تهديدات هسته‌اي در جنگ اوكراين
از سوي ديگر پيشروي نيروهاي متجاوز روسيه در اوكراين روز جمعه 13-12-1400 در زاپوريژيا، بزرگ‌ترين نيروگاه هسته‌اي اروپا نه تنها باعث آتش‌سوزي در يك ساختمان آموزشي در اين تاسيسات شد، بلكه باعث ترس جهاني از يك فاجعه هسته‌اي بزرگ نيز شد. اگرچه بازرسي دولتي تنظيم مقررات هسته‌اي اوكراين گزارش داد كه آتش خاموش شده است، هيچ نشتي تشعشع شناسايي نشده است و كاركنان مي‌توانند به كار در محل ادامه دهند، اين حادثه توجه جهان را به واقعيت‌هاي جنگي كه در حال وقوع است، جلب كرد. اين يك موقعيت منحصربه‌فرد در تاريخ انرژي هسته‌اي است كه كشوري 15 راكتور هسته‌اي راه‌اندازي شده دارد و در ميانه يك جنگ تمام عيار نيز قرار دارد. نيروگاه زاپوريژيا شش راكتور دارد و حدود يك‌چهارم برق اوكراين را توليد مي‌كند. البته اين نيروگاه براي محافظت در برابر جنگ تمام عيار ساخته نشده است. تهديد نظامي براي سه نيروگاه هسته‌اي ديگر اوكراين نيز وجود دارد.
آلودگي راديواكتيو در نتيجه انتشار مواد راديواكتيو در محيط طي تخريب نيروگاه‌هاي هسته‌اي، انفجارهاي هسته‌اي و آزمايش سلاح‌هاي هسته‌اي، توليد و از كار افتادن سلاح‌هاي هسته‌اي، استخراج سنگ معدن‌هاي راديواكتيو، جابه‌جايي و دفع آنها رخ مي‌دهد. ضمنا زباله‌هاي راديواكتيو و رخداد حوادث در نيروگاه‌هاي هسته‌اي منجر به آلودگي مي‌شود. آزمايش‌هاي هسته‌اي براي تعيين اثربخشي، كنترل عملكرد و قابليت انفجاري سلاح‌هاي هسته‌اي انجام مي‌شود. آلودگي راديواكتيو 15درصد از كل انرژي انفجار را شامل مي‌شود.
پس از جنگ جهاني دوم كه شهرهاي هيروشيما و ناكازاكي با استفاده از بمب‌هاي اتمي توسط امريكا، نابود شده و ژاپن تسليم شد، ابرقدرت‌ها در حال رقابت براي توسعه سلاح‌هاي هسته‌اي خود به نام دفاع هستند، اما تهديد براي كل بشريت با توسعه تسليحات هسته‌اي بيشتر و بيشتر شده است. برنامه‌هاي رقابت براي توليد سلاح هسته‌اي عمدتا توسط امريكا، شوروي سابق (روسيه)، بريتانيا، فرانسه و چين رهبري مي‌شد، بعدا كره‌شمالي، هند و پاكستان و رژيم صهيونيستي نيز به چنين تسليحاتي دست يافته‌اند.
آزمايش تسليحات شامل انفجارهايي به نام استراتوسفر است. پسماندهاي حاصل از انفجار سپس به صورت تشعشع به زمين بازمي‌گردند. مقداري تشعشع توسط جو ما جذب مي‌شود، اما قسمتي از آن در مكان‌هايي كه از محل رهاسازي اوليه سلاح دور هستند در حال سقوط به زمين مي‌رسد (Fallout). هنگامي كه اين ذرات روي پوشش گياهي مي‌نشينند و جانوران آن گياهان آلوده را مي‌خورند، وارد زنجيره غذايي مي‌شوند. هنگامي كه ريزش ذرات آلودگي روي دريا رخ دهد اكوسيستم اقيانوس تحت تاثير قرار مي‌گيرد و دوباره از اين طريق وارد زنجيره غذايي مي‌شود.
براي توليد انرژي هسته‌اي از سوخت‌هاي راديواكتيو براي گرم كردن آب و توليد بخار استفاده مي‌كنند. سپس از بخار براي روشن كردن توربين‌ها استفاده مي‌شود كه به نوبه خود به عنوان ژنراتور براي توليد برق عمل مي‌كنند. طي اين فرآيند مقدار كمي تشعشع در آب منتشر مي‌شود كه مي‌تواند علت آلودگي هسته‌اي باشد.
سوخت هسته‌اي مصرف‌شده از اتم‌هاي راديواكتيو بسيار فعال تشكيل شده است كه گاهي حدود 600 سال يا بيشتر دوام مي‌آورند. با اين موارد بايد بسيار با دقت و با قوانين سختگيرانه در مكان‌هاي مشخص شده برخورد كرد. محل تخليه بسياري از كشورها اقيانوس آرام بوده است.
برخي گياهان سوخت را در استخرهاي آب زيرزميني مصرف مي‌كنند، زيرا مقدار زيادي گرما آزاد مي‌كنند و نياز به خنك شدن دارند. هميشه خطر آلودگي آب‌هاي زيرزميني و زمين‌هاي اطراف و نفوذ به زمين‌هاي مجاور وجود دارد. تابش به سرعت در جو حل نمي‌شود و منابع آبي نيز تحت تاثير قرار خواهد گرفت. در واقع ممكن است سال‌ها يا قرن‌ها طول بكشد تا به نقطه‌اي برسيم كه چنين مكاني قابل سكونت باشد.
براي حفاظت در كارهاي درماني، در راديوتراپي، معمولا از پيش‌بند سربي، هنگام انجام مراحل تهيه عكس با اشعه ايكس يا پرتودرماني استفاده مي‌شود. استفاده از ديوارهاي غلاف سربي در امكانات تصويربرداري نيز الزامي است. هر فرد بايد از خطرات آلودگي هسته‌اي آگاه باشد. اگر در مجاورت يك نيروگاه هسته‌اي زندگي مي‌كند بايد مطمئن باشد كه ساخت، اجرا نيروگاه و دفع زباله كاملا برنامه‌ريزي شده است. اطمينان حاصل كند كه كاركنان نيروگاه در صورت وقوع فاجعه آماده هستند تا با تخليه براي جلوگيري از آلودگي مقابله كنند. كارگران هميشه از نظر ميزان تشعشعاتي كه حين كار در تاسيسات تشعشع يا نيروگاه هسته‌اي در معرض آن قرار گرفته‌اند نظارت مي‌شوند. زباله‌هاي راديواكتيو درواقع مي‌توانند تا حد زيادي بازيافت شوند، زيرا سوخت قابل استفاده هنوز به زباله تبديل مي‌شود كه مي‌توانند بعدا مجددا بازيافت شوند.
دولت‌ها اجازه تحقيق در زمينه توسعه ابزارهاي بهتر براي دفع زباله‌هاي راديواكتيو را مي‌دهند. در حال حاضر به نظر مي‌رسد عملي‌ترين روش ذخيره‌سازي زباله در اعماق زيرزمين باشد. آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بايد اطمينان حاصل كند كه مواد راديواكتيو به دست افراد نادرستي نمي‌افتد و آن براي سود به كساني است كه در تجارت قاچاق هستند و براي مقاصد نظامي نمي‌فروشند.