در سرازيري اينترنت

گروه  اقتصادي | در آستانه تصويب طرح موسوم به «صيانت از حقوق كاربران در فضاي مجازي» در مجلس، گزارش‌ها حاكي از افت محسوس سرعت اينترنت كشور است؛ هفته گذشته گزارشي مبني بر كاهش 7 پله‌اي رتبه ايران در سرعت اينترنت موبايل منتشر و برخي رسانه‌ها نيز عنوان كردند سرعت اينترنت ايران با افغانستان بحران‌زده و درگير طالبان برابر است. اگرچه وزير ارتباطات اين ادعا را به‌شدت تكذيب و ادعا كرده كه «ايران از نظر سرعت اينترنت از كشور افغانستان 100 پله جلوتر است». اين گفته وزير دو خطا داشت؛ اول اينكه اگر قرار باشد ايران 100 پله جلوتر (بالاتر) از افغانستان در اينترنت همراه باشد مي‌بايست در بين 40 كشور برتر قرار بگيرد كه اينگونه نيست و رتبه ايران در اين بخش 77 است. حال اگر منظور وزير ارتباطات از بالاتر بودن رتبه از منظور اينترنت ثابت باشد كه مي‌بايست رتبه‌مان 78 باشد در حالي كه در جايگاه 143 قرار داريم.  البته وزير اشتباه ديگري نيز داشت و آن شمارش تعداد كشورهايي بود كه در اين ليست قرار گرفته‌اند؛ كل كشورهاي مورد بررسي براي سرعت اينترنت همراه 138 و براي اينترنت ثابت نيز 178 بود. دوم اينكه در فيلم مصاحبه، وزير سرعت اينترنت در افغانستان را 1.7 و براي ايران را نيز 24 مگابيت عنوان كرده بود؛ اين در حالي است كه سرعت 1.7 مگابيت در واقع سرعت اينترنت ثابت در افغانستان و سرعت 24 مگابيت سرعت اينترنت همراه در ايران است؛ مقايسه درست در واقع مقايسه سرعت 1.7 مگابيتي اينترنت ثابت در افغانستان و سرعت 9.92 مگابيتي اينترنت ثابت در ايران است.  سقوط رتبه اينترنت همراه ايران به 77 در حالي است كه ابراهيم رييسي در زمان تبليغات انتخابات رياست‌جمهوري بارها از وضعيت اينترنت انتقاد كرده و از نبود زيرساخت‌هاي مناسب در آن سخن گفته بود. با وجود كاهش 7 پله‌اي رتبه اينترنت همراه و قرار گرفتن در ميان 40 كشور آخر از نظر سرعت اينترنت ثابت، به راستي چه كسي حاضر است از وضعيت فعلي اينترنت  در كشور  دفاع كند؟ وضعيت اينترنت طي هفته‌هاي اخير آنقدر بدتر شده كه صداي وزارت علوم نيز درآمده؛ علي‌اكبر صفوي، رييس كارگروه يادگيري الكترونيكي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در واكنش به مواجهه دانشجويان با كندي شديد اينترنت و اختلالات در آموزش‌هاي مجازي گفته بود: «به نظر من نوسانات و اختلالاتي كه در اينترنت و كيفيت آن وجود دارد در چند ماه گذشته خيلي بيشتر شده است. اختلالات در كيفيت و سرعت اينترنت در چند ماه گذشته افزايش يافته و موجب آزار و اذيت در برگزاري كلاس‌ها و امتحانات شده است.» برخي اختلالات ادامه‌دار اينترنت را در اجراي بي‌سر و صداي طرح ضد اينترنتي در حال بررسي در مجلس مي‌دانند.

اما مهرداد ويس‌كرمي، دبير كميسيون مشترك طرح موسوم به صيانت در مصاحبه با يكي از سايت‌هاي خبري گفته بود كه: «كندي اينترنت ارتباطي به اين طرح ندارد، شايد به دليل برخي تجمعات باشد. بناي طرح بر انسداد نيست و هيچ‌كدام از ما همچنين ديدگاهي نداريم. اين اصلاحات جديد هم كه انجام شده، در راستاي اين است كه بحث انسداد مطرح نباشد. در طرح‌هاي اوليه يك چيز‌هايي بود ولي اين طرح حداقل سه بار عوض شده است، كمااينكه در مجلس دهم هم بوده و آنجا هم چند بار عوض شده است.» اگرچه اعضاي كميسيون مشترك طرح ضد اينترنتي مجلس بارها از عدم فيلترينگ در اين طرح سخن گفته‌اند، اما ادعاي قانونمند‌سازي فضاي مجازي و نه مسدودسازي آن، توسط كارشناسان و كاربران اينترنت در ايران با ديده شك و ترديد  نگاه  مي‌شود. 
وزير  ارتباطات:  دروغ  مي‌گويند
گزارش سايت SPEEDTEST، اختلال‌هاي گسترده‌تر در اينترنت به خصوص در طول شب و اصرار اعضاي كميسيون مشترك طرح صيانت باعث شد موضوع اينترنت و كندي عجيب آن بار ديگر به صدر اخبار كشور بازگردد و واكنش‌هاي زيادي را در فضاي مجازي به دنبال داشته باشد؛ بسياري از كاربران بر اين باورند در شرايطي كه تورم و گراني به خصوص در اقلام اساسي، خانوارهاي بيشتري را در تنگنا قرار داده، اجراي طرح صيانت و كاهش شديد كيفيت اينترنت تاثير بدي بر كسب‌وكارها و افرادي مي‌گذارد كه تنها از طريق شبكه‌هاي اجتماعي به درآمدزايي مشغولند. 
براساس گزارش‌هاي سايت SPEEDTEST سرعت اينترنت همراه و ثابت در كشور كاهش يافت به گونه‌اي كه رتبه ايران به ترتيب با 7 و يك پله سقوط، به 77 و 143 جهان رسيد. در اين بين برخي اخبار نيز منتشر شد كه در آن به برابري سرعت اينترنت در ايران و كشور درگير بحران طالبان، افغانستان اشاراتي شده بود. عيسي زارع‌پور وزير ارتباطات در واكنش به اين خبر در حاشيه مراسم افتتاح پروژه ملي توسعه شبكه فيبر نوري (FTTX) به يكي از خبرنگاران گفته بود: «براساس داده‌هاي همان سايتي كه ملاك سرعت اينترنت است، ما 100 پله از افغانستان بالاتر هستيم؛ افغانستان كشور 183 در اين رتبه‌بندي است و ما رتبه 77 را در اختيار داريم. برخي در اين روزها عادت كرده‌اند كه دروغ بگويند و بسيار راحت برچسب بزنند. سرعت متوسط اينترنت در افغانستان 1.7 مگابيت بر ثانيه است. سرعت اينترنت همراه در كشور حدود 24 مگابيت بر ثانيه و ميانگين جهاني نيز 29 مگابيت در ثانيه است.»  البته او در انتهاي سخنان خود به اين نكته نيز اشاره كرد كه مردم شايسته سرعت‌هاي چند صد مگابيت بر ثانيه هستند و قول داد كه در روزهاي آتي سرعت اينترنت در كشور افزايش يابد. زارع‌پور در حالي ادعاي برابري سرعت اينترنت ايران و افغانستان را از اساس اشتباه خواند كه در پاسخ به پرسش مطرح‌شده دو خطا داشت؛ اول آنكه رتبه و سرعت اينترنت ثابت در افغانستان را با رتبه و سرعت اينترنت همراه در ايران مقايسه كرد. اگر قرار باشد سرعت اينترنت ثابت در هر دو كشور مبناي محاسبه قرار گيرد، رتبه افغانستان 178 و رتبه ايران نيز 143 بوده بنابراين فاصله 100 پله نيست و 35 است. خطاي دوم او در شمارش تعداد كشورهاي حاضر در رتبه‌بندي بود؛ سايت SPEEDTEST.NET در خصوص اينترنت همراه تنها 138 كشور و در خصوص اينترنت ثابت نيز 178 كشور را مورد ارزيابي قرار داده است. حال اگر مبناي صحبت‌هاي وزير ارتباطات اينترنت همراه در نظر گرفته شود، مي‌توان دريافت كه فاصله بين ايران و افغانستان 60 پله است؛ سرعت اينترنت همراه در افغانستان درگير طالبان به 5.24 مگابيت بر ثانيه رسيده كه حتي يك پله صعود نيز داشته است.  براساس گزارش اين سايت، سرعت اينترنت همراه كشور 24.03 مگابيت بر ثانيه گزارش شده كه با 7 پله سقوط در رتبه 77 قرار گرفت؛ ميانگين جهاني نيز 29.5 مگابيت بر ثانيه بوده است. وضعيت در بخش اينترنت ثابت به مراتب بدتر از اينترنت همراه بود؛ به گونه‌اي كه سرعت آن در كشور 9.9 مگابيت بر ثانيه و رتبه كشور نيز يا يك پله سقوط 143 برآورد شده؛ اين در حالي است كه ميانگين جهاني آن 59.7 مگابيت بر ثانيه عنوان شده بود.
وضعيت   اينترنت  همسايگان  ايران 
چگونه   است؟
قطر، امارات متحده عربي، عربستان سعودي، كويت، عراق و تركيه از جمله همسايگان ايران هستند كه در ليست SPEEDTEST به بررسي وضعيت اينترنت‌شان پرداخته شده است. اين گزارش هفته گذشته منتشر شده بود اما كندي و اختلال شديد اينترنت طي چند روز اخير از يك سو و پافشاري نمايندگان مدافع طرح ضد اينترنتي در مجلس از سوي ديگر باعث شد كه داده‌هاي آن بار ديگر مورد توجه قرار گيرد. با استناد به اين گزارش و در بخش اينترنت همراه امارات متحده عربي با سرعت 138.38 مگابيت بر ثانيه، پرسرعت‌ترين اينترنت در جهان را دارد. قطر با سرعت 104.4 مگابيت بر ثانيه و يك پله سقوط در جايگاه پنجم و عربستان سعودي با سرعت 93.8 مگابيت بر ثانيه بدون تغيير در جايگاه هفتم جهان قرار گرفتند. كويت نيز ديگر كشور همسايه ايران است كه با سرعت 85.38 مگابيت بر ثانيه در رتبه دهم قرار گرفت؛ مقايسه داده‌هاي اين گزارش نشان مي‌دهد در ليست 10 كشور با بالاترين سرعت، 4 كشور همسايه ايران در آن قرار دارند. اين در حالي است كه روند سرعت اينترنت ايران كاهشي بوده است.  عراق نيز ديگر كشور همسايه است كه سرعت اينترنت ثابت در آن 41.74 مگابيت بر ثانيه اعلام شده كه نشان‌دهنده رشد 5 پله‌اي و قرار گرفتن در جايگاه 42 جهان است. نكته ديگر در اين است كه تركيه با وجود بحران‌هاي ريز و درشت اقتصادي و تورم بيش از 50 درصدي‌اش، سرعت اينترنت همراه 31.34 مگابيت بر ثانيه را به ثبت رساند كه باعث شد تنزل رتبه‌اي به اندازه 2 پله و قرار‌گيري در رتبه 59 داشته باشد. مقايسه اعداد و ارقام نشان مي‌دهد وضعيت اينترنت در ايران از بسياري از شيخ‌نشينان خليج فارس بدتر است و اين سرعت آن‌هم در شرايطي كه به دليل شيوع كرونا، كلاس‌ها در اغلب مدارس و دانشگاه‌ها به صورت آنلاين برگزار مي‌شود، تنها بار مالي به دوش افراد براي خريد بسته‌هاي اينترنت وارد مي‌كند و باعث اضطراب و نگراني كسب‌و‌كارهاي مجازي مي‌شود.