تكرار سناريوي تل‌آويو با به شهادت رساندن سرهنگ خدايي
ترور با هدف تخريب مذاكرات احياي برجام
سخنگوي ارشد نيروهاي مسلح:
ابعاد ترور شهيد صياد خدايي در دست بررسي است
سارا معصومي
غروب روز يكشنبه انتشار خبر شهادت سرهنگ حسن صياد خدايي در يكي از خيابان‌هاي تهران و در نزديكي محل زندگي‌ا‌ش در صدر اخبار داخلي و بين‌المللي قرار گرفت. در حالي كه نهادهاي اطلاعاتي و امنيتي ايران هنوز درباره عامل يا عوامل اين عمليات تروريستي گزارشي منتشر نكرده‌اند، نخستين ظن در فضاي رسانه‌اي و مجازي به سمت رژيم اسراييل رفت. هر چند كه مقام‌هاي اسراييلي هيچ‌گاه مسووليت عمليات عليه دانشمندان هسته‌اي، تاسيسات هسته‌اي و در آخرين مورد ترور شهيد محسن فخري‌زاده را برعهده نگرفتند اما تمام اسناد و مدارك و همچينن نحوه برخورد اسراييلي‌ها با اين پرونده‌ها جاي هيچ شك و شبهه‌اي درباره دست داشتن آنها در اين عمليات‌هاي تروريستي باقي نگذاشته است. در نخستين ساعات پس از اين عمليات تروريستي، بيشترين تحليل منتشر شده درباره دليل اين ترور در مقطع زماني فعلي به مساله مذاكرات غيرمستقيم ميان ايران و ايالات متحده در قالب تلاش‌هايي براي احياي برجام اختصاص داشت و بسياري اين ترور را تلاش احتمالي تل‌آويو براي به تعويق انداختن توافق احياي برجام دانستند. در حالي كه هنوز خبرهاي رسمي منتشر شده درباره نتايج رايزني‌هاي پشت پرده و البته غيرمستقيم ميان ايران و ايالات متحده، حكايت از باقي ماندن اختلاف دارد اما برخي اطلاعات غيررسمي كه در رسانه‌هاي امريكايي بعضا به نقل از منابع آگاه ايراني منتشر مي‌شود حاكي از آن است كه در نتيجه آخرين سفر انريكه مورا، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا به تهران و پيشنهادهايي كه ايران روي ميز قرار داده احتمال خروج مذاكرات از بن‌بست وجود دارد و مهم‌ترين شاهد اين ادعا هم سخنان جوزپ بورل پس از بازگشت مورا به بروكسل از تهران بود. هر چند كه مقام‌هاي وزارت خارجه ايران به كلي‌گويي درباره وضعيت مذاكرات بسنده كرده و مدعي هستند كه مذاكرات در فضاي عمومي انجام نمي‌شود اما رسانه‌هايي چون الجزيره، المانيتور و برخي خبرنگاران امريكايي چون لورا روزن كه در پايگاه خبري آتلانتيك مي‌نويسد به نقل از منابع متعدد اروپايي، امريكايي يا بعضا ايراني گزارش‌هايي را در چند روز اخير منتشر كرده‌اند كه نشان از مثبت شدن فضاي حاكم بر مذاكرات دارد. همزمان اظهارنظرهاي امير و وزير خارجه قطر كه در چند هفته اخير در تماس‌هاي نزديك با مقام‌هاي ايران، ايالات متحده و اتحاديه اروپا بوده‌اند حاكي از آن است كه راه‌حل‌هايي براي حل و فصل اختلاف باقيمانده ميان تهران و واشنگتن بر سر حفظ يا حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از ليست به اصطلاح گروه‌هاي تروريستي وزارت خارجه ايالات متحده پيدا و مطرح شده است. همين اندك فضاي مثبت كه البته تضميني هم بر تحقق آن در ميدان وجود ندارد مخالفان احياي برجام و در راس آنها رژيم اسراييل را ترسانده است. توافق هسته‌اي ميان ايران و 1+5 وقت از همان ابتدا و حتي پيش از اجرايي شدن برجام مورد اعتراض و انتقاد شديد اسراييلي‌ها بود اما باراك اوباما، رييس‌جمهور وقت ايالات متحده حتي به قيمت تشديد تنش در رابطه دو جانبه واشنگتن و تل‌آويو مذاكرات وقت را به پايان رسانده و توافق هسته‌اي با ايران را اجرايي كرد. پيروزي دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا هديه‌اي از خدا خواسته براي اسراييلي‌ها بود و يك سال پس از آغاز به كار اين دولت بود كه تلاش‌هاي شبانه‌روزي بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير وقت اسراييل پاسخ داد و دونالد ترامپ هم از توافق هسته‌اي با ايران خارج شد و هم شديدترين تحريم‌هاي اقتصادي را به ايران تحميل كرد. با شكست دونالد ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري و پيروزي جو بايدن دموكرات كه با شعار احياي برجام به ميدان آمده بود، كابوس‌هاي اسراييل بازگشتند. مقام‌هاي اسراييلي تلاش براي به صفر رساندن شانس احياي برجام را از همان نخستين هفته‌هاي پيروزي جو بايدن و پيش از انتقال قدرت در كاخ سفيد آغاز كردند و در يك پازل تعريف شده ابتدا اقدام به ترور شهيد فخري‌زاده و سپس تكرار سناريوي حمله به تاسيسات هسته‌اي ايران و البته مانور دادن بر اطلاعات ادعايي درباره برنامه مخفي هسته‌اي ايران كردند. تمام اين تلاش‌ها در راستاي متوقف شدن روند مذاكرات براي احياي برجام صورت گرفت و شايد بتوان گفت كه در مقاطعي اسراييلي‌ها موفق به كندكردن روند اين مذاكرات يا مشخص كردن خطوطي براي تيم‌هاي مذاكره‌كننده هم در ايران و هم در ايالات متحده شدند كه عملا رسيدن به توافق احياي برجام را پيچيده‌تر كرد. در حالي كه دولت جو بايدن مي‌گويد اراده سياسي لازم و كافي را براي احياي برجام دارد مخالفت جمهوري‌خواهان با احياي برجام و همراهي برخي دموكرات‌ها با جمهوري‌خواهان در امتياز دادن به ايران در مسير احياي برجام عملا بازگشت به برجام را سخت‌تر از چيزي كرده كه در ابتداي آغاز به كار دولت بايدن تصور مي‌شد و شايد اگر جهان در نتيجه حمله نظامي روسيه به اوكراين گرفتار بحران در چند حوزه به خصوص حوزه انرژي نشده بود تمايل غرب براي رسيدن به توافقي جديد و جامع‌تر با تهران بيش در اين مقطع زماني بيش از ميل به احياي برجام به شكل اوليه آن بود. در حالي كه مذاكرات وين از اسفند ماه 1400 عملا متوقف شده و رايزني‌ها ميان ايران و امريكا با واسطه‌گري مستقيم و رسمي انريكه مورا و تلاش‌هاي غيررسمي قطر و دوحه در جريان است، اسراييل باز براي برهم زدن پازل دست به كار شده تا بلكه بتواند بر فاصله ميان تهران و واشنگتن بيفزايد. در اين پازل ترور عضو سپاه قدس درست در روزهايي كه برخي منابع مي‌گويند ايران و امريكا به راه‌حلي براي خروج از بن‌بست در اين پرونده دست يافته‌اند مي‌تواند به ترمزي براي تهران تبديل شود.
ترتيا پارسي، تحليلگر مسائل ايران و امريكا در نوشتاري پس از ترور شهيد صياد خدايي درباره نقش احتمالي اسراييل در اين عمليات تروريستي نوشت: هنوز هيچ‌كس مسووليت اين حمله را برعهده نگرفته اما اهداف و انگيزه‌هاي احتمالي اسراييل از اين حمله چه مي‌تواند باشد؟ آنچه مي‌دانيم اين است كه يك عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامي يا بخشي از آنكه سپاه قدس است مقابل منزلش ترور شده است. صياد خدايي درست در روزهايي ترور شده كه مهم‌ترين اختلاف باقيمانده ميان ايران و امريكا باقيماندن نام سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي امريكاست. تيم بايدن با اينكه مي‌داند حفظ نام سپاه در اين ليست هيچ كمكي به تامين منافع امريكا در محدودسازي برنامه هسته‌اي ايران نمي‌كند و تنها انگيزه ترامپ از قرار دادن نام سپاه در اين ليست صرفا سخت كردن مسير بازگشت به برجام براي دولت بعدي بوده اما از اجابت كردن مطالبه ايران سرباز مي‌زند. در چند روز اخير اما اخباري منتشر شده مبني بر اينكه احتمالا تهران و واشنگتن به تفاهمي در اين خصوص دست پيدا خواهند كرد. با اين پيش فرض بايد از خود سوال كنيم كه اگر اسراييل پشت اين ترور است چرا يك عضو سپاه قدس و نه يك دانشمند هسته‌اي را هدف قرار داده است؟ آيا تحليل اسراييلي‌ها اين بوده كه ترور عضو سپاه هرگونه عقب‌نشيني از موضع پيشين براي ايران را در ميز مذاكره سخت‌تر مي‌كند؟ به گزارش «اعتماد»، بسياري از كاربران فضاي مجازي نيز پس از ترور شهيد خدايي اين اقدام را به خبرهاي منتشر شده درباره احتمال نزديك شدن تهران و واشنگتن به توافق احياي برجام مرتبط دانسته و تاكيد كردند كه ايران بايد در محاسبه هزينه و فايده‌هاي احياي برجام دلايل و انگيزه‌هاي مخالفان و رقباي منطقه‌اي خود با احياي برجام را هم در نظر بگيرد.
به گزارش «اعتماد» در حالي كه ايران وعده داده انتقام ترور سردار خدايي را از عاملان آن خواهد گرفت، شبكه «العربيه» روز دوشنبه مدعي شد، رژيم اسراييل در جبهه شمالي يعني مرز فلسطين اشغالي با لبنان و سوريه حالت آماده‌باش اعلام كرده است. روزنامه اسراييلي «يديعوت آحارونوت» نيز از آماده‌باش ارتش اين رژيم خبر داد. همچنين براساس گزارش «لبنان ديبيت»، رژيم اسراييل سطح هشدار امنيتي را در سفارتخانه‌هايش در جهان افزايش داده است.
واكنش سخنگوي وزارت خارجه ايران:
اين ترورها با سكوت كشورهاي مدعي مقابله با تروريسم همراه است
سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران ضمن محكوم كردن عمليات تروريستي روز يكشنبه در تهران، شهادت سرهنگ سرافراز پاسدار صياد خدايي را به خانواده اين شهيد و همرزمان وي در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تبريك و تسليت گفت. سخنگوي وزارت امور خارجه اظهار داشت: دشمنان قسم خورده نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران بار ديگر ذات شرارت‌بار خود را با ترور و شهادت يكي از سپاهيان جان بركف نشان دادند. اين جنايت ضدانساني در حالي توسط عوامل تروريستي وابسته به استكبار جهاني صورت مي‌پذيرد كه در كمال تاسف با حمايت و سكوت كشورهاي مدعي مقابله با تروريسم همراه است. سخنگوي وزارت امور خارجه با تاكيد بر اينكه جمهوري اسلامي ايران يكي از قربانيان جنايات تروريستي در طول بيش از ۴ دهه گذشته بوده است، افزود: تروريست‌هاي كوردل با تصور باطل خود تلاش دارند مانع حركت ملت بزرگ ايران در تحقق آرمان‌هاي متعالي خود شده و باعث ايجاد وقفه در مسير عزت‌طلبانه مردم شوند، غافل از اينكه خون شهيدان ضامن بقا و تعالي اين ملت و كشور است.