حاميان نجات درياچه اروميه در استان‌هاي شمال‌غرب كشور اعتراض كردند
براي خاطره‌اي محتضر
گروه اجتماعي |جمعي از شهروندان و فعالان حمايت از محيط‌زيست در شهرهاي شمال‌غرب كشور كه عصر روز شنبه به خشك شدن درياچه اروميه بر اثر سوءمديريت دولت معترض بودند، با برخورد نيروهاي انتظامي مواجه شدند. معترضان در شهرهاي نقده، اردبيل، زنجان، اروميه، تبريز و مياندوآب به دنبال فراخوان برخي تشكل‌هاي محيط زيستي ، اعتراضاتي برگزار كردند تا نگراني و تاسف خود نسبت به نابودي دومين درياچه آب شور جهان را اعلام كنند كه اين اعتراضات، با برخورد مواجه شدند. برخورد با حاميان ميراث ملي و طبيعي كشور در‌حالي بود كه طي هفته گذشته و بعد از موافقت رسمي نمايندگان مجلس با تحقيق و تفحص از عملكرد 7 ساله ستاد احياي درياچه اروميه، تعدادي از نمايندگان از حوزه‌هاي انتخابيه در استان‌هاي آذربايجان‌شرقي و آذربايجان‌غربي، رييس مجلس و مسوولاني در هر دو استان هم بابت وخامت وضعيت درياچه اروميه ابراز نگراني كرده و از دولت خواستند كه براي نجات اين درياچه اقدام كند. به نظر مي‌رسد شهروندان استان‌هاي شمال‌غرب كشور هم به پشتوانه همين اعتراضات نمايندگان مجلس، انصاف در اين ديدند براي دفاع از آخرين ذره‌هاي جان درياچه‌اي كه در خاورميانه بي‌همتاست، ابراز نگراني كرده و اعتراض خود را نشان دهند.
جاي خالي بازتاب آب در خطه آذربايجان
از روز 21 تير ماه سال جاري و در اثناي تصويب طرح تحقيق و تفحص از عملكرد 7 ساله ستاد احياي درياچه اروميه و تا پايان هفته گذشته، نمايندگان خوي، آذرشهر، اسكو، تبريز، مهاباد، سردشت، پيرانشهر، اروميه، آذربايجان‌غربي، رييس فراكسيون محيط‌زيست، رييس كميسيون امنيت ملي و در‌نهايت، رييس مجلس، نمايندگاني بودند كه بابت جفاي 20 ساله‌اي كه بر اين تنها درياچه آب شور خاورميانه رفته تاسف خوردند و خواستار اقدامات جدي و سريع براي تغيير وضعيت شدند تا شايد اين اقدامات بتواند بخش كوچكي از هويت نابود شده اين درياچه را ترميم كند اگرچه كه به دنبال گزارش‌هايي كه طي اين ايام، مسوولان استاني يا كارشناسان حوزه آب داشته‌اند، به نظر مي‌رسد اميدي به تغيير وضعيت نيست و معترضان؛ چه از فعالان حمايت از محيط‌زيست و شهروندان ساكن در نوار شمال‌غرب كشور و چه از صاحب‌منصبان نشسته بر صندلي‌هاي مسووليت در قواي سه‌گانه، مي‌گويند كه آنچه امروز شاهدند؛ اين زمين‌هاي شوره‌بسته و سپيدپوش از انباشت نمك و خشكيده اي كه به جاي هر شباهتي به بستر رودخانه، شبيه شوره‌زاري است كه قرن‌هاست رنگ آب و آباداني به خود نديده، محصول سياست‌هاي غلط و بي‌تدبيري‌هايي است كه طي 20 سال گذشته، ورق به ورق، امضا شد تا زماني كه ستاد احياي درياچه اروميه هم از هر اقدام منجر به احيا ناتوان ماند و نهايت، امروز تصاويري مي بينيم از يك وسعت بي‌انتهاي خشك و شبيه كوير كه محلي‌ها مي‌گويند «اينجا درياچه اروميه است.» است يا بود؟ با اين تصاوير، واقعا كدام فعل برازنده خاطره درياچه اروميه است؟
95درصد وسعت درياچه اروميه خشك شد
يك روز بعد از تصويب تحقيق و تفحص مجلس از ستاد احياي درياچه اروميه، مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان‌غربی اعلام كرد كه طی 20 سال اخير، هر سال به طور متوسط۴۰سانتی‌متر از ارتفاع دریاچه ارومیه کاسته شده و به وضع امروز رسيده‌ايم كه ۹۵درصد دریاچه خشکيده است.
آنچه شهروندان خطه آذربايجان را عصر روز شنبه در نقده، اردبيل، زنجان، اروميه، تبريز و مياندوآب نشان دادند، دلسوزي براي مرگ درياچه‌اي بود كه زباني براي دفاع از خود نداشت وقتي سياست‌هاي نابخردانه برخي مديران دلبسته انتفاع از غبار يك برگ درخت، سند مرگ و حذفش را قطعي كرد، سدسازي‌ها، انتقال آب از درياچه، ساخت بزرگراه روي درياچه، تداوم برداشت از چاه‌هاي غيرمجاز، تداوم كشت غيراصولي و پرآب‌بر و كم‌بازده، بي‌توجهي به كشت جايگزين، بي‌توجهي به تغيير الگوي آبياري، اينها دلايل خيلي خيلي سردستي و آشكار و البته آن بخش از دلايل بيرون افتاده از پرده است.
اينكه در واقعيت چه اتفاقاتي در جريان بود تا مرگ اين درياچه رقم بخورد، حتما در بازخواني تاريخ و توسط نسل‌هاي بعد آشكار خواهد شد، اما به زبان ساده مي‌شود گفت كه محصول آن همه بي‌تدبيري در دهه‌هاي 70 و 80 و 90 بايد به ماحصل امروز مي‌رسيد. نيمه دهه 90 اولين اعتراض‌ها برخاست. اعتراض‌هايي به شواهدي روشن از نابودي درياچه . اينكه مساحتش حدود 6 هزار كيلومتر مربع و بزرگ‌ترين درياچه داخلي ايران است، اينكه حدود 102 جزيره دارد، اينكه بابت مساحت، بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیاست،اينكه عمر اين درياچه به ميليون‌ها سال مي‌رسد، اينكه نامش در زبان پارسی کهن، «درخشنده» هم معنا مي‌دهد و ... مي‌گويند اگر درياچه اروميه نباشد، ميليون‌ها نفر آواره مي‌شوند و طوفان نمك برخاسته از شوره‌زاري كه روزي «چيچست» ناميده مي‌شد تا تهران هم مي‌رسد.