جعفر قنادباشي، كارشناس مسائل خاورميانه:
داعش افغانستان به دنبال
قدرت‌نمايي براي همسايگان است
چهار موشك دست‌ساز روز شنبه 17 ارديبهشت‌ماه از استان تخار واقع در افغانستان به سوي تاجيكستان توسط نيروهاي داعش شليك شدند. اين اتفاق در حالي رخ داد كه دوشنبه، پايتخت تاجيكستان روز جمعه ميزبان چهارمين نشست گفت‌وگوي امنيت منطقه‌اي با حضور نمايندگاني از ايران، روسيه، هند، چين، ازبكستان، قزاقستان و قرقيزستان بود. نشستي كه افغانستان و مسائل مربوط به آن در اولويت بحث‌هاي آن قرار داشت. سايت شوراي راهبردي سياست خارجي در گفت‌وگو با جعفر قنادباشي، كارشناس مسائل خاورميانه به بررسي چند و چون حضور داعش در افغانستان و تهديد آن براي همسايگان پرداخته است.
داعش كار خود را از مناطق دورافتاده
آغاز كرد
جعفر قنادباشي، كارشناس مسائل خاورميانه در گفت‌وگو با سايت شوراي راهبردي روابط خارجي درباره پيشينه حضور داعش در افغانستان گفت: «پيشينه حضور داعش در افغانستان به پيش از فروپاشي دولت اشرف غني و پيش از روي كار آمدن طالبان بازمي‌گردد. البته فعاليت داعش از همان زمان مانند حضورشان در عراق و سوريه به صورت انتحاري و در اجتماعات مختلف صورت مي‌گرفت و با روي كار آمدن طالبان در همين قالب يعني حركت‌هاي انتحاري و عمليات انفجاري درون اجتماعات تداوم يافت. داعش در آن زمان به صورت پنهاني درصدد يارگيري نيرو بود و مي‌كوشيد تا از بخشي از نيروهاي داعشي تبعه افغانستان كه از سوريه بازگشته بودند براي فعاليتش در اين كشور بهره ببرد. گزارش‌هاي مختلفي كه سازمان‌هاي اطلاعاتي در مورد داعش منتشر كرده‌اند عمدتا به اين گونه فعاليت‌هاي سري براي آموزش آن‌هم در نقاط بسيار دورافتاده و دور از انظار عمومي اشاره دارد. هرچند اين گزارش‌ها به هدف‌گيري اجتماعات و مجامع شيعي توسط اين گروهك تاكيد دارد.
داعش از جانب امريكايي‌ها ماموريت دارد؟
اين كارشناس با تاكيد بر اين موضوع كه همزمان با خروج امريكايي‌ها از افغانستان، داعش چندين عمليات انفجاري و تيراندازي به سمت مردم افغانستان به ويژه در اطراف فرودگاه كابل انجام داد، ادامه داد: «اين اقدامات داعش، تحركات و فعاليت‌هاي اين گروهك را در كانون توجهات خبري و رسانه‌اي قرار داد؛ آن‌هم در شرايطي كه گروه طالبان حاكم بر افغانستان مي‌كوشيد تا شرايط آرامي را همزمان با خروج نيروهاي امريكايي در كشور ايجاد كند. در همان زمان سخن از تفاوت ميان داعش و طالبان و تضاد جدي ميان آنها مطرح شد. در واقع در آن زمان همه سخن آن بود كه داعش از جانب امريكايي‌ها ماموريت دارد تا اوضاع افغانستان را پس از خروج ارتش امريكا ناآرام سازد و به موازات زير سوال بردن توان طالبان در برقراري امنيت، عملكرد گذشته ارتش امريكا در افغانستان را عملكردي مثبت و موجب امنيت در اين كشور معرفي كند. روايت ديگر اينكه اهدافي كه در ابتدا براي داعش ترسيم مي‌شد تنها در همين محدوده يعني زيرسوال بردن طالبان و ارج نهادن به نقش امريكا براي برقراري امنيت در افغانستان بود. اما پس از گذشت چند ماه و آغاز عمليات انفجاري داعش در ايالت‌هاي مختلف افغانستان و به ويژه انفجارهاي متعدد در مساجد متعلق به شيعيان اين كشور، اهداف ديگري نيز در فهرست اهداف اين گروهك تروريستي قرار گرفت. از جمله آنها، كوچاندن خيل عظيمي از مردم افغانستان به ايران و به دنبال آن ايجاد تنش‌هاي مرزي ميان ايران و افغانستان بود. با اين حال اغلب كارشناسان منطقه‌اي و رسانه‌اي بر اين اعتقاد بودند كه اهداف داعش در حركت‌هاي ايذايي خلاصه نمي‌شود و با توجه به سرمايه‌گذاري‌هاي غربي و ارتجاع عرب قاعدتا اين گروهك اهداف بلندمدت‌تري كه جنبه راهبردي خواهد داشت را دنبال خواهد كرد.
پيام‌هاي موشك‌پراكني داعش به تاجيكستان
قنادباشي با اشاره به اينكه موشك‌پراني اخير داعش از خاك افغانستان به تاجيكستان مي‌تواند يكي از نشانه‌هاي نقش قوي‌تر و راهبردي‌تر داعش در مقطع كنوني منطقه باشد، افزود: «داعش با موشك‌پراني به تاجيكستان توانسته است چند پيام مختلف را به مقامات افغانستان و كشورهاي همسايه مخابره كند. همچنانكه توان موشكي اين گروهك تروريستي مي‌تواند هم در داخل و هم براي همسايگان افغانستان امري قابل ملاحظه و جدي تلقي شود و به نوعي يك هماوردطلبي با هر يك از همسايگان يا حتي طالبان به شمار آيد. امري كه قاعدتا داعش به تنهايي در طراحي و اجراي آن نقش نداشته و مسلما چنين توانمندي مي‌تواند بيانگر وجود جريان‌هاي غربي، ارتجاعي- عربي و حتي صهيونيستي در پشت صحنه اين مرحله از عمليات نظامي برون‌مرزي باشد. داعش تا رسيدن به مرحله مورد نظر خود در اين زمينه فاصله زيادي دارد و ايجاد سامانه‌هاي مربوط به پرتاب موشك و آموزش تيم‌هاي عملياتي آن به زمان بسيار زيادي نياز دارد. وليكن به هر ترتيب اين پرتاب موشك به تاجيكستان، نشانه روشني از اهميت نقش داعش از ديدگاه غرب و به خصوص واشنگتن است. بدون ترديد اين عمليات موشكي عليه تاجيكستان با مسائل اوكراين و ضرورت گشودن جبهه‌هاي تازه‌اي در اطراف روسيه بي‌ارتباط نيست. همچنانكه اين موشك‌پراني مي‌تواند به صورت غيرمستقيم تضعيف نقش ايران در افغانستان را هم به نوعي در دستوركار خود داشته باشد.
اين پرتاب موشك به تاجيكستان، نشانه روشني از اهميت نقش داعش از ديدگاه غرب و به خصوص واشنگتن است
بدون ترديد اين عمليات موشكي عليه تاجيكستان با مسائل اوكراين و ضرورت گشودن جبهه‌هاي تازه‌اي در اطراف روسيه بي‌ارتباط نيست
اين موشك‌پراني مي‌تواند به صورت غيرمستقيم تضعيف نقش ايران در افغانستان را هم به نوعي در دستوركار خود داشته باشد