گفت‌وگوي «اعتماد» با آسيب‌شناس اجتماعي درخصوص هنجارشكني‌هاي چهارشنبه‌سوري
چهارشنبه‌سوزي
مجيد ابهري: خيابان‌ها شبيه ميدان جنگ مي‌شود
بهاره شبانكارئيان
امشب همان شب چهارشنبه‌سوري آخر سال است كه به نوبه خود حادثه آفرين شده. هر سال همين است. چند ساله كه همين است. به بهانه شادي كردن شروع و به انفجار ختم مي‌شود. اگر كسي متوجه اين رسم و رسوم نباشد گمان مي‌كند در هر شهر از كشورمان آتش‌سوزي شده است كه در بعضي مواقع نيز همين آتش شادي‌آور، براي عده‌اي از خانواده‌ها با عزا همراه مي‌شود. نوجوانان و جوانان در اين شب با آتش، بازي مي‌كنند. با جان‌شان با آتش بازي مي‌كنند. با جان برخي ديگر با آتش بازي مي‌كنند.
هر سال با اينكه هشدارهايي از سوي پليس داده مي‌شود اكثر نوجوانان و جوانان با بي‌توجهي، شهر را به ميدان جنگ تبديل مي‌كنند. فرمانده انتظامي تهران درخصوص مناسبت جشن چهارشنبه آخر سال عنوان كرده كه امروز از ساعت ۲ بعدازظهر تا پايان شب، ۲۰ هزار مامور پليس در تهران به طور محسوس و نامحسوس آماده‌باش هستند و با تخلفات و اقدامات محرمانه برخورد خواهد شد و افرادي كه به دليل تخلف و اقدامات مجرمانه در چهارشنبه‌سوري بازداشت شوند تا پايان تعطيلات نوروزي در بازداشت خواهند بود و خودروي‌شان نيز به همين مدت توقيف خواهد شد. سخنگوي سازمان اورژانس كشور نيز آخرين آمار از تلفات حوادث مربوط به چهارشنبه‌سوري سال جاري كه از اول بهمن ماه تا ۱۷ اسفند ماه را شامل مي‌شود، ۱۴۲ مصدوم و ۴ كشته اعلام كرده است. اين در حالي است كه ديروز ۲۳ اسفند ماه يك نوجوان ۱۷ ساله در استان البرز به دليل ساخت نارنجك دستي در خانه، جانش را از دست داد و يكي از اهالي خانه نيز كه خانمي ۲۳ ساله بود، با قطع شدگي مچ دست، توسط اورژانس به بيمارستان منتقل شد.
ميدان جنگ
مجيد ابهري آسيب‌شناس اجتماعي در
گفت‌وگو با «اعتماد» درخصوص هنجارشكني‌هاي چهارشنبه‌سوري آخر سال مي‌گويد: «با فرا رسيدن چهارشنبه‌سوزي، هر سال با نزديك شدن چهارشنبه آخر سال يا همان چهارشنبه‌سوري اضطراب و نگراني در خانواده‌هاي ايراني حاكم مي‌شود. چه آنهايي كه داراي فرزند نوجوان يا جوان هستند و چه كساني كه عابر و رهگذر در خيابان‌ها و كوچه‌ها مي‌باشند. اكنون سه دهه است كه تقريبا خيابان‌ها شبيه ميدان جنگ مي‌شود. صداهاي انفجار وحشتناك در كوچه‌ها و خيابان‌ها موجب ايجاد مشكلات پزشكي و فرهنگي مي‌شود. قبل از پيروزي جمهوري اسلامي ايران، چهارشنبه‌سوري با مقداري بوته و چند ترقه برگزار مي‌شد و موضوع مهم ايجاد شادي در افراد بود، اما متاسفانه در سه دهه اخير نه تنها ميلياردها تومان به صورت ارز از كشور خارج شده و به جاي آنها اقلام فوق خطرناك وارد كشور مي‌شود. سوختگي‌هاي گسترده، قطع انگشتان، نابينايي و از دست دادن تمام يا بخشي از شنوايي نتايج شوم چهارشنبه‌سوزي است. كوچه‌ها و خيابان‌ها تبديل به ميدان جنگ شده، سالمندان و بانوان باردار در اين ميان آسيب‌پذيرترين شهروندان بوده و هر سال به‌رغم اخطارها و آموزش‌هاي پيشگيرانه پليس باز سودجويان و فرصت‌طلبان با وارد كردن اقلام بسيار خطرناك كه كم از مهمات واقعي ندارند، منافع خود را افزايش مي‌دهند. گاهي در اواخر روز ديگر كار به استفاده از قوطي‌هاي خالي اسپري و كپسول گاز پيك‌نيك مي‌رسد كه تركش‌هاي ناشي از ورق‌هاي فلزي ظروف اسپري، تيزتر از چاقو و تيغ است.
باتوجه به نكات گفته شده اگر سازمان و نهادهاي متولي اقدام به توليد اقلام كم‌خطر كرده و در پارك‌ها و بوستان‌ها مراسم ياد شده را برگزار كنند، خانواده‌ها به همراه فرزندان خود در اين مراسم شركت كرده و خسارات جاني و مالي به حداقل مي‌رسد وگرنه همين امسال شاهد و ناظر آسيب‌ها و عوارض بسيار زيان‌آور خواهيم بود كه نوروز را به كام همه تلخ خواهد كرد.»
نگاهي به آمار مصدومان و جانباختگان
سال‌هاي گذشته
مجتبي خالدي سخنگوي سازمان اورژانس كشور آمار تلفات و مصدومان سال گذشته را مبني بر ۱۸۹۴ نفر مصدوم اعلام كرده بود كه در اين ميان ۵۲۷ نفر دچار آسيب چشم شده بودند كه اين رقم نسبت به سال گذشته خود بيشتر بوده است و همچنين ۱۳۱ نفر دچار قطع عضو شده بودند.
۵۴۶ نفر دچار سوختگي و ۱۲ نفر جان‌شان را از دست داده بودند. ۴۶درصد مصدومان در سن ۶ تا ۱۸ سال قرار داشتند كه ۷۰درصد آنها استفاده‌كننده مواد محترقه بودند و ۳۰درصد مصدومان افرادي بودند كه عابرپياده يا نيروهاي امدادي بودند. سال گذشته تهران با ۵۵۳ نفر مصدوم، ركورددار تعداد مصدومان در كشور بوده است.
حامد ناييجي مديركل روابط عمومي سازمان پزشكي قانوني كشور نيز در ۲۱ اسفند ماه سال جاري درخصوص بيشترين رده سني مصدومان چهارشنبه‌سوري اعلام كرد كه بيشتر افراد فوتي يا مصدومي حوادث چهارشنبه آخر سال در سنين نوجواني قرار دارند و اين حوادث ناشي از به‌كارگيري وسايل خطرناك و مواد محترقه است.
افرادي كه در حوادث چهارشنبه‌سوري سال‌هاي گذشته جان خود را از دست دادند زير ۲۰ سال بودند و فقط يك نفر از آنها ۴۰ ساله بود.
افراد در تماس با مواد محترقه و منفجره به شكل‌هاي متعددي دچار آسيب مي‌شوند كه اين آسيب‌ها مي‌تواند ناشي از برخورد تركش ماده انفجاري تا سوختگي حرارتي يا شيميايي يا قرار گرفتن در معرض موج انفجار باشد.
همچنين قرار گرفتن در معرض موج انفجار و ريزش ساختمان متاسفانه عوارض متعددي مانند نابينايي، قطع عضو، جوشگاه‌هاي دايمي روي صورت و بدن، ناشنوايي و ديگر آسيب‌ها را به دنبال دارد.
آسيب‌هاي رواني ناشي از استرس وارده به افراد يكي ديگر از اين نوع صدمات است. حوادث اين شب عمدتا ناشي از به‌كارگيري وسايل خطرناك و مواد محترقه است. در حوادث چهارشنبه‌سوري سال گذشته ۱۲نفر جان خود را از دست دادند كه ۱۱نفر مرد و يك نفر از آنها زن بودند.
از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ در حوادث چهارشنبه آخر سال در مجموع ۳۹ نفر جان باختند كه در سال ۹۵ اين حوادث ۱۶ كشته شامل ۱۵ مرد و يك زن و در سال ۹۶ و ۹۷ هر سال ۳ فوتي داشت كه همگي مرد بودند و سال ۹۸ هم ۵ نفر فوتي داشت كه شامل ۴ مرد و يك زن بودند. آمار مصدومان چهارشنبه آخر سال در اختيار اورژانس است و پزشكي قانوني تنها آمار قربانيان اين حوادث را در اختيار دارد.