دلايل و پيامدهاي افزايش بودجه نظامي فرانسه
دولت فرانسه به تازگي اعلام كرده است ۴۴ ميليارد يورو بودجه را براي ارتش اين كشور در سال ۲۰۲۳ پيشنهاد مي‌دهد كه شامل افزايش ۳ ميليارد يورو نسبت به بودجه سال گذشته است. هادي دولت‌آبادي، استاد روابط بين‌الملل دانشگاه تهران، ضمن اشاره به تصميم فرانسه براي افزايش بودجه نظامي اين كشور تا دو برابر آنچه در دو سال اخير متعهد شده بود، تصريح كرد: «از يك سو با توجه به جنگ اوكراين و روسيه، ناتو بايد نيروهايش را تقويت كند و بنابر قوانيني كه وجود دارد كشورها متعهد شده‌اند خود را به حجم مشخصي از تسليحات نظامي برسانند؛ براي فرانسه تعيين شده بود كه بايد 2 درصد ميزان ناخالص توليد ناخالص ملي را صرف بودجه نظامي‌اش كند.» وي افزود: «از سوي ديگر فرانسه تلاش مي‌كند برابري حجم و ميزان تسليحات نظامي را با آلمان حفظ كند، چرا كه آلمان بودجه بالايي را در ماه‌هاي اخير براي افزايش توان نظامي و دفاعي خود صرف كرده است و فرانسه ناچار است براي هماهنگي و حفظ توازن قواي نظامي در اروپا بودجه خود را افزايش دهد.»
اين تحليلگر مسائل فرانسه، به اظهارات رييس‌جمهور فرانسه مبني براينكه كشورش به دنبال اين است كه پايگاه‌هاي نظامي خود را در اسرع وقت در مالي ببندد، اشاره كرد و يادآور شد: «فرانسه به دنبال توافقي كه با برخي كشورهاي آفريقايي داشته، بايد تا شهريور آينده تمام نيروهايش را از برخي كشورها، خصوصا كشور مالي كه حدود 9 سال در آن درگير جنگ بود، خارج كند. بنابراين تعدادي از نيروهاي فرانسوي از برخي مناطق خارج مي‌شوند.» وي ادامه داد: «تاكنون نيروهاي فرانسوي در كشورهايي حضور داشتند كه به لحاظ مسافت، چندان دور از وطن خود نبودند؛ لذا ماموريت‌شان هزينه چنداني در بر نداشت. ضمن اينكه فرانسه چندين دهه در اين مناطق حضور داشته و از پايگاه‌هايي بهره مي‌برد كه از سال‌ها پيش آنها را تاسيس كرده بود.»
دولت‌آبادي گفت: «با توجه به راهبردي كه فرانسه براي افزايش حضور در كشورهاي خليج‌فارس دارد، اين افزايش حضور نظامي و انتقال تجهيزات نظامي هزينه‌هاي بالايي دارد. همان‌طوركه در سال‌هاي 2014 و 2015 كه فرانسه مي‌خواست تجهيزات نظامي خود را از فرانسه خارج كند، برآورد شده بود هزينه‌اي كه بايد براي خروج تجهيزات نظامي داشته باشند، با ارزش اين تجهيزات برابر است. بنابراين جابه‌جا كردن اين تجهيزات و انتقال آنها به مناطق ديگر براي فرانسه مستلزم هزينه‌هايي است.» اين استاد دانشگاه تهران درخصوص پيامدهاي افزايش بودجه نظامي فرانسه در شرايط جنگ اوكراين با روسيه و حفظ موقعيت نيروي سومي كه همواره آن را مدنظر داشته، خاطرنشان كرد: «در هر حال فرانسه بايد خود را قدرت برتر اروپا در اين زمينه نگه دارد، چرا كه با توجه به ممنوعيت‌هاي آلمان براي داشتن تجهيزات نظامي و راهبردي بعد از جنگ جهاني دوم، فرانسه مي‌تواند در بخشي از تجهيزات نظامي در اروپا حرف اول را بزند. بنابراين تلاش مي‌كند كه جايگاه خود را در اين عرصه حفظ كند.»
وي اضافه كرد: «با توجه به اينكه موقعيت و مواضع فرانسه چندان در چارچوب كشورهاي آنگلوساكسون قرار نمي‌گيرد، مي‌داند، نمي‌تواند هميشه روي رويكردهاي امريكا و بريتانيا حساب كند؛ از جمله مي‌توان به پيامدهايي كه قرارداد آكوس ميان استراليا، امريكا و انگلستان داشت و همچنين افزايش فاصله فرانسه با انگلستان بعد از ماجراي برگزيت اشاره كرد؛ بنابراين براي اينكه پاريس بتواند خود را به عنوان قدرتي در اروپا حفظ كند، ناگزير است تلاش كند تا بتواند قدرت نظامي برتر اروپا باشد و با سرمايه‌گذاري‌هاي لازم در بخش صادرات هم مزيت تجهيزات نظامي‌اش را حفظ كند.»
اين تحليلگر مسائل فرانسه به تلاش اين كشور براي تدوين قانون برنامه‌ريزي نظامي جديد اشاره كرد و توضيح داد: «مكرون از وزارت نيروهاي مسلح فرانسه خواسته است پيشنهادهاي بسيار ملموسي را با توجه به قانون برنامه‌ريزي نظامي جديد كه در اوايل سال ۲۰۲۳ به پارلمان داده مي‌شود، ارايه دهد؛ قانوني كه بايد خطوط دقيق برنامه‌ريزي نظامي را در دوره ۲۰30-۲۰24 مشخص كند.» دولت‌آبادي خاطرنشان كرد: «رييس‌جمهور فرانسه در آستانه روز ملي فرانسه در جمع نيروهاي مسلح، خواستار تغيير عميق در الگوي حضور فرانسه در آفريقا شد و تاكيد كرد بايد به تعهد خود در برابر تهديد تروريستي در همه جا، به ويژه در آفريقا ادامه دهند.» وي با اشاره به اظهارات جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا در جده مبني بر اينكه براي روسيه و چين خلأ در خاورميانه ايجاد نمي‌كنيم و تمام تلاشم را براي افزايش عرضه نفت امريكا انجام خواهم داد، گفت: «با توجه به تلاش امريكا براي ايجاد ائتلاف با هدف حفظ منافع خود در منطقه خاورميانه، بايد ديد آيا فرانسه مي‌تواند به‌طور كامل روي حضور در منطقه خليج‌فارس حساب كند يا خير. اگر برخلاف آنچه اعلام شده، قرار باشد امريكا تعهدات خود را در منطقه كاهش دهد، حضور فرانسه پررنگ‌تر خواهد بود و افزايش بودجه نظامي قطعا در اين مسير به كار گرفته خواهد شد.» اين كارشناس مسائل فرانسه، به اظهارات و بيانيه‌هايي كه در چارچوب سفر بايدن از سوي كشورهاي منطقه خليج‌فارس مطرح شده است، اشاره كرد و افزود: «با توجه به جنگ اوكراين و افزايش نياز امريكا و غرب به امنيت انرژي در كشورهاي خود، سفر بايدن امكان دارد به عنوان بازگشتي براي امريكا تلقي شود؛ بنابراين اگر عربستان بخواهد امتيازهايي به امريكا بدهد، قطعا امتيازهايي براي دفاع از منافع عربستان خواهد گرفت. در اين صورت فضاي كمتري براي عرض اندام فرانسه باقي خواهد ماند.»
منبع: شوراي راهبردي روابط خارجي