فصل بيماري از راه رسيد
وبا، كرونا و تب كريمه كنگو در كشور رو به افزايش است
گروه اجتماعي
مرور گزارشهاي رسمي طي روزهاي گذشته نشان ميدهد كه تعداد مبتلايان وبا، كرونا و تب كريمه كنگو در كشور افزايش يافته است.
افزايش مبتلايان وبا در كشور
آغاز تابستان موعد شيوع بيماريهاي منتقله از آب و غذاست، چراكه در اين ايام نه تنها بيمبالاتيها در رعايت بهداشت فردي و استفاده از آب آلوده، ميتواند خطر ابتلا به وبا را تشديد كند، ورود اتباع بيگانه غيرمجاز از كشورهاي افغانستان و پاكستان از مبادي غيررسمي به كشور ما و همچنين، اتباعي از كشور عراق ميتواند افزايش مبتلايان بيماريهاي ويروسي را دامن بزند، چراكه هر دو كشور همسايه شرقي و همچنين همسايه غربي، هم كانون آلودگي و بيماريهاي ويروسي و عفوني بوده و هم اتباع اين كشورها بابت رعايت نظافت و بهداشت فردي، در پايينترين سطح قرار دارند و از ضعف شديد نظارتهاي بهداشتي هم رنج ميبرند.
روز دوشنبه، محمد مهدي گويا؛ رييس مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت، در گفتوگو با خبرگزاري «ركنا» گفت: «وبا يك بيماري فصلي است كه شيوع آن از اواخر بهار آغاز ميشود و بعضا تا مهرماه ادامه مييابد. اين بيماري معمولا در فصل گرم سال در تمام كشورها شايع ميشود و معمولا هرقدر مراقبتهاي بهداشتي يك كشور پايينتر باشد، احتمال شيوع وبا در آن بيشتر ميشود.تغييرات اقليمي بر گسترش احتمال شيوع وبا نقش دارند؛ به نحوي كه وقتي ما با خشكسالي مواجه ميشويم، طبيعتا منابع آب شرب در اختيار مردم، محدودتر ميشود و اين مساله، كنترل سلامت آب را به خصوص در مناطقي كه دسترسي كمتري به منابع آب سالم دارند، سختتر ميكند.»
البته امسال، شيوع وبا در اقليم كردستان عراق عامل سرايت بيماري در كشور بوده چنانكه گويا هم با اشاره به شيوع گسترده وبا در عراق گفت: «در چند هفته گذشته شاهد شيوع گسترده وبا در كشور عراق؛ به خصوص در اقليم كردستان بودهايم و موارد اخير مشاهده شده اين بيماري در ايران نيز همگي سابقه مسافرت به كردستان عراق را داشتهاند.»
چند روز قبل هم معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي كردستان، در گفتوگو با «اعتماد» خبر داد كه به دنبال سفر شهروندان اين استان شمالغرب به اقليم كردستان عراق، بيماري وارد كشور شده و در حالي كه تا روز سوم تير ماه سال جاري، آمار كلي مبتلايان در استان كردستان 10 نفر گزارش شد و به گفته اين مقام مسوول، بيشترين آمار ابتلا مربوط به شهرستان مرزي مريوان بود اما طي 5 روز گذشته باز هم شاهد افزايش موارد ابتلاي وبا در استان كردستان بوديم چنانكه ديروز مدير روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي كردستان از افزايش تعداد موارد ابتلاي قطعي به وبا به ۱۹ نفر در استان خبر داد كه طبق اعلام اين مقام مسوول، 16 نفر در مريوان و در شهرهاي سقز، سنندج و كامياران هم سه مبتلا شناسايي شدهاند.
اما اخبار جديد حكايت از آن دارد كه وبا به استان كرمانشاه هم رسيده چنانكه ديروز معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي استان كرمانشاه هم از شناسايي نخستين مورد ابتلا به وبا در كرمانشاه خبر داد و در گفتوگو با خبرنگار ركنا گفت كه بيمار مبتلا هماكنون تحت درمان قرار دارد و حال وي مساعد است اما براي جلوگيري از ابتلاي ساير افراد نزديك اين فرد به وبا، آنها نيز تحت مراقبت قرار دارند.
ديروز همچنين معاون فني مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت در توضيح برنامههاي نظارتي بر اماكن و محيط براي پيشگيري از شيوع وبا در كشور، در گفتوگو با ايلنا اعلام كرد: «وبا يك بيماري عفوني گوارشي گرمسيري است و عمده راه شيوع بيماري، عدم رعايت بهداشت فردي و مصرف آب ناسالم است علاوه بر اينكه پخش فاضلاب نيز ميتواند به گسترش بيماري كمك كند و حتي حشراتي مثل مگس، به راحتي ميتوانند عامل وبا را جابهجا كنند و روي غذاي فرد آلوده به وبا نشسته و افراد ديگر را هم آلوده كنند. مقرر شده كه در اين ايام گرم، نظارت بر سرويسهاي بهداشتي عمومي و همچنين اماكني كه در آن تجمع وجود دارد مانند آبخوريهاي عمومي، كنترل منابع آب، يخفروشيها، استخرها، پاركهاي آبي و از همه مهمتر مواد غذايي و پسماند تشديد شود.»
افزايش 3 برابري تب كريمه كنگو در كشور
طبق اعلام مسوولان وزارت بهداشت، آمار ابتلاي تب خونريزيدهنده كريمه كنگو طي 3 ماه سال جاري در مقايسه با كل سال 1400، افزايش سه برابري دارد. به گفته بهزاد اميري؛ رييس گروه مديريت بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان وزارت بهداشت، تا روز 4 تير ماه سال جاري شمار مبتلايان تب كريمه كنگو در ايران به ۳۴ نفر افزايش يافته كه از اين تعداد مبتلا، دو نفر جان خود را از دست دادهاند. به گفته اميري در كل سال ۱۴۰۰ تنها ۱۳ مورد ابتلا به تب كريمه كنگو و دو مرگ ناشي از آن به ثبت رسيده بود.
تا امروز، بيشترين تعداد مبتلايان اين بيماري قابل انتقال از دام در استانهايي شناسايي شدهاند كه دامپروري و دامداري، شغل اصلي مردمان استان بوده يا بيش از ساير شهروندان، با دام زنده سر و كار داشتهاند. امسال، اولين متوفي مبتلاي تب كريمه كنگو، يك زن باردار خوزستاني بود كه طبق اعلام رييس مركز بهداشت خوزستان، متوفي، از اهالي شادگان بود كه پس از اعزام به بيمارستان امام خميني اهواز و انجام آزمايشات، ابتلاي او قطعي شد و به دليل وضع حمل دچار خونريزي شد و جان خود را از دست داد.ديروز هم سرپرست دانشگاه علوم پزشكي آبادان خبر داد كه يك مورد جديد ابتلاي تب كريمه كنگو در خوزستان شناسايي شده كه بيمار مبتلا هم در بيمارستان آيتالله طالقاني آبادان بستري است اما علائم دو مورد مشكوك هم در دست بررسي است.
روزهاي پاياني خرداد امسال، معاون دانشگاه علوم پزشكي ايلام هم از شناسايي يك مورد مبتلا به تب كريمه كنگو در اين استان خبر داد كه طبق گفته او، فرد مورد نظر مردي ميانسال و دامدار بوده كه بعد از تشخيص قطعي، ايزوله شده و در يكي از بيمارستانهاي شهر ايلام بستري است.
طبق اعلام معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشكي شيراز، در سال جاري ابتلاي 2 نفر از شهروندان استان فارس به بيماري تب كريمه كنگو تاييد شده و در حالي كه چند روز قبل هم شيوع تب كريمه كنگو در استان اردبيل به دنبال شناسايي 3 مبتلاي قطعي تاييد شد و معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي استان اردبيل گفت كه علاوه بر اين 3 مبتلاي قطعي، 3 مبتلاي مشكوك شامل يك خانم ۵۴ ساله و 2 كودك 16 و 7 ساله هم تحت بررسي هستند چون سابقه گزيدگي توسط كنه هيالوما (عامل بيماريزا) يا تماس با دام آلوده داشتهاند، ديروز مدير گروه بيماريهاي واگير دانشگاه علوم پزشكي اردبيل با ابراز نگراني از افزايش آمار ابتلا در استان در مقايسه با سال گذشته در گفتوگو با خبرنگار مهر گفت: «تاكنون 8 بيمار مشكوك تب كريمه كنگو در استان بستري شدند كه نتيجه آزمايش 3 نفر نشان ميدهد ابتلاي قطعي به اين بيماري داشتهاند. مراحل مداواي اين بيماران در بيمارستانهاي استان به صورت ويژه در دستور كار قرار گرفته و ما منتظر جواب آزمايش 5 مورد مشكوك به ابتلاي به «تب كريمه كنگو» هستيم. تابستان سال گذشته تنها 5 مورد ابتلا به تب كريمه كنگو را شاهد بوديم اما حالا فقط در يك شبانهروز، 3 مورد احتمال ابتلا در بيمارستانهاي استان گزارش شده كه نشان از وضعيت خطرناك اين بيماري در استان دارد.»
افزايش 49درصدي ابتلاي كرونا در كشور ظرف 3 روز
انتظاري جز اين نبود كه با به صدا درآوردن زنگ «پايان كرونا» و مصوبه ستاد ملي مقابله با كرونا براي «برداشتن ماسك در فضاهاي عمومي» و برگزاري جشن «شكست ويروس» در برخي بيمارستانها و درنهايت، رواج عاديسازي شرايط بدون توجه به توصيههاي سازمان جهاني بهداشت و هشدار متخصصان اپيدميولوژي، كاهش نگرانكننده رعايت پروتكلهاي بهداشتي، افزايش دوباره ابتلاي كرونا را در كشور رقم بزند. مرور آمارهاي 3 روز اخير ابتلاي كوويد 19 در كشور نشان ميدهد كه تعداد مبتلايان در شبانهروز 6 تا 7 تير ماه در مقايسه با 3 روز پيش از آن، افزايش 49درصدي داشته چنانكه طبق اعلام وزارت بهداشت، در شبانهروز 4 تا 5 تير ماه، ۲۹۷ مبتلاي جديد كرونا در كشور شناسايي شد، در شبانهروز 5 تا 6 تير ماه، تعداد مبتلايان جديد، 352 نفر بود و در شبانهروز 6 تا 7 تير ماه، تعداد مبتلايان جديد با افزايش 49درصدي نسبت به 2 روز پيش از آن به ۴۴۳ نفر رسيد.
اين افزايش درحالي در قالب آمار آشكار شده كه روز 4 تير ماه، ستاد ملي مقابله با كرونا مجوز برداشتن ماسك در فضاهاي عمومي داد و روز 5 تير ماه، سخنگوي ستاد ملي مقابله با كرونا مدعي شد كه «ايران اكنون در پايينترين نقطه شيوع بيماري قرار دارد.»
درحالي كه طبق گزارشهاي ادواري وزارت بهداشت، رعايت استفاده از ماسك در كشور طي هفتههاي اخير كاهش بسيار نگرانكنندهاي داشته و از سطح نهچندان مطلوب 50درصد، به كمتر از 40درصد و در بسياري شهرها حتي به 20درصد هم كاهش يافته، ديروز، حميد سوري؛ استاد اپيدميولوژي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در واكنش به عادي انگاري شرايط كرونايي در كشور و تاثير مستقيم آن بر وضعيت شيوع بيماري، در گفتوگو با خبرنگاران گفت: «تا امروز، هيچ مركز معتبر در دنيا، صحبت از خاموشي اپيدمي نكرده است. زماني ميتوانيم بگوييم اپيدمي خاموش شده يا پاندمي تمام شده كه حداقل 2 دوره از بيماري بگذرد و ما مورد ابتلاي جديدي نداشته باشيم. از آنجايي كه چنين اتفاقي نيفتاده، طبيعتا در ايران نيازمند اين بوديم كه رصد و رهگيري را در فرآيند اپيدمي داشته باشيم و پيگيري را انجام دهيم. اما چون در كشور ما نظام بيماريابي فعال وجود ندارد، تعداد تستهاي كرونا هم كاهش يافت و نتوانستيم خيلي تصوير روشني از اپيدمي در كشور داشته باشيم، درحالي كه در كشورهايي كه بيمارييابي فعال دارند، معلوم شد نوسانات در ابتلا، ايجاد و خيزش دوبارهاي آغاز شده است.در حال حاضر بيش از ۵۰ كشور دنيا خيزش در ابتلا به كرونا را نشان ميدهند و متاسفانه برخي از اين موارد خيزش به تدريج در كشورهاي منطقه و از جمله عربستان، كويت، امارات، پاكستان، عراق، قطر در حال افزايش است و حال كه با بازگشت زائران از عتبات مواجهيم، احتمال افزايش موارد ابتلا د ر كشور ما هم وجود دارد.»
سوري با انتقاد از عاديسازي شرايط از سوي مسوولان و تاثير اين واكنشها و القائات در شيوع دوباره بيماري در كشور گفت: «در حال حاضر اوضاع اپيدمي كاملا شكننده است. هيچ مطالعه بومي نداريم كه ثابت كند و نشان دهد كه نياز است در فضاهاي مختلف ماسك بزنيم يا خير؟ اصلا موافق نيستم كه سختگيريهاي مربوط به رعايت پروتكلها به صورت رسمي كاهش يابد و به هيچوجه كنار گذاشتن ماسك را توصيه نميكنم و اينكه اعلام كنيم برداشتن ماسك در فضاي باز مجاز است، بايد بدانيم كه يك ورزشگاه هم با تراكم جمعيت بالا، فضاي باز تلقي ميشود، اما در آنجا احتمال سرايت ابتلا بسيار بالاست. علاوه بر اين، واكسيناسيوني كه در مقابل كرونا انجام ميشود، در خوشبينانهترين شكل ممكن، حدود ۷۰درصد اثربخشي دارد. يعني اگر صددرصد مردم واكسن تزريق كرده باشند، ۷۰ درصدشان ايمني پيدا كردهاند. بايد در سطح كشور يك بررسي داشته باشيم و ياد بگيريم كه بدون مستندات علمي و به ويژه مستندات بومي نميتوان تصميم گرفت.»