنان ۳۰ نفر، شاهرود ۹ نفر، گيلان ۶۶ نفر، اهواز ۱۵۵ نفر، ياسوج ۱۵۳ نفر، سبزوار ۲ نفر، مراغه ۱۰ نفر، خراسان جنوبي ۷ نفر، رفسنجان ۳۷ نفر، زابل ۳۸ نفر، خلخال ۱ نفر، جهرم ۹ نفر، لارستان ۶ نفر، گراش ۱۱ نفر، ايرانشهر ۱۱ نفر، نيشابور ۳۱ نفر، ايلام ۱۷۱ نفر، دزفول ۱ نفر، شوشتر ۷ نفر، بم ۴ نفر، خوي ۴ نفر.»
طبق همين اعلام، آمار فوتي‌هاي اميكرون طبق گزارش دانشگاه علوم پزشكي سراسر كشور هم شامل ۳ مورد يزد، ۲ مورد كرمان، ۱ مورد اراك، ۵ مورد تبريز، ۱ مورد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، ۷ مورد البرز، ۱ مورد آبادان، ۱ مورد بم، ۳ مورد مازندران، ۱ مورد ياسوج، ۲ مورد شيراز، ۱ مورد رفسنجان بوده است. 
اين آمار در حالي اعلام شده كه طي دو هفته پيش از آن گزارش آماري درباره تعداد مبتلايان و فوتي‌هاي اميكرون در كشور منتشر نشده بود و به نظر مي‌رسد كمبود كيت‌هاي تخصصي، علت مهم محدودشدن نمونه‌گيري از تست‌هاي PCR براي رصد سويه اميكرون بوده و البته پيش از اين هم كمبود جدي كيت اميكرون توسط برخي مسوولان وزارت بهداشت مورد هشدار قرار گرفته بود. ولي همين گزارش هم در مقايسه با گزارش اول بهمن‌ماه نشان‌دهنده افزايش قابل توجه تعداد مبتلايان اميكرون در كشور است چنان‌كه تا اول بهمن ماه، مجموع مبتلاياني كه تست‌هاي مثبت آنها براي ردگيري سويه اميكرون ارسال شده بود، 2686 مورد و فوت اميكرون در كشور 8 مورد بود كه حالا گزارش جديد نشان مي‌دهد تعداد مبتلايان اميكرون در فاصله اول تا 15 بهمن، افزايش 87.9 درصدي و تعداد فوتي‌ها در همين مدت، افزايش 250 درصدي پيدا كرده است. 
اين اعداد و سرعت شيوع ويروس اميكرون در كشور را بايد به شيب صعودي آمار ابتلاي كرونا گره زد. طبق گزارش‌هاي روزانه وزارت بهداشت، از هفته گذشته، تعداد مبتلايان جديدي كه با تست شناسايي مي‌شوند (ممكن است 10 برابر اين تعداد، هيچگاه براي تست مراجعه نكنند در حالي كه مبتلا هستند) به بالاي 30 هزار نفر در روز رسيده و در شبانه‌روز 17 تا 18 بهمن هم 39 هزار و 819 مبتلاي جديد شناسايي شده‌اند. با اين حال، با وجود آنكه هيچ نشانه‌اي دال بر ايستايي و تثبيت آمار ابتلا مشاهده نمي‌شود و از دو روز قبل هم آمار فوتي‌هاي روزانه رو به افزايش رفته و ديروز هم باز به مرگ‌هاي سه رقمي رسيديم، ستاد ملي مقابله با كرونا، با خونسردي سوال‌برانگيز و نگران‌كننده، مديريت بيماري در استان‌ها را به ستادهاي استاني سپرده كه البته نتيجه هم معلوم است؛ چنان‌كه ديروز، يكي از مسوولان استان آذربايجان غربي، مجوز به برگزاري يك مراسم آييني منجر به ازدحام جمعيت در يك فضاي مسقف دربسته در هفته آينده داد در حالي كه طبق رنگ‌بندي كرونايي اعلام شده از سوي وزارت بهداشت، در اين استان، 11 شهر در وضعيت زرد، يك شهر در وضعيت قرمز و 5 شهر (از جمله شهر اروميه) در وضعيت نارنجي هستند اما اتفاقا، اين مسوول استاني اعلام كرد كه مراكز پايلوت برگزاري اين مراسم در شهر اروميه خواهد بود و مجوز برگزاري مراسم هم براي كل استان (حتي شهر خوي كه در وضعيت قرمز است) صادر شده است. 

ايران را قرنطينه كنيد 
شرايط حاكم بر تمام استان‌ها و تبديل سريع وضعيت هر شهر به يك كانون پرخطر شيوع بيماري به دليل تداوم تجمعات و ازدحام مردم اعم از مسوولان و جمعيت عمومي در سايه صفر بودن نظارت‌ها و پايش‌ها و ممنوعيت‌ها كه حالا، اخطار بالقوه‌اي بابت وخامت بيشتر وضعيت همه‌گيري كرونا در كشور است، دليلي بود كه چند روز قبل، عليرضا ناجي؛ رييس مركز تحقيقات ويروس‌شناسي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در گفت‌وگو با پايگاه خبري و تحليلي «صبح شد»، درخواست اكيد براي قرنطينه كل كشور داشت و در اين گفت‌وگو خطاب به مسوولاني كه هنوز براي داده‌هاي علمي ارزشي قائل نيستند گفت: «دقيقا بايد چه اتفاقي روي دهد تا ستاد ملي مقابله با كرونا تصميم بگيرد تا كشور را قرنطينه كامل كند ؟ بيمارستان‌ها مملو از بيمار شده، هر بخش جديدي كه براي بستري بيماران مبتلا به كرونا اضافه مي‌شود، به سرعت چشم به هم زدني ظرفيتش تكميل مي‌شود.»
البته اين هشدار با بي‌توجهي صددرصدي مسوولان مواجه شد در حالي كه طبق شنيده‌هاي «اعتماد» و گفت‌وگوي‌هاي مستمر مسوولان بيمارستان‌هاي جنرال، سرعت اشغال تخت‌ها نشان مي‌دهد كه برخلاف ادعاي برخي مسوولان درباره «بي‌خطر بودن اميكرون و كم آسيب بودن اين سويه»، اميكرون هم مرگ دارد، هم بستري و هم بدحالي. 
ناجي، ديروز هم در گفت‌وگو با «اعتماد» بار ديگر هشدارهاي خود خطاب به مسوولان و اعضاي ستاد ملي مقابله با كرونا را تكرار كرد اگرچه كه مي‌دانست اين هشدارها، كما في‌السابق با بي‌توجهي محض مواجه خواهد شد. 
ناجي گفت: «امروز با واريانتي روبرو هستيم كه سرعت شيوع بالاتر از دلتا دارد. كافي است به صحبت‌هاي ديروز رييس سازمان بهداشت جهاني توجه كنيد كه هشدار داده ظرف 10 هفته، بيش از 90 ميليون مبتلاي اميكرون در جهان شناسايي شده. اين هشدار به اين معناست كه ظرف 10 هفته، به اندازه كل دو سال شيوع ويروس كوويد 19، مبتلاي جديد اميكرون داشته‌ايم. اگرچه كه ابتلاي اميكرون نسبت به دلتا، بستري و مرگ كمتري دارد اما سرعت بسيار بالاي شيوع، افزايش انفجاري تعداد مبتلايان، تعداد افراد نيازمند به بستري را افزايش خواهد داد كه در اين وضعيت، به دليل سنگيني بار مراجعات به نظام درماني، آمار مرگ هم افزايش خواهد يافت.» ناجي با هشدار درباره اينكه در حال حاضر 20 درصد پذيرش بيمارستان‌ها مربوط به كودكان مبتلاي اميكرون است، با ابراز نگراني جدي درباره همه‌گيري خانواده‌ها تاكيد كرد كه: « بايد گردش ويروس را متوقف كنيم. طبق اعلام رسمي، مجموع افرادي كه دوز سوم واكسن را دريافت كرده‌اند، حدود 19 ميليون نفر بوده كه البته كيفيت واكسن‌هاي تزريق شده هم جاي حرف دارد علاوه بر آنكه امروز حدود 8 ميليون نفر از جمعيت كشور، حتي دوز اول واكسن را هم دريافت نكرده‌اند. با توجه به اينكه سويه اميكرون بسيار ايمن‌گريز است، در چنين شرايطي از نظر واكسيناسيون، بايد با قرنطينه و سكون، گردش ويروس را متوقف كنيم در حالي كه به جاي چنين اقدامي شاهد بازگشايي مدارس و دانشگاه‌ها هستيم. اين اقدامات چيزي نيست جز گل به خودي. وزير بهداشت مي‌گويد بايد قرنطينه كامل ايجاد شود ولي در ستاد ملي كرونا هيچ يك از اعضا به اين حرف علمي توجه نمي‌كنند در حالي كه ابتلاي كرونا، هم مي‌تواند آمار كشتار را افزايش دهد و هم بايد از عوارض بيماري حتي در بهبود يافته‌ها بترسيم. من هم موافقم كه اقتصاد و فعاليت‌هاي اقتصادي مهم است اما سلامت بايد اولويت اول يك كشور باشد. وقتي اعضاي ستاد كرونا حتي به حرف وزير بهداشت درباره ضرورت قرنطينه توجه نمي‌كنند به نظر، ديگر كار از تضاد سليقه بين اعضاي ستاد گذشته چون اعضاي ستاد اصلا تفكر درستي ندارند و شايد هم مشاوران خوبي ندارند كه درباره تبعات اين بي‌توجهي به آنها هشدار بدهند. ما امروز شاهديم كه بيمارستان‌ها با حجم بالايي از مراجعات بيماران كرونا مواجه است و چون هنوز به قله پيك نرسيده‌ايم، حتما اوايل اسفند به كشتار بالاي كرونا مي‌رسيم در حالي كه مي‌توانيم با قرنطينه سراسري، قله پيك را كوتاه‌تر كنيم همان‌طور كه در موج‌هاي چهارم و پنجم اين اتفاق افتاد به اين شكل كه قله موج كوتاه‌تر بود اما دامنه موج كمي طولاني شد. نتيجه قرنطينه همين است كه مانع از فشار و استيصال سيستم بهداشتي بشود تا حداقل به دنبال تداوم روند ادامه خدمات سلامت، مانع از شدت بيماري در مبتلايان و مانع از مرگ بيماران بشويم. در شرايطي كه با واريانت اميكرون مواجهيم و مي‌بينيم كه اين سويه جديد حتي واكسيناسيون را تقريبا از كار اندخته، بايد اصرارمان بر اجبار تزريق دوز بوستر باشد و در غير اين‌صورت، با اعداد خيلي بزرگي از مرگ مبتلايان مواجه خواهيم شد.»
ناجي در توضيح علت افزايش آمار مرگ بيماران در اثر ابتلا به سويه‌اي كه گفته مي‌شود مرگ‌آوري كمتري در مقايسه با دلتا دارد به «اعتماد» گفت: «اگر ميزان بستري و مرگ در سويه دلتا A و B باشد، در سويه اميكرون، C و D خواهد بود اما تفاوت اميكرون با دلتا در اين است كه به علت سرعت شيوع، جمعيت هدف ما در مقايسه با دلتا، بزرگ‌تر خواهد بود و بنابراين، عدد خام بزرگ‌تري خواهيم داشت كه در اين‌صورت، شدت بيماري و ابتلا افزايش يافته و مرگ هم بيشتر خواهد شد.»