اقدام عجيب بانك مركزي همزمان با رشد قيمت‌ها
تناقض اسكناس 1 توماني با تورم 50 درصدي
گروه اقتصادي
روز گذشته از اسكناس‌هاي يك و دو توماني با ظاهري تازه رونمايي و اعلام شد كه اين اسكناس‌ها به تازگي وارد بازار شده است. در اين اسكناس‌هاي جديد عدد فارسي 10000 هزار ريال با چهار صفر «كمرنگ شده» چاپ شده و عدد انگليسي آن فقط با 1 و 2 مشخص است.
موضوع حذف 4 صفر از پول ملي از مردادماه ۱۳۹۸ كه لايحه آن در هيات دولت به تصويب رسيد و پس از آن از نسل جديد اسكناس‌هاي ۵۰۰۰ توماني و ايران‌چك‌هاي۱۰۰ هزار توماني در ماه‌هاي پاياني سال 1399رونمايي شد تاكنون شكل جدي‌تري به خود گرفته است.
امنيت، كارايي و بهينه بودن در توليد، كاهش هزينه‌هاي توليد و كاهش سرانه اسكناس در كشور از جمله مزاياي توليد و انتشار اسكناس‌هاي جديد از سوي دولت اعلام شده است.
اما به گفته برخي كارشناسان اين اقدام دولت (حذف صفرها از اسكناس) مشكلاتي را نيز در پي دارد، چراكه تبديل كردن اطلاعات با اسكناس‌هاي جديد در برخي نرم‌افزارهاي حسابداري مشكلاتي را به وجود مي‌آورد و ضروري است تا در نرم‌افزارها تغييراتي براي واحد پولي شكل بگيرد تا بتوانند نسبت به تغيير واحد پولي اقدام كنند و ممكن است نرم‌افزارهاي قديمي كه داراي پشتيباني نيستند با مشكل جدي روبه‌رو شوند.
مشكل ديگر عدم تطابق با گذشته است و دغدغه ديگر اين است كه چه اتفاقي براي اطلاعات نرم‌افزارهاي سال‌هاي گذشته رخ مي‌دهد، اينكه به‌طور مثال صورت‌حساب‌هاي سال‌هاي گذشته را بايد با چه واحد پولي ديد؟ يا اينكه پرينت حساب بانكي سال‌هاي گذشته را چگونه از بانك بگيريم و چطور محاسبه مي‌شود؟
در كنار اينها، به نظر مي‌رسد كه افزايش تورم تا سطح بي‌سابقه بالاي 50 درصد تورم رسمي كه توسط مركز آمار ايران اعلام مي‌شود؛ اين اقدام بانك مركزي به نوعي براي كاستن از «بار رواني» تورم موجود باشد. آيا در حال حاضر اين اقدام مي‌تواند در اقتصاد كشور تاثير مثبتي داشته باشد يا صرفا دولت به دنبال اين است كه با حذف صفرها از پول ملي بار رواني جامعه را در اين خصوص كاهش دهد؟
كامران ندري، كارشناس اقتصادي و بانكداري در مورد چاپ اسكناس‌هاي 1 و 2 توماني به «اعتماد» گفت: اين اقدام دولت هيچ تاثيري روي نرخ تورم ندارد، حذف صفر تنها يك تغيير شكلي و اسمي است و تغيير واقعي نيست و عواملي كه باعث تغيير در قيمت‌ها مي‌شوند را كنترل نمي‌كند و اين دست از تغييرات و كمرنگ كردن 4 صفر اثري در اقتصاد ندارد.
اين كارشناس بانكي در ادامه گفت: حتي در محاورات روزمره هم مردم به دليل عاداتي كه از گذشته داشته‌اند، اين اسكناس‌ها را هزار توماني و دو هزار توماني مي‌گويند و بسيار بعيد است كه اين اسكناس‌ها را 1 و 2 توماني بنامند.
تغيير اسكناس‌ها تنها ظاهري است
ندري تصريح كرد: اين تغيير در شكل اسكناس‌ها در مهار قيمت‌ها هم تاثيري نخواهد داشت و عواملي كه باعث اين افزايش قيمت‌ها مي‌شوند همچنان در اقتصاد ما فعال هستند و تورم را در واقع آنها ايجاد مي‌كنند و اين حذف صفرها در كنترل تورم تاثيري ندارد و اين تغيير تنها در ظاهر اسكناس‌ها صورت گرفته است.
اين كارشناس بانكي در پاسخ به اين پرسش كه آيا جز پروسه حسابداري كه گفته مي‌شود حذف 4 صفر مي‌تواند مزيتي براي آن باشد اين اقدام بانك مركزي مزيت ديگري هم دارد يا خير، خاطرنشان كرد: خير، مزيت ديگري ندارد و تنها حسن اين كار مي‌تواند در خصوص حسابداري باشد البته اين موضوع هم چندان حايز اهميت نيست، زيرا اين اعداد هم عمدتا در نرم‌افزارهاي حسابداري جمع مي‌شوند و مساله چندان عمده‌اي هم نبوده و مردم هم به آن عادت كرده‌اند و در شرايط فعلي موضوع چندان مهمي نبود كه اين اسكناس‌ها با شكلي جديد چاپ شود.
با رشد تورم ارقام بزرگ‌تر مي‌شوند
ندري تصريح كرد: البته نكته‌اي كه وجود دارد، اين است كه در صورتي كه تورم به اين شكلي كه در چند سال گذشته بوده ادامه پيدا كند طبيعتا ممكن است كه اين صفرها هم دردسرساز شوند، زيرا اين اعداد بسيار بزرگ مي‌شوند.
اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: در حال حاضر مردم صفرهاي روي اسكناس‌ها را پذيرفته‌اند و مشكلي هم تاكنون نداشتند و حتي با وجود آنكه واحد رسمي پول ملي ما «تومان» نيست، اما همه مردم در كشور از واحد «تومان» در محاورات خود استفاده كرده و به صورت طبيعي و در بيان خود ارقام اين صفرها را حذف مي‌كنند و امروز رقمي مانند 4 ميليارد تومان را 4 تومان مي‌گويند و با توجه به كالايي كه در مورد آن بحث مي‌شود رقم آن را به درستي متوجه مي‌شوند.
حذف 5 صفر مفيدتر از 4 صفر بود
ندري در ادامه با بيان اينكه حذف 4 صفر از هزار توماني و دو هزار توماني چندان اهميتي در اقتصاد نداشته، گفت: با توجه به اينكه هيچ كس در اين شرايط در خريدهاي روزمره خود از اسكناس‌هاي هزار و دو هزار توماني استفاده نمي‌كند پس عملا اين اسكناس‌ها كاربردي هم نيستند، حتي نمي‌توان براي كمك به متكديان هم از اسكناس‌هاي 1 و 2 توماني استفاده كرد و چاپ اين اسكناس‌هاي خرد در اقتصاد كنوني براي من هم مثل بقيه عجيب است.
اين كارشناس بانكي در پاسخ به اين پرسش كه چاپ اين اسكناس‌ها چقدر هزينه‌بر است، گفت: هزينه چاپ كه هست، اما اين هزينه غيرضروري است و شايد دو يا سه سال قبل حذف 4 صفر كفايت مي‌كرد اما با ميزان تورمي كه در سال‌هاي 1400 و 1401 شاهد آن هستيم الان بايد حداقل 5 صفر از پول ملي حذف شود و بهتر آن بود كه 10 هزار توماني را به 1 تومان جديد تبديل مي‌كردند كه كاربردي‌تر هم هست.
او افزود: براي اسكناس‌هايي كه در حال حاضر در جامعه كاربردي‌تر هستند مانند 10 هزار توماني و 20 هزار توماني حذف صفرها مفيد بودند. منتها براي اين اسكناس‌ها بايد 5 صفرشان حذف مي‌شد، زيرا 10000 تومان، معادل 100000 ريال است و حذف اين صفرها موثرتر از اسكناس‌هاي خردتر بود.