يك ميليون هكتار زمين كشاورزي در امريكاي جنوبي در اختيار ايران قرار گرفت
در ونزوئلا مي‌كاريم، در ايران مي‌خوريم
گروه اقتصادي
چند سالي است كه به دليل خشكسالي‌هاي پياپي بحث كشت فراسرزميني در ايران مطرح شده و حالا با توجه به وقوع كم آبي و خشكسالي در بسياري از استان‌ها و محدوديت شديد منابع آبي تاثير آن بر وضعيت معيشتي مردم بيش از هر زماني نمايان شده است .از ديرباز يكي از آرزوها خودكفايي كشور در توليد محصولات راهبردي كشاورزي مثل گندم، دانه‌هاي روغني، نهاده‌هاي دامي بوده است، اتفاقي كه نيازمند منابع آبي در استان‌هاي مختلف است، اما به دليل خشكسالي‌هاي پي در پي اين سال‌ها و كمبود منابع آبي در بسياري از استان‌ها مدت زماني است كه محقق نشده و همين موضوع باعث شده از طرحي به نام كشت فراسرزميني ياد شود .از آنجايي كه بيش از۱۸ ميليون هكتار از اراضي كشور زير كشت محصولات كشاورزي قرار دارد و حدود ۸۵ درصد از آب شيرين كشور در حوزه كشاورزي مصرف مي‌شود، كشت فراسرزميني مي‌تواند ميانبري براي توسعه كشاورزي باشد و هم باعث احياي منابع آبي كشور شود.
ونزوئلا يك ميليون هكتار زمين كشاورزي
در اختيار ايران قرار داد
در اين راستا حدود يك ماه پيش و با سفر نيكلاس مادورو، رييس‌جمهوري ونزوئلا، به ايران سند همكاري ۲۰ساله بين دو كشور به امضا رسيد كه همكاري در حوزه كشاورزي را مي‌توان يكي از مهم‌ترين مفاد اين سند همكاري برشمرد هر چند جزييات اين سند منتشر نشد، اما اين موضوع مي‌تواند روزنه‌اي براي توليدات بخش كشاورزي ايران باشد.ونزوئلا يكي از كشورهاي پرآب در دنيا محسوب مي‌شود كه كشت فراسرزميني در آن مي‌تواند ايران را به سمت تامين امنيت غذايي ببرد. ونزوئلا قرار است يك ميليون هكتار زمين در اختيار ايران قرار دهد اين در حالي است كه اين كشور بيش از ۳۳ ميليون هكتار اراضي قابل كشت با آب فراوان دارد. با اين حال موانع مختلفي در اين مسير وجود دارد. علاوه بر بعد مسافت، ضعف تكنولوژيك و نبود ابزارآلات صنعتي، ازجمله موانع موجود شناخته مي‌شود. ضعف‌هايي كه باعث شد بخش قابل توجهي از زمين‌هاي كشاورزي اين كشور بكر و دست‌نخورده باقي بماند.
عنايت‌الله بياباني، قائم‌مقام خانه كشاورز كشور در خصوص كشت فراسرزميني ايران در كشور ونزوئلا به «اعتماد» گفت: در گذشته نيز اين نوع از كشت را براي توليدات كشاورزي تجربه كرده‌ايم و با برخي كشورهاي بلوك شرق اين توافقات صورت گرفته است كه قرار بود ايران با توجه به كمبود آب در آن كشورها محصولات كشاورزي توليد كند، اما متاسفانه در اين توافقات با بن‌بست روبه‌رو شديم و در اين حوزه موفق نبوديم.
قائم‌مقام خانه كشاورز ايران با اشاره به كشورهايي كه در گذشته با ايران قرارداد كشت فراسرزميني داشته‌اند، تصريح كرد: در سال‌هاي قبل نيز با كشورهاي قزاقستان و ازبكستان و... قراردادهايي به امضا رسيد كه با توجه به مسافت كم اين كشورها با ايران مي‌توانستيم موفق‌تر عمل كنيم، اما به دليل اينكه جزييات اين قراردادها و راهبردهاي آن نظير استفاده از ماشين‌آلات و مكانيزاسيون و چگونگي سرمايه‌گذاري‌ها و موضوع مربوط به حمل و نقل و... براي ما چندان روشن و ملموس نبودند، نتوانستيم در اين كشورها موفقيتي كسب كنيم.
مهم‌ترين مزيت كشت فراسرزميني
جلوگيري از هدررفت آب است
بياباني ادامه داد: اين در حالي است كه اولين و مهم‌ترين مزيت كشت فراسرزميني جلوگيري از هدررفت آب است، با توجه به شدت بحران آب در كشور بايد در جهت بهره‌وري كشاورزي موجود و استفاده از روش‌هاي آبياري و كاشت، داشت و برداشت نوين و كاشت محصولات آب‌بر در ساير كشورها و ايجاد كشت فراسرزميني گام برداشت.مزيت دوم افزايش توليد محصولات كشاورزي و ايجاد آرامش از تامين امنيت غذايي است، طبق آمار اعلامي وزارت جهاد كشاورزي، اكنون ۹۰ درصد از محصولات روغني و بخش قابل توجهي از برنج مصرفي كشور وارداتي است.
چگونگي حمل محصولات كشاورزي
از ونزوئلا روشن نيست
اين فعال در حوزه كشاورزي با اشاره به مسافت ايران و ونزوئلا نيز گفت: هر چند امضاي چنين قراردادي براي كشت محصولات كشاورزي براي ايران مفيد است، اما موضوع مهمي كه در اين خصوص مطرح مي‌شود، بحث مربوط به حمل محصولات كشاورزي به ايران است و اينكه بهترين و نزديك‌ترين مسير براي حمل نقل اين كالاها كدام مسير مي‌تواند باشد چراكه اين موضوع مي‌تواند بر قيمت كالاها هم تاثيرگذار باشد.
بياباني تصريح كرد: موضوع چگونگي حمل محصولات كشاورزي يكي از سوالاتي است كه پاسخ آن هنوز روشن نيست و حتي براي افرادي هم كه اين مساله را مطرح كرده‌اند، ابهاماتي وجود دارد.
اين عضو خانه كشاورز كشور با تاكيد بر اينكه بايد از سال‌هاي گذشته در خصوص سرمايه‌گذاري در بخش كشاورزي در كشورهايي كه پر آب‌تر از ايران هستند فكري اساسي مي‌شد، خاطرنشان كرد: برنامه‌ريزي براي سرمايه‌گذاري در كشورهايي كه داراي آب فراوان‌تري هستند يا از زمين‌هاي مساعدي براي كشت محصولات كشاورزي برخوردارند، يكي از مهم‌ترين مسائلي است كه متاسفانه در اين سال‌ها چندان به آن توجهي نشده است و اگر هم تفاهمنامه و توافقنامه‌اي بين ايران و اين كشورها صورت گرفته در عمل بسيار ضعيف عمل شده است.
بياباني در ادامه خاطرنشان كرد: مهم‌ترين اصلي كه در ارتباط با توليد محصولات كشاورزي و مواد غذايي از جمله توليد برنج و گندم و... مطرح مي‌شود، بهره‌مندي از امتياز استفاده از منابع آبي اين كشورهاست هر چند در ايران ما گندمكاران و برنج‌كاران با تجربه‌اي داريم، اما همه اين افراد هم مشكل اصلي‌شان كم آبي و خشكسالي است.
كشت فراسرزميني ايران در كشورهاي
ديگر به كجا رسيد؟
بر اساس اين گزارش، كشورهاي آسيايي نظير چين، قزاقستان، هند و مالزي در صدر كشورهاي فعال در زمينه كشت فراسرزميني قرار دارند. وزارت جهاد كشاورزي ايران نيز از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ اقداماتي را جهت كشت فراسرزميني انجام داد و در كشورهاي قزاقستان و اوكراين و غنا و آذربايجان از سوي شركت جهاد سبز انجام داد. همچنين در سال ۱۳۸۶ نيز به مدت پنج سال، تصميم به انجام كشت فراسرزميني در يكي از كشورهاي آفريقايي گرفته شد كه چند اتفاق باعث نيمه تمام ماندن اين پروژه شد. نخست ظهور بيماري ابولا و سپس افزايش نرخ دلار و همچنين عدم حمايت‌هاي لازم از سوي دستگاه‌هاي داخلي ايران باعث رها كردن اين پروژه پس از پنج سال شد. در حالي كه در اين مدت آموزش‌هاي لازم براي انجام كشاورز مدرن ارايه شده بود، اما بنا به شرايط پيش‌آمده اين پروژه‌ها با شكست روبه‌رو شدند و در حالي كه در دو سال گذشته دولت بارها از كشور قزاقستان براي كشت فراسرزميني در حوزه كشاورزي، دامداري و شيلات ياد مي‌كرد، اما چندان موفقيتي در اين حوزه نيز به دست نيامد و حال بايد ديد نتيجه اين توافقنامه جديد با ونزوئلا به كجا مي‌انجامد.