سفيدشويي چهره وليعهد در اليزه

محمد بن سلمان، وليعهد 36 ساله عربستان سعودي به عرصه بين‌المللي بازگشت. چهار سال پس از روزهايي كه جهان چشم به ساختمان كنسولگري عربستان در استانبول دوخته بود تا ردي از جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار مفقودشده عربستاني بيابد، محمد بن سلمان كه مظنون شماره يك در قتل او بود به يونان و فرانسه سفر كرده و با آغوش باز رهبران كشورهاي اروپايي روبه‌رو مي‌شود. جمال خاشقجي هيچگاه از كنسولگري عربستان زنده بيرون نيامد و تنها تكه‌هاي جسد مثله‌شده او به نقطه‌اي نامعلوم منتقل شدند. روزهاي پس از مفقود شدن خاشقجي برخي گمان مي‌كردند كه كار محمد بن سلمان وليعهد جوان سعودي با اين پرونده تمام است و صداي بلند رهبران وقت جهان در محكوم كردن اين جنايت هم احتمال چنين پاياني را براي پادشاه آينده سعودي تقويت مي‌كرد. تركيه تا مدت‌ها با انتشار تدريجي اطلاعات درباره آنچه در ساعت‌هاي پيش و پس از قتل خاشقجي در كنسولگري سعودي گذشته، فشار بين‌المللي را بر وليعهد جوان و خاندان سعودي حفظ كرد. در نتيجه همين فشارها بود كه رياض با اعتراف به قتل خاشقجي در كنسولگري اين كشور آن را به عناصر خودسر در ساختار حاكميت نسبت داده و ليستي از به اصطلاح متهمان و حكم‌هاي صادرشده براي آنها را هم منتشر كرد. اين نمايش عدالت قضايي اما به مختومه شدن اين پرونده منتهي نشد و پايان حضور دونالد ترامپ در كاخ سفيد به فرصتي تبديل شد تا در دولت جو بايدن ارزيابي سازمان اطلاعات مركزي (سيا) در مورد قتل خاشقجي از طبقه‌بندي محرمانه خارج و در اسفند ماه 1399منتشر شود. در بخشي از اين گزارش نوشته شده بود: ما چنين ارزيابي مي‌كنيم كه محمد بن سلمان، وليعهد عربستان سعودي نقشه عملياتي براي دستگيري يا كشتن جمال خاشقجي روزنامه‌نگار سعودي در استانبول تركيه را تاييد كرده است. ما با توجه به اينكه وليعهد عربستان بر تصميم‌گيري‌ها در اين كشور پادشاهي نظارت دارد، به اين ارزيابي رسيده‌ايم كه دخالت مستقيم يكي از مشاوران اصلي و گروهي از اعضاي كادر حفاظت محمد بن سلمان در عمليات دخالت داشته‌اند.» جو بايدن، جانشين دونالد ترامپ چه در زمان رقابت‌هاي انتخاباتي و چه پس از پيروزي شمشير را براي محمد بن سلمان از رو بسته بود. او برخلاف روساي جمهور پيشين ايالات متحده نخستين تماس با رياض را تا سرحدممكن به تعويق انداخت و البته جن ساكي، سخنگوي وقت كاخ سفيد به صراحت اعلام كرده بود كه جو بايدن قائل به ارتباط «همتا با همتا» است و ترجيح مي‌دهد روابط با عربستان را از طريق تماس مستقيم با ملك سلمان بن عبدالعزيز پيش ببرد و محمد بن سلمان، وليعهد اين كشور در اين رويكرد تازه جايي نخواهد داشت. در اما بر همين پاشنه نماند و مجموع تحولات در يك سال و نيم گذشته هم رييس‌جمهور امريكا و هم مقام‌هاي كشورهاي اروپايي را به رجوع به محمد بن سلمان وادار كرد. حمله نظامي روسيه به اوكراين در اسفندماه 1400 (فوريه 2020) بسياري از معادله‌ها را تغيير داد. بحران انرژي دست و پاي اروپا را بست و تنها راه مديريت بحران به وجود آمده و مهار قيمت نفت، افزايش توليد از سوي كشورهايي چون عربستان و امارا ت متحده عربي بود. در اين ميان اميدها به احياي توافق هسته‌اي با ايران و بازگشت اين كشور به بازار توليد نفت نيز كمرنگ‌تر شد و اين مسائل دست به دست هم داد تا جو بايدن سفر به تعويق‌افتاده خود به رياض را به جريان بيندازد و امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه هم در اليزه ميزبان محمد بن زايد، رييس دولت امارات و پس از او محمد بن سلمان، وليعهد سعودي شود. نخستين دستور كار تمام اين رايزني‌ها هم كمك عربستان به مهار بحران انرژي در غرب از طريق افزايش توليد بود. راهكاري كه به گفته كارشناسان اين حوزه از ظرفيت سعودي خارج است اما ظاهرا واشنگتن و پاريس از روي ناچاري ترجيح دادند بخت خود را در اين خصوص امتحان كنند. 

نفت مهم‌تر از حقوق بشر
امانوئل مكرون دست محمد بن سلمان را در حياط اليزه  به گرمي فشرد 
حقوق بشر، حلقه مفقوده ديدار مكرون با وليعهد سعودي 
جنگ اوكراين غرب را با محمد بن سلمان آشتي داد
نفت، ايران و حقوق بشر محورهاي رايزني مكرون با وليعهد جوان سعودي
  رسانه‌هاي اروپايي با اين تيترها حضور محمد بن سلمان در اليزه را گزارش كردند. انتقاد نهاهاي حقوق بشري از استقبال رييس‌جمهور فرانسه از فردي كه متهم به دست داشتن در قتل يك روزنامه‌نگار است محور ثابت تمام گزارش‌هاي منتشرشده در چند ساعت اخير بود.  يورونيوز در اين باره نوشت: ميزباني عصر پنجشنبه رييس‌جمهوري فرانسه، از وليعهد عربستان سعودي بسياري را خشمگين كرده‌ است. گروه‌هاي مدافع حقوق‌ بشر و نامزد جمال خاشقجي، از جمله منتقدان خشمگين اين رويداد هستند. سفر محمد بن‌سلمان در روزهايي انجام شد كه پاريس، در پي متقاعد كردن عربستان سعودي، براي «بالا بردن عرضه و توليد نفت خام» است. در بحبوحه بحران جنگ در اوكراين، آنچه بر ميز شام امانوئل و محمد حكم ‌راند، مسائل مربوط به انرژي بود.  از زمان ترور جمال خاشقجي اين نخستين سفر اروپايي شاهزاده سعودي به اروپا محسوب مي‌شود. از ديدار بن‌سلمان با مكرون، به عنوان گامي تكميلي، در بازسازي چهره ديپلماتيك وليعهد سعودي ياد مي‌شود. محمد بن‌سلمان پس از امضاي توافقنامه‌هايي در زمينه حمل‌‌ونقل دريايي و انرژي با آن كشور، وارد فرانسه شد. تلاش‌هاي پاريس، مانند ديگر پايتخت‌هاي كشورهاي غربي، بر اين است كه رياض براي توليد نفت بيشتر متقاعد شود، تا قيمت نفت، بيش از اين افزايش نيابد. به ‌گفته كارشناسان، عربستان نمي‌تواند توليد نفت را به يك‌ باره افزايش دهد. به‌ويژه كه در سال‌هاي اخير، چندان در «زيرساخت‌هاي نفتي» سرمايه‌گذاري نكرده كه اكنون بتواند از چنين قابليتي برخوردار باشد. از سوي ديگر، اين ديدار واكنش‌هايي بسيار را در ميان مدافعان حقوق بشر برانگيخته‌ است. اگنس كالامار، دبير كل سازمان عفو بين‌الملل، با ابراز تاسف گفته‌ است كه ديدار جو بايدن با بن‌سلمان، اين واقعيت را براي فرانسه تغيير نمي‌دهد كه او چيزي جز يك قاتل نيست. خديجه چنگيز، نامزد جمال خاشقجي نيز روز پنجشنبه گفته‌ بود از اينكه امانوئل مكرون، با كمال افتخار از «قاتل نامزد» او استقبال مي‌كند، آشفته و خشمگين است.  در همين راستا سازمان «اكنون دموكراسي براي جهان عرب» (DAWN)، «ابتكار عدالت جامعه باز» (OSJI) و سازمان «دادگاه بين‌المللي» شكواييه ۴۲ صفحه‌اي به دادگاه پاريس ارايه داده‌ و محمد بن سلمان را به شكنجه و ربايش خشونت‌آميز جمال خاشقجي متهم كرده‌اند، اين موارد در فرانسه قابل پيگرد هستند. در اين شكواييه همچنين آمده است كه بن سلمان نمي‌تواند مصونيت قضايي داشته باشد، چرا كه وي ولي‌عهد است و رييس حكومت نيست. بنديكت جينه‌راد از سازمان «ديد‌بان حقوق بشر» در واكنش به اين سفر گفت كه مكرون، بدون «تعهد قوي و مستحكم» به حقوق بشر، خطر «سفيدنمايي» چهره مخدوش محمد بن سلمان را به جان خريده است. روزنامه «الشرق الاوسط» نيز به نقل از يك فرد مطلع در كاخ اليزه نوشت كه تامين انرژي براي كشورهاي اروپايي در بحبوحه بحران ناشي از جنگ اوكراين، مسائل مربوط به برنامه هسته‌اي و موشك‌هاي بالستيك ايران و وضعيت لبنان، يمن، سوريه و عراق از محورهاي مورد بحث در جريان شام كاري مكرون و محمد بن سلمان بوده است. به گزارش الشرق الاوسط، رييس‌جمهور فرانسه به‌دنبال بازتوليد تجربه نشست بغداد است كه تابستان سال گذشته برگزار شد و بازيگران منطقه از جمله وزراي امور خارجه ايران، عربستان سعودي و تركيه در آن حضور داشتند. از ديد فرانسوي‌ها چنين نشست‌هايي بستري براي گفت‌وگو بين طرف‌ها و كاهش تنش در منطقه را در پي خواهند داشت. روز جمعه كاخ اليزه در بيانيه‌اي اعلام كرد ماكرون و بن سلمان تضمين صلح‌آميز بودن برنامه هسته‌اي ايران و همكاري كامل تهران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را خواستار شدند. بلومبرگ در گزارشي در اين باره نوشت: تاثير بحران اوكراين بر بازار جهاني انرژي اصلي‌ترين عامل استقبال گرم مكرون از وليعهد سعودي بوده است.  ماه گذشته فيلمي از گفت‌وگوي مكرون با بايدن در حاشيه نشست گروه 7 منتشر شد كه در آن رييس‌جمهور فرانسه به همتاي امريكايي‌اش مي‌گويد محمد بن زايد از امارات به او اطلاع داده كه اين كشور در حال حاضر با حداكثر ظرفيت به توليد نفت مي‌پردازد و عربستان سعودي هم چندان قادر به افزايش توليد نيست. مكرون در پاسخ به حملاتي كه در دو سال اخير به بنادر امارات و تاسيسات نفتي عربستان شد توسعه رابطه با كشورهاي عربي حوزه خليج فارس را در اولويت برنامه سياست خارجي‌اش قرار داد. مكرون سال گذشته با سفر به عربستان به نخستين رهبر يك كشور مهم غربي تبديل شد كه با سفر به رياض و ديدار با محمد بن سلمان به انزواي ديپلماتيك او پس از قتل خاشقجي پايان داد. 

اقامت وليعهد در گران‌ترين خانه جهان 

محمد بن سلمان روز چهارشنبه وارد فرودگاه اورلي در جنوب پاريس شد و شب را در كاخي در غرب پايتخت گذراند كه آن را در سال ۲۰۱۵ خريده است. به گزارش بي‌بي‌سي اين ساختمان كه «گران‌ترين خانه جهان» لقب گرفته، يك عمارت نوساز است كه شبيه به كاخ‌هاي قديمي فرانسوي كه در زبان اين كشور به «شاتو» معروف هستند، ساخته شده است. اين عمارت به تقليد از كاخ ورساي ساخته شده كه زماني اقامتگاه خاندان سلطنتي فرانسه بود. عماد خاشقجي، پسرعموي جمال خاشقجي اين ساختمان را طراحي كرده و به افتخار يكي از شاهان فرانسه به نام لويي چهاردهم، اين عمارت را «شاتوي لويي چهاردهم» نامگذاري كرد. محمد بن سلمان اين خانه را در سال ۲۰۱۵ ميلادي به مبلغ ۳۰۰ ميليون دلار خريد