نگاهي به سفر محمد بن‌سلمان به يونان
پيوندهاي قوي
در پروژه‌هاي اقتصادي
محمود فاضلي
پس از چندين ماه رايزني و تماسهاي ديپلماتيك بين آتن و رياض، سرانجام بن‌سلمان در سفر دو روزه رسمي به يونان و ديدار با ميتسوتاكيس نخست‌وزير يونان راه‌هاي گسترش روابط بين دو كشور و اهميت همكاري‌هاي راهبردي بين دو كشور را بررسي كردند. نخست‌وزير محافظه‌كار يونان طرح دولت خود براي تبديل شدن يونان به هاب انرژي در منطقه را تشريح كرد. او فرصت‌هاي مختلف براي سرمايه‌گذاري در يونان، در زمينه‌هاي گردشگري، املاك، انرژي و پروژه‌هاي ساختاري به ويژه بنادر را به آگاهي بن‌سلمان رساند. طرفين در زمينه‌هاي گردشگري، فرهنگي، عمراني، بهداشتي، آموزشي، ورزشي، نظامي و دفاعي گفت‌وگو كرده و به تبادل‌نظر در زمينه اوضاع منطقه‌اي و بين‌المللي پرداختند. طرفين توافق كردند همكاري‌ها بين رياض و آتن را در زمينه انرژي، توليد برق و انتقال آن به يونان و از طريق اين كشور به اروپا افزايش دهند. دو طرف همچنين هرگونه تروريسم و اقدامات خشونت‌آميز را محكوم كردند و از جامعه جهاني خواستند براي مبارزه با تروريسم و افراط‌گرايي تلاش كنند.
پس از ترور جمال خاشقجي روزنامه‌نگار ناراضي عربستاني در اكتبر 2018، اين اولين‌باري است كه بن‌سلمان به يك كشور عضو اتحاديه اروپا سفر مي‌كند. سفري كه نشان‌دهنده تلاش او براي بازگشت به صحنه بين‌المللي و پايان انزواي او به‌ويژه در اروپاست. غرب آشكارا در تلاش براي عادي‌سازي روابط خود با عربستان، به عنوان كشوري مهم در توليد و انتقال انرژي است. عربستان به سرعت به تقويت روابط خود با آتن در زمينه توسعه و همكاري راهبردي اقدام كرده تا ائتلاف جديدي با كشورهاي اروپايي و با هدف به دست آوردن جايگاهي در آن منطقه به دست آورد.
ميتسوتاكيس نخست‌وزير راستگراي يونان، سفر بن‌سلمان به يونان را فرصتي براي تكرار تاكيد بر استحكام روابط راهبردي ميان دو كشور دانسته و عربستان را شريكي پايدار و فوق‌العاده مهم در منطقه خليج‌فارس و حتي فراتر از آن توصيف مي‌كند. يونان مي‌خواهد فرصت‌هاي بيشتري را بين دو كشور و بين اقتصاد دو كشور براي مشاركت و جذب سرمايه‌گذاري بيشتر عربستان در يونان مورد توجه قرار دهد. وليعهد عربستان نيز مدعي است ما با ارتباط شبكه برق مي‌توانيم يونان و جنوب غرب اروپا را از طريق يونان با انرژي تجديدشدني ارزان‌تري تامين كنيم. ما مي‌توانيم يونان را به قطب اروپا براي هيدروژن تبديل كنيم. اين براي هر دو كشور اقدامي است كه روند بازي را تغيير خواهد داد.
در جريان اين سفر، يونان و عربستان قراردادي را براي ايجاد كابل داده‌هاي زير دريايي كه اروپا را به آسيا متصل مي‌كند، امضا كردند و در مورد امكان اتصال شبكه‌هاي برق خود براي ارايه انرژي سبز ارزان‌تر در اروپا براي تامين نياز اين قاره به انرژي بحث كردند. يادداشت تفاهم همكاري در زمينه‌هاي مرتبط با بخش انرژي بين دو كشور امضا شد. اين يادداشت تفاهم‌ها كه ارزش آن 4 ميليارد يورو تخمين زده مي‌شود، چارچوبي را براي همكاري بين دو كشور در زمينه‌هاي انرژي تجديدپذير، صادرات برق به يونان و اروپا، هيدروژن پاك و انتقال آن به اروپا، بهره‌وري انرژي، صنعت نفت، گاز و پتروشيمي ترسيم مي‌كند. همكاري‌هاي دوجانبه در زمينه ارتقاي تحول ديجيتال و نوآوري در زمينه انرژي ازجمله امنيت سايبري و تلاش براي توسعه مشاركت‌هاي كيفي بين دو طرف از جمله مفاد ديگر اين يادداشت تفاهم‌ها بود. توافقنامه‌هاي ديگري نيز در زمينه همكاري‌هاي نظامي، توسعه سرمايه‌گذاري، مبارزه با جرايم، فرهنگي و ورزشي بين دو طرف امضا شد.
يكي از اهداف اين سفر تلاش بن‌سلمان در ايجاد موازنه در روابط ميان آنكارا و آتن است. رياض به خوبي از تنش و اختلاف ميان تركيه و يونان درخصوص مسائل مختلف از جمله بر سر مسائل مرزي، مالكيت چندين جزيره، وضعيت اقليت مسلمان ترك‌تبار مقيم يونان، تنش‌هاي شديد با تركيه در زمينه كشتي‌هاي اكتشافي تركيه در درياي مديترانه و حق خود در زمينه اكتشاف و استخراج نفت و گاز مطلع بوده و تلاش دارد با گسترش روابط سياسي و نظامي با يونان، تركيه را زير فشار قرار دهد و با پيوستن در اتئلاف يونان، كفه موازنه قدرت را به سود آتن تقويت كند. سفر بن‌سلمان همزمان با دور جديد تنش‌ها ميان آتن و آنكارا تلاشي از سوي بن‌سلمان است تا به يونان نشان دهد كه رياض تصميمي براي كاهش سطح روابط با آتن پس از عادي‌سازي روابط با تركيه ندارد. رياض با وجود بهبود روابط با تركيه تلاش دارد روابط خود را با يونان كه همچنان با تركيه در بحران به سر مي‌برد تقويت كند تا در صورت لزوم از آن به عنوان اهرم فشاري عليه آنكارا بهره ببرد. براي آتن توسعه روابط اقتصادي نيز با رياض بسيار مهم است و همزمان به دنبال ايجاد پيوندهاي قوي در پروژه‌هاي اقتصادي خاص با عربستان است. اگرچه دولت محافظه‌كار تلاش‌هاي قابل توجهي براي جذب سرمايه‌گذاري انجام مي‌دهد اما فشار تورم ناشي از بحران انرژي و جنگ اوكراين در ماه‌هاي اخير اقتصاد كشور و درآمد شهروندان را تحت‌تاثير جدي قرار داده است. افزايش قيمت برق و سوخت در يونان به قيمت كالا و خدمات منتقل شده و كشور را در موج گراني‌هاي بي‌سابقه قرار داده است. پس از وقوع جنگ در اوكراين، روند افزايش قيمت كالاهاي اساسي به ويژه در بخش مواد غذايي، انرژي و مسكن در يونان شدت گرفت. اين افزايش قيمت البته پيش از شروع جنگ اوكراين در يونان به ويژه در بخش انرژي شروع شده بود اما با بحران اوكراين شدت گرفت. نرخ تورم هم‌اكنون 12 مميز يك دهم درصد است كه اين ميزان براي يك كشور عضو اتحاديه اروپا رقم بالايي محسوب مي‌شود. آتن اميدوار است بخشي از مشكلات اقتصادي خود را با افزايش درآمدهاي توريستي در سال جاري، به سطح دوران قبل از كرونا جبران كند.