هفته مرگ مهاجران

براي پناهجويان، براي آنهايي كه از رنج‌هاي زادگاه‌شان خسته شده‌اند، براي آنهايي كه فقر و بيكاري را تاب نمي‌آورند، مهاجرت آخرين گزينه براي تغيير شرايط و ساختن آينده‌اي بهتر محسوب مي‌شود اما در طول هفته گذشته شبحي به نام مرگ بر فراز روياي اين مهاجران به پرواز در آمد تا روياي آنها را به كام خود بكشد. در سواحل جنوبي درياي آبوران، زماني كه هزاران مهاجر آفريقايي قصد فرار از مرزهاي مغرب و ورود به شهر تحت حاكميت اسپانيا به نام «مليليه» را داشتند، با حمله نيروهاي امنيتي مغرب مواجه شدند و دست‌كم 37 نفر جان باختند. كيلومترها آن سوتر در جنوب ايالات متحده نيز 46 مهاجر كه از مرز مكزيك و امريكا عبور كرده بودند، بر اثر گرماي شديد هوا و تشنگي در پشت يك تريلي جان باختند.

مرگ 37 آفريقايي كه قصد ورود به اسپانيا داشتند، اعتراضات گسترده‌اي را در اروپا رقم زده و معترضان خواستار انجام تحقيقاتي جدي در اين خصوص شده‌اند. روزنامه گاردين نوشته است: «روز جمعه حدود 2000 نفر از شهروندان مغربي به سوي مرز ميان منطقه نادور در اين كشور و منطقه مليليه كه تحت حاكميت اسپانياست يورش بردند تا بتوانند وارد خاك اسپانيا شوند.» روايت رسمي رباط تعداد كشته‌شدگان را 23 و تعداد مجروحان را 140 نفر اعلام مي‌كند اما براساس روايت چند سازمان مردم‌نهاد مستقر در اين منطقه، دست‌كم 37 نفر در پي حمله ماموران امنيتي مراكش كشته‌ شدند.
موسي فكي محمد، رييس كميسيون آفريقا روز شنبه درباره اين حادثه گفت: «من خواستار تحقيقات فوري در مورد اين موضوع هستم و به همه كشورها يادآوري مي‌كنم كه بايد به تعهدات خود ذيل قوانين بين‌المللي عمل كنند. آنها متعهد شده‌اند كه با همه مهاجران محترمانه رفتار كنند و امنيت و حقوق آنها را در اولويت قرار دهند و از توسل به زور بيش از حد خودداري كنند.» او همچنين «شوك و نگراني عميق» خود را نسبت به برخورد خشونت‌بار و تحقيرآميز با مهاجران آفريقايي كه تلاش كرده‌اند از مراكش به اسپانيا بروند ابراز داشت.
به گزارش «اعتماد»، اين نگراني به صورت جدي مطرح است كه دولت مراكش بخواهد بدون انجام هيچ تحقيقات قابل اتكايي، اجساد اين مهاجران را به خاك بسپارد تا روي فاجعه‌اي كه رباط نقشي غيرقابل انكار در آن دارد، سرپوش بگذارد. انجمن حقوق بشر مراكش طرح مقام‌هاي اين كشور براي دفن كشته‌شدگان «بدون تحقيق، كالبدشكافي و مشخص كردن هويت آنها» را «يك رسوايي بزرگ» توصيف كرده است.
يك مهاجر سوداني ۲۰ ساله كه حالا در بازداشتگاه مليا نگهداري مي‌شود به خبرنگار يورونيوز گفته است: «مانند يك جنگ بود، ما با سنگ‌هاي كوچك تلاش داشتيم با ارتش مراكش بجنگيم اما آنها با هر وسيله‌اي به ما حمله مي‌كردند.» يك پناهجوي ديگر هم از تجربه خود چنين مي‌گويد: «من از حصار بالا رفتم اما نيروهاي مراكشي من را مي‌زدند كه ناگهان آن‌ طرف مرز و در سمت اسپانيا افتادم، جايي كه آنجا هم توسط نيروهاي اسپانيايي مورد ضرب و شتم قرار گرفتم.»
 جود ساندرلند از اعضاي ديده‌بان حقوق بشر مي‌گويد: «براي اطمينان از آنچه واقعا اتفاق افتاده ضروري است كه تحقيقات كاملي صورت گيرد و اين امر ممكن نيست مگر با بررسي دقيق اجساد و شناسايي هويت آنها. اينكه مقام‌هاي دولتي مي‌خواهند خودشان اجساد را دفن كنند و اهميتي به كشف هويت افراد و يافتن خانواده آنها نمي‌دهند، خود يكي از موضوعاتي است كه دلايل آن بايد در تحقيقات مورد بررسي قرار گيرد.» به گفته او، تصاوير كشته‌شدگان مليليه وحشتناك و نشانگر نمونه‌اي از برخوردها با مهاجران غيرسفيدپوست در اسپانيا و اتحاديه اروپاست.
در چنين شرايطي انتقادها از دولت اسپانيا نيز افزايش يافته و بسياري از فعالان حقوق بشر معتقدند پدرو سانچز نخست‌وزير اسپانيا كه در محكوم كردن اين اتفاق ناكام بوده يكي از مقصران اين حادثه محسوب مي‌شود. او در روزهاي گذشته حاضر به محكوم كردن پليس مراكش به خاطر اين كشتار نشده و ترجيح داده است كه «مافياي بين‌المللي را كه اين حملات را سازماندهي مي‌كنند» مقصر بنامد.
نخست‌وزير اسپانيا روز دوشنبه و در واكنش به انتقادات اعلام كرد كه «من هيچ‌گاه از حمايت از پليس و گارد مرزباني دست نمي‌كشم.» او همچنين از «نيروهاي امنيتي مراكش تشكر كرد.» اين در حالي است كه ويديوهاي مختلف از روز حادثه، نشان مي‌دهد نيروهاي امنيتي مردمي را كه روي زمين افتاده بودند به ‌شدت كتك مي‌زنند و به سوي كساني كه در تلاش براي عبور از ديوار مرزي هستند، سنگ پرتاب مي‌كنند.
اينيگو ارخون، رهبر حزب «Mas País» معتقد است «بسيار وحشتناك است كه دولت اسپانيا از پليس مراكش به دليل انجام اين جنايت تشكر مي‌كند.» آدا كولائو، شهردار بارسلونا نيز سخنان نخست‌وزير اسپانيا را «مايه شرمساري» خواند و اظهار كرد: «سخنان نخست‌وزير باعث مي‌شود از اين كشور كه شهروند اين كشور هستم شرمسار باشم. از سردي و فقدان شفقت و همدلي نسبت به قربانيان بسيار متعجبم.»
سازمان ملل روز سه‌شنبه آغاز تحقيقي مستقل درباره ماجراي كشته شدن مهاجران آفريقايي كه قصد ورود به منطقه مليليه اسپانيا را داشتند، خواستار شد. به نوشته روزنامه فرامنطقه‌اي القدس العربي، راوينا شمدساني، سخنگوي كميسيون حقوق بشر سازمان ملل امروز در جمع خبرنگاران در ژنو، از دو كشور مراكش و اسپانيا خواست به عنوان اولين گام در مسير روشن كردن ابهامات فوتي‌ها، زخمي‌ها و ساير مسووليت‌هاي احتمالي ماجراي ورود ۲۰۰۰ مهاجر آفريقايي از مراكش به منطقه مليليه اسپانيا، انجام تحقيقي موثر و مستقل را تضمين كنند. شوراي امنيت نيز عصر دوشنبه نشستي درباره فاجعه شهر مليليه داشت. مارتين كيماني، نماينده كنيا در سازمان ملل توييت كرد: با ابتكارعمل كنيا، گابن و غنا، شوراي امنيت عصر دوشنبه‌ نشستي پشت درهاي بسته براي بررسي سركوب شديد مهاجران برگزار كرد. كيماني تاكيد كرد: مهاجران چه از آفريقا چه اروپا با هم برابر هستند و كسي حق ندارد با آنها رفتار وحشيانه‌اي داشته باشد.
در آن‌سوي آتلانتيك نيز 46 مهاجر پس از ساعت‌ها تحمل گرما، گرسنگي و تشنگي سرانجام تسليم مرگ شدند. به گزارش واشنگتن پست، در يك تريلي حامل مهاجران غيرقانوني كه در شهر سن آنتونيو در ايالت تگزاس امريكا، رها شده بود اجساد ۴۶ نفر يافت شد و ۱۶ سرنشين نجات يافته به بيمارستان منتقل شدند. روز دوشنبه رييس آتش‌نشاني سن آنتونيو، چارلز هود طي يك كنفرانس مطبوعاتي گفت: « ۱۶ مجروح كه شامل ۱۲ بزرگسال و ۴ كودك هستند تحت مراقبت‌هاي ويژه قرار گرفته‌اند. آنها هنگام انتقال به مراكز درماني هوشيار بودند، ما تا اين لحظه حدود ۴۶ جسد پيدا كرده‌ايم.» عدم تهويه مناسب در اين تريلي ۱۸ چرخ كه در حدود ۲۴۰ كيلومتري مرز با مكزيك پيدا شده، موجب گرمازدگي سرنشينان شده اين درحالي است كه در تگزاس دماي ۴۰ درجه گزارش شده است. به گفته رييس سازمان آتش نشاني تگزاس نجات يافتگان دچار گرمازدگي شديد شده بودند و بدن‌هاي‌شان از شدت گرما داغ بود اما در اين تريلي هيچ ردي از آب پيدا نشده است.
ماموران پليس در پي تماس يك كارگر محلي كه صداي كمك از داخل تريلي شنيده بود به محل مي‌روند. هنوز اطلاعاتي درباره چرايي رها شدن تريلي و زماني كه اين افراد داخل آن بوده‌اند به دست نيامده است و تحقيقات در اين مورد ادامه دارد. مارسلو ابرارد، وزير خارجه مكزيك با اشاره به وقوع اين حادثه در ايالت تگزاس و اعزام كنسول مكزيك به محل حادثه در يك توييت توضيحات بيشتري داده است. از جمله اينكه دست‌كم ۲ نفر از افرادي كه به بيمارستان منتقل شده‌اند اهل گواتمالا هستند و اينكه پليس امريكا ۳ نفر را در اين رابطه بازداشت كرده است. اين تريلي همچنين فاقد معاينه فني و به احتمال زياد به ‌صورت غيرقانوني توسط قاچاقچيان استفاده مي‌شده است.
سرازير شدن مهاجران غيرقانوني به خاك ايالات متحده از زمان ورود جو بايدن به كاخ سفيد به ‌طور فزاينده‌اي افزايش يافته است. گِرگ ابوت، فرماندار تگزاس، جو بايدن و سياست‌هاي مرزي دولت او را مسوول اين مرگ‌ها خواند. مقامات سن آنتونيو مي‌گويند تنها در ماه جاري حدود ۱۹ هزار مهاجر وارد اين شهر ايالت تگزاس كه تنها ۲۴۰ كيلومتر با مرز مكزيك فاصله دارد، شده‌اند. اين نخستين‌بار نيست كه مهاجران نگونبخت در مسير و در نزديكي اين شهر دچار حادثه مي‌شوند و جان خود را از دست مي‌دهند. در تراژدي مشابهي در سال ۲۰۱۷ جسد بي‌جان ۱۰ مهاجر در يك كاميون رها شده در پاركينگي در حومه سن آنتونيو كشف شده بود. با اين حال حادثه اخير يكي از مرگبارترين حوادث تلخ سال‌هاي اخير مهاجران در ايالات متحده به‌ شمار مي‌رود. به نوشته روزنامه گاردين، پيدا كردن اين كاميون «ممكن است مرگبارترين فاجعه در ميان هزاران نفر باشد كه در دهه‌هاي اخير در تلاش براي عبور از مرز مكزيك به سمت ايالات متحده جان خود را از دست داده‌اند.» مهاجراني كه از فقر و خشونت در امريكاي مركزي فرار مي‌كنند، معمولا از طريق مكزيك براي رسيدن به مرز ايالات متحده اقدام مي‌كنند و گاهي اوقات در كاميون‌هاي بزرگي كه توسط قاچاقچيان در شرايط بسيار خطرناك سازماندهي شده، سوار مي‌شوند. پس از روي كار آمدن دولت بايدن در امريكا و وعده‌هاي وي در‌خصوص تغيير در سياست‌هاي ضدمهاجرتي ترامپ، تعداد بي‌سابقه‌اي از افراد در مرز امريكا و مكزيك دستگير شده‌اند. دولت بايدن از مهاجران خواسته كه وطن خود را به مقصد ايالات متحده ترك نكنند و برخلاف وعده‌هايش، سياست بازگرداندن پناهجويان به مكزيك در دوره ترامپ را ازسر گرفت. برخي منتقدان استدلال مي‌كنند كه سياست‌هاي سختگيرانه‌تر، مهاجران را طعمه قاچاقچيان انسان مي‌كند و جان آنها را به خطر مي‌اندازد.