اوکراینیها و رویای اروپایی شدن
محمود فاضلی
با شروع جنگ در اوکراین، به نظر میرسید که پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا بهطور گستردهای متوقف شده است. از آخرین طرح توسعه اروپا (کرواسی در سال 2012) بیست و هفت کشور اروپایی تمایلی به گسترش بیشتر مرزهای خود نداشتند. در دسامبر سال 2016، دو سال و نیم پس از حمله به کریمه توسط روسیه، کشورهای اروپایی همچنین از مرحله مقدماتی وضعیت نامزدی اتحادیه اروپا به اوکراین امتناع میورزیدند. در تاریخ 10 مارس در اجلاس اروپا در کاخ ورسای، بین کسانی که میخواهند سیگنال روشنی را به کییف و دیگر کشورها بفرستند، اکثریت قریب به اتفاق که طرفدار احتیاط درباره این مساله هستند، بحثهای داغی صورت گرفت. این ترس وجود داشت که ورود این کشور به اتحادیه اروپا عدم تعادل در اتحادیه ایجاد کند. همچنین در شرق اروپا، قلب ژئوپلیتیکی این کشور، جوامع کوچک در حال ساخت هستند و استدلال دیگر این بود که به کشورهای بالکان غربی که سالها منتظر ورود به اتحادیه هستند چه باید گفت؟ با آغاز حمله روسیه هیچکس در حوزه اروپا تصور نمیکرد که به کییف وضعیت نامزدی ورود به اتحادیه اروپا اعطا شود، چهار ماه بعد تقریبا وضعیت نامزدی اعطا شد. بیست و هفت کشور، در 12 مارس 2022، از ورود اوکراین به اتحادیه اروپا امتناع کردند. با این وجود آنها از کمیسیون خواستند که روی تقاضای اوکراین کار کند. زلنسکی در تاریخ 24 مارس، به مناسبت اجلاس جدید، این بار روی حامیان خود چنین حساب میکند: «لیتوانی طرف ماست. لتونی موافق ماست. استونی موافق ماست. لهستان طرف ماست. فرانسه نیز چنین است. من واقعا فکر میکنم شما نیز طرفدار ما خواهید بود. بنابراین بیایید یک زبان مشترک پیدا کنیم. اسپانیا، یک زبان مشترک پیدا کنید. بلژیک، ما استدلالهای خود را بیان خواهیم کرد.» در تاریخ 8 آوریل گذشته، در کییف و در مقابل دوربینها، خانم فن در لاین به زلنسکی پرسشنامهای داد تا بررسی درخواست عضویت را آغاز کند. در یک زمان بسیار کوتاه (یک ماه) کییف پاسخ داد. زلنسکی با آغاز درگیریها متحدان خود را تشویق کرد که به اوکراین بیایند تا به همشهریان خود و آقای پوتین نشان دهند که کشورش در حال فروپاشی نیست. او همچنین میدانست که تصاویر این بازدیدها در نظر افکار عمومی به چه میزان ارزش دارد.بازگشت جنگ به مرزهای اروپا، حمایت افکار عمومی از آرمان اوکراین، ارادهگرایی خانم اورزولا فن در لاین ريیس کمیسیون و توانایی زلنسکی برای ترویج و ارزش دادن به آرمان خود، وضعیت را تغییر داده است. رهبران اتحادیه اروپا همزمان با چهارمین ماه جنگ اوکراین در روندی سریع با اعطای وضعیت نامزدی به این کشور و نیز مولداوی برای عضویت در این اتحادیه موافقت کردند. ريیس جمهور فرانسه که از سوی کشورهای اروپای مرکزی و شرقی به دلیل حفظ ارتباط با پوتین مورد انتقاد قرار گرفته است، بهویژه زمانی که ريیس جمهور فرانسه بیان کرد که روسیه نباید «تحقیر» شود و حتی ابتدا پیوستن اوکراین را زودهنگام میدانست، هم اکنون این اقدام را «یک ژست سیاسی» اروپا دانسته و معتقد است: «اگر ما به دست دراز شده اوکراین جواب نمیدادیم، مرتکب یک خطای سیاسی میشدیم. ما یک قدم بسیار بزرگ رو به جلو برداشتهایم و همه اینها را مدیون مردم اوکراین هستیم که برای دفاع از ارزشهای ما، حاکمیت کشورشان و تمامیت ارضی آن میجنگند.» زلنسکی، ريیس جمهوری اوکراین از طریق کنفرانس ویدیویی عمل همتایان اروپایی خود را چنین مورد ستایش قرار داد: «امروز شما یکی از مهمترین تصمیمات مربوط به اوکراین را از زمان استقلال این کشور در سی سال پیش گرفتهاید. انتخاب اوکراین به عنوان کاندیدای عضویت در اتحادیه اروپا، گام بزرگی در جهت تقویت اروپا آن هم در زمانی است که روسیه آزادی و وحدت این قاره را آزمایش میکند. تصمیم آنها برای پذیرش نامزدی کییف یکی از مهمترین تصمیمات برای اوکراین از زمان جدا شدن این کشور از اتحاد جماهیر شوروی در 31 سال پیش بود. این تصمیم فقط به نفع اوکراین نیست. این بزرگترین گام در جهت تقویت اروپاست که میتوانست در حال حاضر، در زمان ما و زمانی که جنگ روسیه توانایی ما را برای حفظ آزادی و وحدت آزمایش میکند، گرفته شود. ما میتوانیم دشمن را شکست دهیم، اوکراین را بازسازی کنیم، به اتحادیه اروپا بپیوندیم و سپس استراحت کنیم.»همچنانکه انتظار میرفت روسیه با تصمیم رهبران اتحادیه اروپا برای پذیرش اوکراین و مولداوی به عنوان نامزدهای عضویت، مخالفت کرده و اعتقاد دارد این موضوع پیامدهای منفی خواهد داشت. مسکو این اقدام را تلاشی برای تجاوز به حوزه نفوذ روسیه در کشورهای مشترکالمنافع مستقل (CIS )متشکل از کشورهای سابق شوروی میداند. با تصمیم به اعطای وضعیت کشورهای نامزد به اوکراین و مولداوی اتحادیه اروپا تایید کرده است که همچنان به بهرهبرداری فعال از کشورهای مشترکالمنافع مستقل در سطح ژئوپلیتیکی ادامه میدهد تا از آن برای مهار روسیه استفاده کند. آنها به عواقب منفی چنین اقدامی فکر نمیکنند، اتحادیه اروپا آرمانهای دموکراتیک خود را به قیمت توسعه بیبند و بار و بردگی سیاسی و اقتصادی همسایگان خود قربانی میکند. اتحادیه اروپا با تصمیم به اعطای وضعیت نامزدی عضویت به اوکراین و مولداوی به «گسترش لجامگسیخته» خود ادامه داد و آینده «اروپای متحد» و «ایدهآلهای آن» را قربانی کرد.بیست وهفت کشور اروپا میدانند که جنگ ادامه خواهد داشت، اعطای وضعیت نامزدی کییف تا زمانی که جنگ ادامه داشته باشد، چیزی را تغییر نخواهد داد و بیش از هر چیز یک نماد قوی است. مذاکرات برای عضویت تا زمانی که جنگ وجود دارد، نمیتواند آغاز شود. آغاز مذاکرات مشروط به یکسری اصلاحات (مبارزه با فساد، حاکمیت قانون و غیره) است.