به مناسبت هفته میراث فرهنگی
آنچه از میراث‌بانان نمی‌دانیم!
محمدطاها محمودي
بيست‌وهشتم ارديبهشت ماه -۱۸ مه- در تقويم جهاني، روز موزه نام‌گذاري شده است و در ايران سرآغاز هفته‌اي است با عنوان «هفته ميراث فرهنگي». چنان كه مي‌دانيم تمام آنچه از گذشتگان، ملموس و ناملموس، مادي و معنوي - از اشيا و بناهاي باستاني و تاريخي گرفته تا اساطير و افسانه‌ها و زبان‌ها و آداب و رسوم- بر جاي و به يادگار مانده است «ميراث فرهنگي» خوانده مي‌شود. ميراث فرهنگي هر سرزمين، روايت‌گر تاريخي است كه آن سرزمين و مردمانش در سير تكامل از سر گذرانده‌اند. حفظ هويت جمعي مردم هر سرزمين در گرو حفظ ميراث فرهنگي آن است. در كشور ما، وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي پاس‌دارنده اين ماترك ارزشمند و گرانبها‌ي هفت‌هزارساله است؛ وزارتخانه‌اي كه تا پيش از تاريخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۸ در قالب سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي فعاليت مي‌كرد. حفاظت و صيانت از اين آثار ارزشمند كه بخش بزرگي از هويت ما به شمار مي‌رود وظيفه همگاني و سنگيني است كه بر دوش همه ماست. در اين زمينه اما در مجموعه بزرگ ميراث فرهنگي يكي از مهم‌ترين نقش‌ها را «يگان حفاظت وزارت ميراث فرهنگي» ايفا مي‌كند. تامين و حفظ نظم و امنيت سازه‌ها و مجموعه‌هاي تاريخي و همين‌طور موزه‌ها و اماكن و تجهيزات وزارتخانه از اهم وظايف اين يگان است. همچنين نقش ويژه يگان حفاظت ميراث فرهنگي در حفاظت و همراهي محموله‌هاي تاريخي و فرهنگي منقول، كنترل بر ورود و خروج اين محموله‌ها، برخورد قانوني با استفاده‌كنندگان و فروشندگان تجهيزات غيرمجازي كه در جهت تخريب و سوءاستفاده از آثار تاريخي و ملي به كار مي‌رود و نيز انجام اقدامات لازم جهت پيشگيري از وقوع جرايم عليه ميراث فرهنگي، گردشگران (داخلي و خارجي) و كشف جرم و دستگيري مجرمين، تشكيل پرونده و معرفي به مراجع قضايي در حوزه استحفاظي و انجام وظايف قانوني در مقام ضابط خاص دادگستري، شايان تقدير و توجه بسيار است. هرچند اين ميراث‌بانانِ بي‌ادعا كه همواره و در جاي جاي جغرافياي وسيع كشورمان - از سيلك در مركزي‌ترين نقاط ايران تا شهر سوخته زابل در شرق كشور و محوطه باستاني شوش، از مساجد باشكوه اصفهان تا كليساهاي تاريخي ماكو و...- مشغول خدمت به تاريخ و فرهنگ و هويت اين مرز و بومند، نزد عموم مردم آن‌طوركه بايسته و شايسته است شناخته نشده‌اند. از همين رو، از مسوولان انتظار مي‌رود كه حمايت‌هاي همه‌جانبه خود را از پرسنل شريف و پرتلاش اين يگان دريغ نكنند. همچنين اطلاع‌رساني صحيح در اين حوزه، در رابطه با عملكرد و دستاوردهاي يگان حفاظت ميراث فرهنگي به مردم و تقدير از ميراث‌بانان و كاركنان اين يگان -كه البته غير از مسوولان مربوط، همكاري پررنگ و گسترده رسانه‌ها را نيز مي‌طلبد- مي‌تواند علاوه بر دلگرمي زحمتكشان اين يگان، سبب تعامل و همياري مردمي نيز بشود كه در نوع خود بسيار مهم و ارزشمند است.