مركز آمار ايران اعلام كرد
شكست ركورد 20 ساله تورم پيش‌نگر
گروه اقتصادي
مركز آمار ايران در تازه‌ترين گزارش خود اعلام كرد كه شاخص بهاي توليدكننده در پايان سال گذشته، در بالاترين سطح 20 سال اخير قرار گرفته و اعداد به دست آمده از سال 1380 به اين سو بي‌سابقه بوده است. گزارش اين مركز نشان مي‌دهد كه در پايان دو سال 1399 و 1400 تورم بخش توليدكننده، اعداد نزديك به يكديگري را ثبت كرده‌اند. در سال 1399 تورم توليدكننده 56.8 درصد بوده و در سال 1400 اين عدد فقط يك‌دهم درصد كاهش پيدا كرده و به 56.7 درصد رسيده است. به عبارتي، ميانگين قيمت دريافتي توسط توليدكنندگان مواد صنعتي به ازاي فروش محصولات‌شان در داخل كشور، در سال 1400 نسبت به سال ماقبل، 56.7 درصد افزايش دارد.
شاخص بهاي توليدكننده يكي از معيارهايي است كه به منظور سنجش عملكرد اقتصادي، از سطح عمومي قيمت‌ها محاسبه و منتشر مي‌شود. از اين‌رو، تاثير قابل‌توجهي بر تصميم‌گيري صاحبان صنايع، سرمايه‌گذاران و حتي سياستمداران خواهد داشت. هدف از محاسبه شاخص بهاي توليدكننده، اندازه‌گيري تغييرات قيمت‌هايي است كه توليدكنندگان در ازاي فروش كالاها و خدمات خود دريافت مي‌كنند. به عبارت ديگر مي‌توان عنوان كرد كه اين شاخص، قيمت كالاها در كارخانه و مبدا توليد را در نظر مي‌گيرد. اين شاخص به صورت يك شاخص وزني از قيمت عمده‌فروشي كالاها يا قيمت‌هاي توليدكننده محاسبه مي‌شود؛ به همين دليل برخي شاخص بهاي توليدكننده را شاخصي مي‌دانند كه روندهاي قيمتي در بازارهاي عمده‌فروشي، صنايع توليدي و بازار كالاها را منعكس مي‌كند. به عبارت ديگر اين شاخص به عنوان يك شاخص پيش‌نگر (Leading Indicator) عمل مي‌كند؛ به اين معني كه با بررسي اين شاخص مي‌توان از سطح تغيير قيمت‌ها در بازار كالا و خدمات مصرفي يا تورم اطلاع كسب كرد. به بيان ديگر، هر افزايش يا كاهش قيمت در شاخص بهاي توليدكننده با يك وقفه زماني در شاخص بهاي مصرف‌كننده نيز مشاهده مي‌شود. از اين رو از تغييرات شاخص بهاي توليدكننده به عنوان پيشگويي براي تورم عنوان مي‌كنند. با كنار هم قرار دادن ارقام ارايه شده توسط مركز آمار مي‌توان گفت كه بالاتر بودن اين شاخص در بخش صنعت نشان مي‌دهد هزينه توليد محصولات صنعتي در بالاترين افزايش قيمت سالانه در 1400 قرار گرفته كه به نوعي شايد بتوان تورم كنوني در ماه‌هاي آغازين سال 1401 را نيز به آن مرتبط دانست. حتي اگر كاهش قيمت تحت عوامل بيروني ايجاد شود اما باز هم هزينه توليد بالا اجازه ادامه روند كاهشي در محصولات صنعتي را نخواهد داد. با نگاهي به جزييات گزارش مركز آمار مي‌توان به موارد مهمي برخورد كه در نهايت به چنين ركوردزني در تورم توليدكننده انجاميده است. به‌طور مثال، تورم سه ماهه آخر سال 1400 در بخش توليدكننده، 7.8 درصد بوده است. گرچه اين عدد در مقياس سالانه نزديك به 41 درصد رشد كرده اما نسبت به فصول گذشته در سال 1400 روند كاهشي در پيش گرفته است. بخش «ساخت كك و فرآورده‌هاي حاصل از پالايش نفت» در كشور تورم فصلي معادل با 18 درصد داشته كه بيشترين تورم در زمستان سال 1400 در اين بخش بوده است. كمترين تورم فصلي هم در اين مقطع به «ساخت چوب و فرآورده‌هاي چوب» مرتبط بوده كه برابر با 1.5 درصد ثبت شده است.
بيشترين و كمترين تورم سالانه
تفكيك بخش‌هاي مختلف نشان‌دهنده آن است كه در سال گذشته بخش ساخت مواد شيميايي و فرآورده‌هاي شيميايي بيشترين تورم را در سال 1400 ثبت كرده است. اين تورم برابر با 73.9 درصد به ثبت رسيده است. ساخت چوب و فرآورده‌هاي چوبي نيز تورم 70 درصدي را در اين ماه ثبت كرده كه دومين ركورد را داشته است.
رشد دسته‌جمعي شاخص تورم بخش خدمات
مركز آمار ايران در گزارشي جداگانه نيز به شرايط شاخص بهاي بخش خدمات در سال 1400 پرداخته و عنوان كرده كه اين شاخص نسبت به سال 1399 نزديك به 47 درصد رشد كرده است. شاخص قيمت توليدكننده بخش‌هاي خدمات مشتمل بر سيزده بخش است كه عبارتند از: «آبرساني، مديريت پسماند، فاضلاب و فعاليتهاي تصفيه»، «تعمير وسايل نقليه موتوري و موتورسيكلت»، «حمل و نقل و انبارداري»، «فعاليتهاي خدماتي مربوط به تامين جا و غذا»، «اطلاعات و ارتباطات»، «فعاليتهاي بيمه»، «فعاليتهاي املاك و مستغلات» و «فعاليتهاي حرفه‌اي، علمي و فني»، «فعاليتهاي اداري و خدمات پشتيباني»، «آموزش»، «فعاليتهاي مربوط به سلامت انسان و مددكاري اجتماعي»، «هنر، سرگرمي و تفريح» و «ساير فعاليتهاي خدماتي». تقريبا در تمام اين گروه‌ها، شاخص بهاي خدمات رشد شديدي را تجربه كرده است. به‌طور مثال شاخص گروه «تعمير وسايل نقليه موتوري و موتورسيكلت» در سال گذشته نسبت به سال ماقبل بالغ بر 60 درصد رشد كرده است. همين‌طور شاخص گروه «حمل و نقل و انبارداري» كه 52 درصد افزايش پيدا كرده است. گروه «فعاليتهاي خدماتي مربوط به تامين جا و غذا» نسبت به سال ماقبل بيش از 84 درصد افزايش داشته است. شاخص گروه «فعاليتهاي املاك و مستغلات» در سال ١٤٠٠ نسبت به سال قبل ٢٤.٩ درصد افزايش يافته است. شاخص گروه «آموزش» در سال ١٤٠٠ نيز نسبت به سال قبل ٣٢.٧ درصد افزايش يافته است. شاخص گروه «هنر، سرگرمي و تفريح» نيز نسبت به سال قبل ٤٧.١ درصد افزايش يافته است.