انتقال گسترده نيرو به كي‌يف، بمباران شديد خاركيف و درگيري‌ها در جنوب؛ هدف نيروهاي متجاوز روسيه چيست؟
زمينه‌چيني براي ضربه كاري
كاروان نظامي 64 كيلومتري روس‌ها در مسير محاصره پايتخت اوكراين
محمدحسين لطف‌الهي
در حالي كه گزارش‌هاي طبقه‌بندي شده اطلاعاتي در ايالات متحده از ناتواني نيروهاي نظامي روسيه در پيشروي بر اساس برنامه زمان‌بندي از قبل پيش‌بيني شده روايت مي‌كند، مسكو عزم خود را جزم كرده تا با به‌كارگيري حداكثر توان نظامي و عملياتي خود هر چه سريع‌تر پايتخت اوكراين و تعدادي ديگر از شهرهاي بزرگ در اين كشور را به تسخير خود در بياورد.
تصاوير ماهواره‌اي جديدي كه كمپاني «مكسار» منتشر كرده نشان مي‌دهد يك كاروان عظيم نظامي ارتش روسيه به طول 64 كيلومتر (40 مايل) به سوي شهر كي‌يف در حركت است و نيروهاي اوكرايني مي‌گويند منتظر يك حمله نظامي گسترده از سوي روس‌ها هستند. ايالات متحده معتقد است روس‌ها قصد دارند موج جديدي از حملات را عليه شهرهاي بزرگ اوكراين آغاز كنند. بر اساس گزارش اطلاعاتي طبقه‌بندي شده‌اي كه در اختيار مقام‌هاي ارشد دولت و كنگره امريكا قرار گرفته در اين موج جديد تعداد نيروهاي مهاجم و استفاده از تجهيزات سنگين تفاوت چشم‌گيري با موج اول حمله خواهد داشت. در بخشي از اين گزارش كه از سوي كريس مورفي، سناتور دموكرات ايالت كنتيكت و عضو كميته روابط خارجي سنا رسانه‌اي شده، آمده است كه «نيروهاي روسيه از زمان‌بندي اوليه خود براي پيشروي در اوكراين عقب مانده‌اند.» مقام‌هاي اوكرايني مي‌گويند هدف روسيه از انتقال گسترده نيرو و تجهيزات به نزديكي كي‌يف، محاصره پايتخت اوكراين و جلوگيري از رسيدن نيروها و تجهيزات كمكي است كه از سوي كشورهاي غربي براي كي‌يف ارسال مي‌شوند.
سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه روز سه‌شنبه اعلام كرد كه روسيه به حملات خود در اوكراين ادامه خواهد داد تا زماني كه به همه اهدافش دست پيدا كند. او بار ديگر ارتش اوكراين را به استفاده از غيرنظاميان به عنوان «سپر انساني» متهم كرد. او افزود كه ارتش روسيه «اوكراين را اشغال نمي‌كند» و غرب را متهم كرد كه «به دنبال استفاده از مردم اوكراين» عليه مسكو است. وزير دفاع روسيه هدف قرار دادن زيرساخت‌ها يا منازل غيرنظاميان توسط نيروهاي روسيه را تكذيب كرد و افزود كه اين اوكرايني‌ها هستند كه از غيرنظاميان به عنوان سپري براي محافظت از خود در برابر حملات روسيه استفاده مي‌كنند. او ادعا كرد كه «چند راكت‌انداز و خمپاره‌هاي كاليبر بزرگ در حياط ساختمان‌هاي نزديك مدارس و مهدكودك‌ها نصب شده است.»
موج جديد حملات روسيه در سه محور
بر اساس ارزيابي كارشناسان نظامي، موج جديد حملات روسيه با تمركز روي سه محور اساسي متمركز است: در شمال اوكراين هدف اصلي نيروهاي نظامي روس تسخير شهر كي‌يف است. در شمال شرق، درهم شكستن مقاومت شهر خاركيف به عنوان هدف اصلي آنها تعريف شده و در جنوب نيز نيروهايي كه از شبه جزيره كريمه وارد خاك اوكراين مي‌شوند تسخير شهرهاي ماريپول و خرسون را به عنوان هدف اصلي خود در نظر گرفته‌اند. فرمانده ارشد نيروهاي نظامي اوكراين اين اهداف را تاييد كرده و ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين نيز گفته هدف اصلي دشمن دو شهر بزرگ كي‌يف و خاركيف است تا روحيه مردم اوكراين بشكند. براي اوكرايني‌ها جبهه چهارمي هم وجود دارد، چراكه آنها در شرق نيز با نيروهاي جدايي‌طلب در منطقه دونباس درگيرند. وزير دفاع بريتانيا روز سه‌شنبه اظهار كرد كه طي 24 ساعت گذشته پيشروي نيروهاي روس بسيار كند بوده و همين عامل باعث شده آنها بمباران گسترده سه شهر كي‌يف، خاركيف و چرني‌يف را در دستور كار قرار داده و اين موضوع باعث مي‌شود تلفات انساني تا حد زيادي افزايش پيدا كند.
كي‌يف
خبرنگاران مستقر در اوكراين گزارش داده‌اند كه در شمال، روس‌ها كه در تسخير شهر چرني‌يف ناكام بوده‌اند بخشي از نيروهاي خود را به اين منطقه منتقل كرده و درگيري‌ها در نزديكي پايتخت در دو شهر اوبومل و هوستومل به شدت ادامه دارد. اين گزارش‌ها همچنين نشان مي‌دهد بر خلاف هدف اوليه روس‌ها كه حمله همزمان از شرق و شمال به شهر كي‌يف بود، تمركز آنها اكنون روي تهاجم از مناطق شمالي كي‌يف است.
خاركيف
خاركيف، دومين شهر بزرگ اوكراين از سه منطقه مختلف مورد حمله قرار گرفته و روس‌ها در برخي از اين مناطق توانسته‌اند وارد شهر شده و به سمت مركز شهر پيشروي كنند. تا روز جمعه به نظر مي‌رسيد آنها براي شكستن مقاومت شهر خاركيف، روي حمله از طريق روستاي Tsyrkuny متمركز باشند اما بر اساس گزارشي كه حساب كاربري رسمي فرمانداري خاركيف در تلگرام منتشر كرده در چندين نقطه از شهر به ويژه در شمال و جنوب شرقي خاركيف درگيري‌هاي جدي و مهمي ميان نيروهاي روسيه و اوكراين در جريان است.
سي‌ان‌ان گزارش داده است كه بمباران شهر خاركيف نيز در دستور كار نيروهاي روسيه قرار دارد و حتي مناطق تاريخي و مسكوني شهر نيز از بمباران راكتي، موشكي و شليك توپخانه‌هاي روسيه در امان نيستند. تا زمان انتشار اين گزارش، به گفته مشاور وزير كشور اوكراين دست‌كم 10 غيرنظامي كشته و 35 غيرنظامي نيز در حملات روسيه عليه اين شهر زخمي شده‌اند. ميدان «آزادي - Freedom» كه اهميت تاريخي زيادي براي اوكراين دارد نيز هدف بمباران قرار گرفته است. يك مقام ارشد هندي نيز اعلام كرده است كه يك شهروند اين كشور در حملات روز سه‌شنبه روسيه به خاركيف كشته شده است. ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهوري اوكراين روز سه‌شنبه طي سخناني بمباران شهر خاركيف توسط نيروهاي روسيه را «جنايت جنگي» ناميد. جوزپ بورل، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز در اين روز اعلام كرد كه در جريان گلوله‌باران‌هاي شهر خاركيف «قوانين جنگ نقض شده است.»
ماريپول و خِرسون
نيروهايي كه از جنوب اوكراين و شبه جزيره كريمه وارد خاك اين كشور شده‌اند، در 5 محور در حال پيشروي هستند اما روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از مقام‌هاي اوكرايني و تصاوير ماهواره‌اي گزارش داده است كه تمركز نيروهاي روس در جبهه جنوب روي تسخير دو شهر ماريپول در شمال شرق شبه جزيره كريمه است. بخشي از نيروهاي روسيه نيز در تلاش براي تحت كنترل گرفتن شهر زاپوريژيا هستند. درگيري‌ها در پل ورودي شهر خرسون به شدت در جريان است. ليوليلا مندل، خبرنگار و سخنگوي پيشين دولت اوكراين در توييتر نوشته است شهر خرسون دوشنبه شب آماج حملات شديد توپخانه‌اي روسيه بوده و اين شهر در حال حاضر در محاصره كامل روسيه است. در ماريپول، شهري كه جمعيت آن 400 الي 500 هزار نفر برآورد مي‌شود، نيروهاي متجاوز برق شهر را قطع كرده‌اند. پاولو كريلنكو، فرماندار ماريپول در فيس‌بوك نوشته است كه «ما اين شهر را تسليم مهاجمان نخواهيم كرد و ماريپول براي ماست.»
مذاكرات در مرز بلاروس؛
توافق تنها براي ادامه گفت‌وگوها
مذاكرات هيات‌هاي اوكراين و روسيه روز دوشنبه پس از 5 ساعت گفت‌وگو در حالي پايان يافت كه نتيجه‌اي در پي نداشت اما دو طرف توافق كردند كه اين گفت‌وگوها ادامه پيدا كند. پس از خروج دو هيات از مذاكرات، ولاديمير مدينسكي، دستيار كرملين و رييس هيات روسي گفت كه آنها «نقاط خاصي را پيدا كرده‌اند كه در آن نقاط مشتركي را پيش‌بيني مي‌كنيم» و انتظار مي‌رود در روزهاي آينده پس از مشورت با روساي جمهور مربوطه خود، دوباره با يكديگر ديدار كنند. كرملين روز سه‌شنبه اعلام كرد كه هنوز براي «ارزيابي» نتيجه مذاكرات انجام شده در مرز بلاروس «زود» است. دميتري پسكوف، سخنگوي كرملين گفت كه ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در جريان مذاكرات روز گذشته ميان هيات‌هاي اوكرايني و روسي در مرز بلاروس قرار گرفته اما براي «ارزيابي» اين مذاكرات و اعلام نتيجه «زود» است.
نشست فوق‌العاده پارلمان اروپا
رييس‌جمهور اوكراين روز سه‌شنبه از اتحاديه اروپا خواست كه با پذيرش عضويت اين كشور موافقت كرده و ثابت كنند كه حامي اين كشور هستند. زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين در نشست فوق‌العاده پارلمان اروپا در حمايت از اوكراين از طريق ويديو كنفرانس شركت كرده و اظهار داشت: بسيار خوشحالم كه امروز با همه شما و همه كشورهاي اتحاديه اروپا در كنار هم هستيم؛ در برابر تهاجم روسيه مقاومت مي‌كنيم و براي حفظ آزادي خود تلاش خواهيم كرد، باور دارم پيروز خواهيم شد. زلنسكي كه در طول سخنراني مورد تشويق قرار گرفت، گفت: «به دفاع از آزادي خود در برابر روسيه ادامه خواهيم داد. اتحاديه اروپا اثبات كنيد كه با ما هستيد؛ ثابت كنيد كه ما را تنها نخواهيد گذاشت.» او تاكيد كرد: «مي‌خواهيم عضوي برابر در اروپا باشيم. اتحاديه اروپا با ما بسيار قوي‌تر خواهد شد. بدون شما، اوكراين تنها خواهد ماند. ما قدرت خود را ثابت كرديم، اثبات كنيد كه با ما هستيد؛ ثابت كنيد كه ما را تنها نخواهيد گذاشت.»
شارل ميشل، رييس شوراي اروپا روز سه‌شنبه در جريان سخنراني خود در پارلمان اروپا روسيه را متهم كرد كه با حمله به اوكراين، دست به كاري زده كه مي‌توان آن را «تروريسم ژئوپليتيك» خواند. از طرفي رييس كميسيون اروپا هم روز سه‌شنبه شرايط در اوكراين و تحولات مرتبط با تهاجم نظامي روسيه به اين كشور را براي اتحاديه اروپا بسيار تعيين‌كننده توصيف كرد. اورزولا فن در لاين كه به صورت ويديو كنفرانس با نمايندگان پارلمان اروپا سخن مي‌گفت اين تحولات را بسيار خطرناك خواند و گفت: سرنوشت اتحاديه اروپا در اوكراين با مخاطراتي همراه است. رييس كميسيون اروپا در اين خصوص تاكيد كرد: «نحوه واكنش و پاسخ امروز ما به آنچه روسيه در اوكراين انجام مي‌دهد براي آينده نظام بين‌الملل تعيين‌كننده خواهد بود.» وي با يادآوري اين نكته كه «سرنوشت اوكراين بسيار خطرناك است و سرنوشت ما (اتحاديه اروپا) نيز به بوته آزمايش گذاشته شده» افزود: «بايد قدرتي را كه در دموكراسي‌هاي ما نهفته است به نمايش بگذاريم.» فن درلاين سپس به اختصاص كمكي مالي براي تامين و ارسال كمك‌هاي بشردوستانه به اوكراين اشاره كرد و گفت: «ما دست‌كم ۵۰۰ ميليون يورو از بودجه اتحاديه اروپا براي مقابله با پيامدهاي انساني اين جنگ غم‌انگيز، هم به كشور مورد حمله قرار گرفته و هم براي پناهندگان در نظر گرفته‌ايم.»
از سوي ديگر، آقاي شولتس همچنين با اشاره به تداوم تهاجم نظامي و حملات روسيه به خاك همسايه غربي تاكيد كرد كه اوكراين براي بقا مقاومت مي‌كند و مي‌جنگد. صدراعظم آلمان كه در جريان يك كنفرانس خبري مشترك با نخست وزير لوكزامبورگ در برلين سخن مي‌گفت در ادامه تاكيد كرد كه «خونريزي بايد متوقف شود». به گزارش اسكاي‌نيوز، بوريس جانسون، نخست‌وزير انگليس هم همزمان با تلاش براي متحد كردن غرب در مجازات كردن ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به خاطر آغاز جنگي كه در حال حاضر جان صدها تن را گرفته است، با همتايانش در لهستان و استوني ديدار و از نيروهاي انگليسي بازديد خواهد كرد. جانسون پيش از سفر به شرق اروپا از متحدان خواست تا يكصدا و متحد باشند تا «تضمين كنند كه پوتين در اين راه شكست خواهد خورد.»
همچنين جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا در واكنش به آماده‌باش نيروهاي بازدارنده هسته‌اي روسيه گفت كه نيازي به نگراني در مورد جنگ هسته‌اي نيست. بايدن در پاسخ به اين سوال كه آيا امريكايي‌ها بايد نگران جنگ هسته‌اي باشند، گفت: «خير.»
از سوي ديگر، كاخ سفيد هم اعلام كرد كه بايدن ميزبان كنفرانسي با متحدان و شركاي خود در مورد پاسخي واحد به عمليات نظامي روسيه در اوكراين بود. بايدن در اين تماس با نخست وزير كانادا، رييس كميسيون اروپا، رييس شوراي اروپا، رييس‌جمهور فرانسه، صدراعظم آلمان، نخست‌وزير ايتاليا، نخست‌وزير ژاپن، دبيركل ناتو، رييس‌جمهور لهستان، رييس‌جمهور روماني و نخست‌وزير انگليس رايزني كرد. رهبران مذكور در اين تماس درباره حمايت مستمر از اوكراين، از جمله ارايه كمك‌هاي امنيتي، اقتصادي و بشردوستانه و تلاش‌هاي هماهنگ براي تحميل هزينه‌ها و پيامدهاي قابل توجه براي مجازات روسيه و تلاش براي حفظ ثبات اقتصادي جهاني، از جمله در رابطه با قيمت انرژي صحبت كردند.
انزواي ديپلماتيك روسيه
در آغاز پخش سخنراني از پيش ضبط شده سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در نشست خلع سلاح ژنو، شماري از ديپلمات‌ها كه عمدتا نمايندگان كشورهاي غربي بودند، در اعتراض به حمله روسيه به اوكراين، سالن محل برگزاري نشست را ترك كردند. پيش از اين قرار بود كه آقاي لاوروف شخصا به ژنو سفر كند اما وضع تحريم‌هاي ضدروسي در پي اين حمله، پرواز او بر فراز اتحاديه اروپا را غيرممكن كرد و به اين ترتيب او سخنراني از پيش ضبط شده‌اي را به نشست فرستاد. تنها نمايندگان چند كشور از جمله يمن، الجزاير، ونزوئلا، سوريه و تونس در اتاق باقي ماندند. در آغاز نشست روز سه‌شنبه نيز به احترام قربانيان حمله روسيه به اوكراين، يك دقيقه سكوت برگزار شد. سخنراني سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه روز سه‌شنبه در شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد نيز بايكوت شد. در اين نشست نيز ديپلمات‌ها ثانيه‌هايي قبل از آغاز صحبت‌هاي لاوروف، سالن برگزاري نشست را ترك كردند.
سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه در چهل و نهمين نشست شوراي حقوق بشر گفت: ايالات متحده و متحدانش كه مستقيما مسوول نقض حقوق بشر و قوانين بين‌المللي بشردوستانه هستند، مرتكب جناياتي شدند كه صدها هزار تن از مردم عادي را در يوگسلاوي، عراق، ليبي، افغانستان به قتل رساند، بار ديگر استانداردهاي دوگانه را نشان دادند. وزير خارجه روسيه يادآوري كرد كه اتحاديه اروپا اخيرا با همراهي با احساسات ضد روسي تصميم گرفت كه تسليحات مرگبار براي كي‌يف تامين كند. او گفت: براي ما، جان هر روس يا اوكرايني، ساكن دونتسك يا لوهانسك كمتر از جان يك اروپايي يا امريكايي ارزش ندارد. مثال اوكراين به وضوح نشان مي‌دهد كه نظم جهاني به اصطلاح مبتني بر قوانين ايالات متحده و متحدانش چه معنايي براي حقوق بشر دارد. سرگئي لاوروف گفت: دولت نئونازي اوكراين نماينده همه مردم اوكراين نيست. بديهي است كه دولت نئونازي كي‌يف در رابطه با مردم اوكراين، دولتي كه به اصل حقوق برابر و حق تعيين سرنوشت مردم احترام مي‌گذارد، نبوده و نيست.
تصاوير ماهواره‌اي جديدي كه كمپاني «مكسار» منتشر كرده نشان مي‌دهد يك كاروان عظيم نظامي ارتش روسيه به طول 64 كيلومتر (40 مايل) به سوي شهر كي‌يف در حركت است و نيروهاي اوكرايني مي‌گويند منتظر يك حمله نظامي گسترده از سوي روس‌ها هستند. ايالات متحده معتقد است روس‌ها قصد دارند موج جديدي از حملات را عليه شهرهاي بزرگ اوكراين آغاز كنند.