قصه پرغصه كنكور
محمد داوري
پديده كنكور مانند يك بيماري‌اي مي‌ماند كه بيمار با آن خو گرفته است و تن به مداوا نمي‌دهد و پزشكان از وجود اين بيماري منتفع هستند و حاضر به ريشه‌كن شدن آن نيستند به همين دليل به‌رغم اينكه چنين پديده‌اي در دنيا منسوخ شده است و سال‌هاست كارشناسان به مخرب و مضر بودن آن در ابعاد مختلف اذعان دارند، اما همچنان اين غده سرطاني به حيات خود ادامه مي‌دهد. ادامه حيات كنكور به دو دليل عمده گره خورده است يكي ضعف و ناتواني منتقدين در جايگزيني راهكار مناسب و ديگري قدرت مافياي كنكور در جلوگيري از اين امر. لذا تا اين دو دليل باقي است كنكور هم به حيات خود ادامه مي‌دهد و صداي منتقدين و معترضين نيز به جايي نخواهد رسيد. اين روزها دوباره به خاطر نزديك شدن به كنكور 1401 و بحث بر سر مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيرامون تاثير عملكرد تحصيلي دوره دبيرستان يا همان متوسطه دوم در افكار عمومي و رسانه‌ها موضوع كنكور برجسته شده است و از زواياي مختلف مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرد اما غافل از توجه دادن به نكات محوري اين پديده. نكته محوري كنكور يا به عبارتي فلسفه وجودي كنكور براي برقراري عدالت در پذيرش و گزينش دانشجو است و به عبارتي كنكور مي‌خواهد نفر شايسته را براي صندلي خالي دانشگاه انتخاب كند حال پرسش اين است كه اصولا آيا كساني كه در اين مسابقه برابر و رقابت قرار مي‌گيرند در شرايط برابر قرار دارند؟ پاسخ به اين پرسش نيازي به پژوهش و تحقيق و اطلاعات چنداني ندارد و همگان به اين پرسش پاسخ منفي مي‌دهند چرا كه با اين تنوع مدارس و با اين تفاوت كيفيت آموزشي و با اين بي‌عدالتي‌ها در دوران مدرسه ترديدي نيست كه برگزاري اين كنكور براي دانش‌آموزان مدارس و مناطق مختلف به‌طور يكسان مانند برگزاري مسابقه دو ميان افراد معلول و كودك و جوان و سالخورده و زن و مرد است كه برندگان آن از قبل مشخص هستند لذا با اين واقعيت فلسفه كنكور در اصل خودش با يك چالش جدي مواجه است.
با مثالي مي‌شود اين موضوع را ساده‌تر نمود، فرض كنيم دانش‌آموزي از يك منطقه محروم با معدل 15 ديپلم گرفته است و در كنكور هم رتبه هزار مي‌آورد آيا مي‌شود گفت او به نسبت دانش‌آموزي كه با معدل 20 از مدرسه غيرانتفاعي در تهران ديپلم گرفته است و رتبه صد را دركنكور آورده از استعداد و شايستگي كمتري براي تصاحب صندلي خالي دانشگاه برخوردار است؟ پاسخ به اين پرسش هم ساده است و اگر هر دو دانش‌آموز در يك مصاحبه علمي براي ورود به دانشگاه شركت كنند ترديدي نيست كه نتيجه آن مصاحبه با معدل و رتبه كنكور آنها متفاوت خواهد بود لذا قصه پرغصه كنكور بايد ريشه‌اي‌تر نگريسته شود و با توجه به اينكه شركت‌كنندگان در اين مسابقه شرايط برابر ندارند و نتايج كنكور هم تضمين‌كننده پذيريش و گزينش عادلانه نيست كنكور در كوتاه‌ترين زمان حذف و مكانيزم علمي و عادلانه جايگزين آن شود همان مكانيزمي كه در همه دنيا براي پذيريش دانشجو وجود دارد تا اين همه هزينه‌هاي مادي و معنوي بر خانواده‌ها تحميل نشود.