همه را يكجا دارد...
ماهرخ ابراهيم‌پور
رسول جعفريان استاد و پژوهشگري نوگرا، دغدغه‌مند و اهل تتبع است كه براي اسلام‌شناسان و شرق‌شناسان فرنگي نيز چهره‌اي شناخته شده است. رسول جعفريان با اتكاي به كنجكاوي شخصي، پشتكار مداوم و شكستن حصارهاي مرسوم يك تجربه شخصي ناب و «شدن» ويژه‌اي از سر گذرانده است. او گرچه دانش‌آموخته حوزه علوم ديني است اما در سال‌هاي پيش از ورود به دانشگاه نيز به مرزهاي اجتهاد آكادميك رسيده بود و در پانزده سال حضور در دانشگاه تهران نيز به عنوان دانشمندي كم‌نظير در علوم انساني آوازه ملي و بين‌المللي پيدا كرده است. رسول جعفريان فراتر از تخصص خود در تاريخ اسلام، نشان داده مديري كم‌نظير نيز هست. سابقه درخشاني از بيست و پنج سال تاسيس و مديريت كتابخانه تخصصي تاريخ اسلام و ايران (در قم) در كارنامه دارد كه از حيث منابع علوم انساني چاپي و ديجيتال در كشور و خاورميانه همتا ندارد. همه علاقه‌مندان به كتاب و ميراث مكتوب نيز شهد شيريني از دوره طلايي او در مديريت كتابخانه مجلس شوراي اسلامي در كام دارند كه ده‌ها هزار نسخه خطي و ميليون برگ سند تاريخي را بي‌مزد و منت دراختيار در وبگاه كتابخانه بارگذاري كرد. دوره اخير مديريت او بر كتابخانه مركزي دانشگاه تهران نيز شگفت‌آور بود. همان مسير در كتابخانه مجلس طي كرد و در دوره عسرت و بي‌پولي دانشگاه و صرفا با اتكا به توانايي داخلي همكاران و دانشجويان علاقه‌مند فهرست‌نويسي نسخ خطي را به سرانجام رساند و همه نسخ چاپ سنگي نيز به سرانجام رسيد و هشت جلد از فهرست اسناد تاريخي كتابخانه را منتشر كرد. بررسي سير مطالعاتي و پژوهشي جعفريان در دهه اخير نشان مي‌دهد كه در سال‌هايي او دغدغه جدي براي مسائل مربوط به مباحث آخرالزماني و مهدويت و به ويژه تعيين تاريخ براي ظهور منجي نشان داد و در مقالات و نوشته‌هاي متعددي نشان داد كه رسالت سنگيني براي ارايه روايت درست از تاريخ اسلام بر دوش خود احساس مي‌كند. در چند سال اخير نيز مهم‌ترين دغدغه او تلاش براي ارايه يك فهم درست از تاريخ علم در ايران و جهان اسلام و شناسايي موانع عدم توجه به علم جديد در چهارصد ساله اخير است. او بارها نوشته است كه اخذ علم جديد منافاتي باتوجه به ميراث بومي ندارد و مهم‌ترين راه‌حل برون‌رفت از وضعيت موجود نگاه علمي به مسائل كشور است. بسياري از استادان و دانشمندان ما در سطح عمومي كنشگري ندارند و نسبت به رويدادهاي سياسي و اجتماعي بي‌تفاوت هستند. اما رسول جعفريان از زمره استثنايات است تا آنجا كه به ياد دارم از سال 1385 در فضاي مجازي فعال بود و وبلاگ فعالي هم در خبرآنلاين داشت. ملاحظه چنداني هم با اهل سياست نداشت و به نظرم نقش موثر و مهمي در پايه‌ريزي انتقاد از دولت وقت (ز سال 1386) داشت كه بعدا به رويه‌اي معمول تبديل شد و اين روش او تا به امروز هم تداوم يافته است. جعفريان از نمونه‌هاي نادر براي عمومي كردن حوزه دانش است. در توييتر و تلگرام و تا حدي در اينستاگرام خود علاوه بر كنشگري فعال براي ترويج علم و عمومي كردن دانش تلاش مي‌كند. اما جعفريان به علم، مديريت و رسانه خلاصه نمي‌شود. او پدري فداكار و همسري نمونه و پدربزرگي دوست‌داشتني هم هست. خانواده براي جعفريان يك اصل اساسي است. تقريبا از نيمه روز خود را با سرعت به منزل مي‌رساند تا نشان دهد زندگي شخصي هم به اندازه تلاش مديريتي اهميت دارد. موضوعي كه گمشده بسياري از مديران امروز ماست.