آيا چشم‌انداز نرخ ارز افزايشي است؟
فشار تورم انتظاري بر نرخ دلار
گروه اقتصادي
دلار در روزهاي پاياني هفته گذشته با افزايش قيمت همراه شد و تا محدوده۳۰ هزار و ۶۵۰ تومان بالا رفت و به نوعي به سقف تاريخي خود نزديك شد، اما روز گذشته اين نرخ به ۳۰هزار و ۳۰۰تومان رسيد اين در حالي است كه در روز يكشنبه 25 ارديبهشت ماه اين رقم تا ۲۹هزار و ۹۵۰ تومان افت كرده بود. اما ديروز بار ديگر قيمت ارز به روند صعودي خود بازگشت و از 30هزار تومان گذشت. برخي تحليلگران معتقدند با شكست محدوده 30 هزار و 800 تومان خريداران جديد وارد بازار خواهند شد. از جمله اخبار مورد توجه و تاثيرگذار بر بازار ارز طي روزهاي گذشته مي‌توان به خبر مسدود‌سازي حساب‌هاي ارزي و رمزارزي غيرمجاز توسط وزارت اطلاعات اشاره كرد. همچنين بانك مركزي روز گذشته از افزايش عرضه ارز خبر داد و اعلام كرد؛ عرضه ارز نسبت به تقاضا طي بازه زماني ۱۷ الي ۲۵ ارديبهشت ماه سال جاري در سامانه نيما و بازار متشكل معاملات ارزي پيشي گرفته است. اما سوال اينجاست كه آيا قيمت دلار با توجه به شاخص‌هايي مانند ميزان نقدينگي يا پايه پولي و تورم موجود باز هم بالاتر از اين رقم خواهد رفت تا به يك سطح تعادلي برسد يا خير؟
نبايد مقاومت تاريخي 32 هزار تومان شكسته شود
وحيد شقاقي‌شهري، اقتصاددان و رييس دانشكده اقتصاد دانشگاه خوارزمي در مورد افزايش نرخ دلار معتقد است؛ با توجه به مقاومت تاريخي نرخ دلار در رقم 32 هزار تومان دولت بايد همه تلاش خود را بكند تا اين مقاومت تاريخي شكسته نشود، چراكه در صورت شكسته شدن اين مقاومت تاريخي 35 درصد ديگر نيز بر اين نرخ افزوده خواهد شد و مجددا احتمال افزايش قيمت دلار وجود دارد و مقاومت بعدي از لحاظ تكنيكال روي رقم 41 هزار تومان خواهد بود. اين كارشناس اقتصادي در ادامه به «اعتماد» گفت: نرخ دلار تابع عوامل مختلفي در اقتصاد ايران است و يكي از مهم‌ترين متغيرهاي اقتصاد ايران كه روي همه معادلات و رفتارهاي اقتصادي مردم تاثيرگذار است، نرخ دلار است. رييس دانشكده اقتصاد دانشگاه خوارزمي افزود: نرخ دلار تابعي از تورم، تراز تجاري غيرنفتي كشور و تراز ارزي و تابعي از واردات غيررسمي و خروج سرمايه، انتظارات تورمي و برجام و وضعيت و ذخاير ارزي كشور است و مجموعه اين عوامل بر قيمت دلار تاثيرگذار است.
ظرف 45 روز نرخ دلار 5 هزار تومان رشد كرد
اين اقتصاددان تصريح كرد: در يك ماهه اخير نرخ دلار از 25 هزار تومان به بيش از 30هزار تومان رسيده است يعني ظرف 45 روز بيش از 5 هزار تومان نرخ دلار افزايش يافت و دليل آن هم اين است كه شرايط اقتصادي در ايران توام با تورم است و ميزان تورم تا 40 درصد رشد خواهد داشت. او ادامه داد: چهارسال پيش قيمت دلار در محدوده 3500 تومان بود اين در حالي است كه در يك ماه اخير قيمت دلار تا 5 هزار تومان رشد كرده و اين بدين مفهوم است كه طي 3 تا 6 ماه آينده به همين ميزان قيمت دلار، بايد در انتظار افزايش قيمت كالا و خدمات توليدي يا وارداتي كشور باشيم، زيرا زماني كه قيمت دلار افزايش پيدا مي‌كند با يك وقفه 3 تا 6 ماهه قيمت ساير دارايي‌ها و كالا و خدمات نيز رشد مي‌كند. رييس دانشكده اقتصاد دانشگاه خوارزمي با بيان اينكه هنوز وضعيت برجام مبهم مانده است، خاطرنشان كرد: موتور انتظارات تورمي مجددا روشن شده و مساله بعدي اين است كه سياست‌هاي اقتصادي دولت نيز مولد تورم در اقتصاد ايران است و ريشه اصلي جهش‌هاي قيمت دلار را بايد در تفاوت تورم داخل با شركاي تجاري ايران پيگيري كرد . به عنوان نمونه اگر شركاي داخلي ايران تورم‌شان 5 درصد باشد و تورم در اقتصاد ايران 40 درصد باشد يعني 35 درصد تفاوت تورم داخل و شركاي تجاري وجود دارد كه بايد به نرخ ارز اضافه شود . البته كه عوامل ديگري نيز در اين ميان دخيل هستند. شقاقي‌شهري در ادامه افزود: در شرايط كنوني غير از تراز تجاري غير نفتي كه وضعيت بهتري نسبت به سال‌هاي گذشته دارد ديگر عوامل يا وضعيت مبهمي دارند يا در وضعيت نامناسبي هستند كه همه بر بازار ارز فشار آورده‌اند.
الزام بر كنترل تورم
او ادامه داد: هر چند مديريت بازار ارز در اين شرايط كار سختي است اما بايد دولتمردان ما چشم از بازار ارز برندارند و از آن مراقبت و به صورت لحظه‌اي از اين بازار صيانت كنند و تلاش داشته باشند تا واردات كالاهاي غيرضرور را مديريت و كنترل كنند و جلوي خروج سرمايه و واردات غيررسمي نيز گرفته شود. اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: يكي از مهم‌ترين سياست‌ها اين است كه دولت بايد تلاش كند ميزان تورم را كنترل كند و اگر بنده رييس‌جمهور بودم تنها شعارم براي اين شرايط «دولت، كنترل تورم و ديگر هيچ» بود. رييس دانشكده اقتصاد دانشگاه خوارزمي در ادامه افزود: در صورتي كه نتوانيم تورم را كنترل كنيم در مارپيچ و دور باطل تورم و دستمزد و دور باطل تورم و افزايش قيمت ارز گرفتار خواهيم شد، زيرا با افزايش ميزان تورم قيمت ارز رشد مي‌كند و در دور بعدي باز تورم بالا مي‌رود و اين مارپيچ ادامه دارد و تا زماني كه نتوانيم تورم را كنترل كنيم همه تلاش‌ها و سياست‌هاي دولت محكوم به شكست خواهد بود. او در پاسخ به اين پرسش كه حذف ارز كالاهاي اساسي كه به منظور كنترل بازار ارز صورت گرفت چقدر مي‌تواند التهابات دلاري را كاهش دهد، گفت: با توجه به اينكه اين اقدام در بدترين شرايط اقتصادي در ايران انجام شد خود منجر به يك بار و التهاب تورمي شد و به دليل اينكه در بدترين شرايط تورمي اين سياست درست تورمي پياده شد، مي‌تواند يك شوك تورمي بيش از 10 درصدي را هم داشته باشد كه باز هم به قيمت دلار فشار مي‌آورد. شقاقي‌شهري تصريح كرد: ما دو تجربه موفق و ناموفق را در يكسان‌سازي نرخ ارز داشته‌ايم؛ يكي تجربه شكست يكسان‌سازي نرخ ارز و آزاد‌سازي قيمت‌ها در سال 1372 كه منجر به افزايش تورم تا 49.4 درصد شد و ديگري تجربه موفق‌آميز يكسان‌سازي نرخ ارز در سال 1381 كه شوك تورمي در اين سال كمتر از 3 درصد بود و ميزان تورم در سال 1381 و 1382 به حدود 15 درصد رسيد و افزايش 3 تا 4 درصدي را در تورم ايجاد كرد. اما بايد از تاريخ درس آموخت، چراكه دلايل شكست و عدم موفقيت را به ما نشان مي‌دهد.