در آستانه انتخابات مياندوره‌اي كنگره اتفاق افتاد
بحران جديد براي جمهوريخواهان
پيروزي بزرگ براي حزب دموكرات
محمدحسين لطف‌الهي
پس از ماه‌ها مذاكره پرزحمت، دموكرات‌ها قرار است به زودي طرحي را در راستاي مبارزه با تغييرات اقليمي، كاهش قيمت داروها و افزايش ماليات برخي شركت‌ها به اجرا بگذارند كه مي‌تواند دولت جو بايدن را از گرداب نارضايتي‌ها نجات دهد و خون تازه‌اي به رگ‌هاي كارزار انتخاباتي حزب دموكرات در انتخابات مياندوره‌اي كنگره تزريق كند. مجلس سناي امريكا روز يكشنبه طرح ۴۳۰ ميليارد دلاري مبارزه با تغييرات اقليمي، كاهش قيمت داروها و افزايش ماليات برخي شركت‌ها را تصويب كرد. رويترز گزارش داد كه «قانون كاهش تورم» پس از ماراتن ٢٧ ساعته مناظرات ميان دموكرات‌ها و جمهوريخواهان و با راي سرنوشت‌ساز كامالا هريس، معاون رييس‌جمهوري و رييس سنا، با ۵۱ راي موافق در برابر ۵٠ راي مخالف به تصويب رسيد. اين طرح اكنون براي تصويب به مجلس نمايندگان فرستاده مي‌شود و پس از تصويب احتمالي در روز جمعه، با امضاي جو بايدن به قانون تبديل خواهد شد.
چاك شومر، رهبر اكثريت دموكرات سنا اعلام كرد: «اين طرح امريكا را براي دهه‌هاي آينده تغيير خواهد داد.» همه سناتورهاي جمهوري‌خواه به اين متن موسوم به «قانون كاهش تورم» Inflation Reduction Act راي منفي دادند. جمهوريخواهان معتقدند اين طرح هزينه‌هاي عمومي بي‌فايده ايجاد مي‌كند. ميچ مك‌كانل، رهبر اقليت جمهوري‌خواه سنا، دموكرات‌ها را متهم كرد كه مي‌خواهند «شرط‌بندي روي فاجعه اقتصادي خود را دوبرابر كنند.» اين بسته كه محصول رايزني‌هاي دشوار با جناح راست حزب دموكرات است، حاوي بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري است كه تاكنون براي آب و هوا در امريكا صورت گرفته است.
محتواي «قانون كاهش تورم» چيست؟
اين قانون هرچند فاصله زيادي با قانون جاه طلبانه 2.2 تريليون دلاري موسوم به « Build Back Better» دارد كه در ماه نوامبر از سوي مجلس نمايندگان به تصويب رسيد، اما همچنان مي‌تواند دموكرات‌ها را در مسير دستيابي به اهداف مدنظرشان ياري كند.
بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري براي مقابله با تغييرات اقليمي: طرح مورد نظر خواستار بزرگ‌ترين سرمايه‌گذاري ايالات متحده براي مقابله با تاثيرات تغييرات اقليمي است و ٣٧٠ ميليارد دلار را به تقويت انرژي پاك تخصيص مي‌دهد و شهروندان امريكايي را به خريدن اتومبيل‌هاي برقي تشويق مي‌كند. يكي از اهداف اجراي اين طرح تلاش براي كاهش تقاضاي سوخت‌هاي فسيلي است كه از نگاه كارشناسان از اصلي‌ترين عوامل گرمايش زمين هستند. كارشناسان معتقدند اجراي اين طرح مي‌تواند سطح انتشار گازهاي گلخانه‌اي امريكا را تا پايان اين دهه به ميزاني معادل 40 درصد سال 2005 كاهش دهد. هرچند دانشمندان اين طرح را كافي نمي‌دانند، اما اجراي آن، دولت بايدن را به رسيدن به هدف خود يعني كاهش تقريبي ميزان انتشار گازهاي گلخانه‌اي به نصف را تا سال 2030 نزديك مي‌كند. از همين‌رو دموكرات‌ها معتقدند اين طرح به‌رغم كافي نبودن، گامي كليدي براي شروع اين مسير به حساب مي‌آيد. دموكرات‌ها براي اجراي اين طرح برخي امتيازات و معافيت‌ها به ويرجينياي غربي، ايالتي محافظه‌كار و به شدت متكي به صنعت نفت و گاز اعطا كردند تا جو منشن، سناتور دموكرات اين ايالت راضي به همراهي با آن شود.
قرار است در اين طرح اعتبار مالياتي شامل 30 ميليارد دلار براي سرعت بخشيدن به توليد پنل‌هاي خورشيدي، توربين‌هاي بادي، باتري‌ها و پردازش مواد معدني، 10 ميليارد دلار براي ساخت تسهيلات براي توليد وسايلي مانند وسايل نقليه الكتريكي و صفحات خورشيدي و 500 ميليون دلار از طريق قانون توليد دفاعي براي پمپ‌هاي حرارتي در نظر گرفته شود. مذاكره درباره قيمت دارو: اين طرح همچنين براي اولين‌بار در تاريخ امريكا به دولت اين كشور اجازه مي‌دهد بر سر كاهش قيمت داروها براي افراد سالخورده و نيز گسترش يارانه‌هاي بيمه سلامت با شركت‌هاي داروسازي مذاكره كند. بر اين اساس وزير بهداشت و خدمات انساني در مورد قيمت 10 دارو در سال 2026 و 15 داروي ديگر در سال 2027 و دوباره در سال 2028 مذاكره خواهد كرد. اين تعداد براي سال 2029 و بعد از آن به 20 دارو در سال افزايش خواهد يافت. اين ماده بحث برانگيز بسيار محدودتر از چيزي است كه رهبران دموكرات مجلس نمايندگان در گذشته از آن حمايت كردند. اما دري را براي تحقق يك هدف ديرينه حزب باز مي‌كند كه به دولت اجازه مي‌دهد از توان خود براي كاهش هزينه‌هاي دارو استفاده كند. اين قانون همچنين در صورتي كه شركت‌هاي دارويي قيمت‌هاي خود را بيشتر از تورم سالانه افزايش دهند، جريمه‌هايي را در نظر مي‌گيرد. دموكرات‌ها همچنين به دنبال تمديد يارانه‌هاي حق بيمه فدرال براي پوشش اوباماكر تا سال 2025 هستند.
چه مواردي از طرح حذف شد؟
هرچند طرح مذكور طرح قابل دفاع و قابل توجهي براي دولت بايدن است و تصويب آن يك پيروزي محسوب مي‌شود، اما موارد بسيار مهمي وجود دارد كه حذف نشدن هر كدام از آنها مي‌توانست طرح را به يك طرح بسيار بهتر تبديل كند. يكي از اين موارد مسكن مقرون به صرفه است. اين بخش حذف شده از قانون كه 25 ميليارد دلار را براي ساخت، بازسازي يا خريد خانه‌هاي ارزان قيمت براي افراد كم درآمد و ايجاد و حفظ مسكن‌هاي استيجاري مقرون به صرفه اختصاص مي‌دهد، همچنين مي‌توانست 65 ميليارد دلار براي رفع نيازهاي سرمايه مسكن عمومي فراهم و كمك‌هاي اجاره‌اي را براي صدها هزار خانواده تقويت كند.
از موضوعات حذف شده مي‌توان به كمك مالي به دانشجويان نيز اشاره كرد. در طرح ابتدايي تصويب شده از سوي مجلس نمايندگان قرار بود كمك‌هاي مالي به دانشجويان به ميزان 550 دلار براي بيش از 5 ميليون دانشجوي ثبت‌نام شده در كالج‌هاي غيرانتفاعي دولتي و خصوصي افزايش پيدا كند. بخش عمده‌اي از طرح نيز كه به حمايت‌هاي مالياتي و پزشكي از كودكان بازمي‌گشت نيز حذف شده است.
جمهوريخواهان چه مي‌كنند؟
همزمان با اين پيروزي بزرگ دموكرات‌ها، جمهوريخواهان با يك بحران جدي مواجه شده‌اند. دونالد ترامپ دوشنبه شب با صدور بيانيه‌اي، از «يورش ماموران اف‌بي‌آي»، پليس فدرال امريكا به اقامتگاه خود در فلوريدا خبر داد. برخي منابع مي‌گويند اين تحقيقات درباره نگهداري اسناد محرمانه كاخ سفيد در اقامتگاه دونالد ترامپ است. رييس‌جمهوري پيشين امريكا در بيانيه خود نوشت: «گروه بزرگي از ماموران اف‌بي‌آي» به اقامتگاه او در مارالاگو «يورش» بردند. او همچنين نوشت: «هرگز چنين چيزي براي رييس‌جمهوري ايالات متحده، اتفاق نيفتاده است.» كنگره امريكا سرگرم تحقيق درباره نقش دونالد ترامپ در حمله به كنگره در شش ژانويه ۲۰۲۱ است. به نظر مي‌رسد اين حضور ماموران به آن تحقيقات ربط دارد. خبرگزاري آسوشيتدپرس نوشت كه يك منبع آشنا به اين‌گونه اقدامات اف‌بي‌آي گفته، ماموران براي بررسي احتمال نگهداري اسناد كاخ سفيد در زمان رياست‌جمهوري ترامپ در اقامتگاه شخصي او در مارالاگو حضور يافته‌اند. واشنگتن‌پست هم نوشت كه حضور ماموران در اقامتگاه ترامپ بعد از آن است كه كميته نظارت مجلس نمايندگان ايالات متحده اعلام كرد كه درباره اقدامات آقاي ترامپ تحقيق مي‌كند و همچنين از اداره آرشيو و سوابق ملي خواست كه اطلاعات بيشتري در اختيار آن بگذارد. در اين بين برخي منابع از جمله روزنامه نيويورك‌تايمز نوشتند كه بازرسي از اقامتگاه دونالد ترامپ دوشنبه صبح انجام شده بود و اين در حالي است كه در بيانيه دوشنبه شب، او مدعي شد ماموران پليس فدرال همچنان آنجا هستند. ترامپ در بيانيه خود گفت كه ماموران، گاوصندوق خانه او را شكسته‌اند. رييس‌جمهوري پيشين امريكا مدعي شد اين اقدام در پي استفاده ابزاري دموكرات‌ها از سيستم قضايي براي ممانعت از نامزدي ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري ۲۰۲۴ است. دو ماه پيش اعلام شد كه دادگستري امريكا سرگرم تحقيقاتي درباره ترامپ است چون رييس‌جمهوري پيشين برخي اسناد كاخ سفيد در زمان حضور در قدرت را تحويل نداده و با خود به اقامتگاهش در فلوريدا برده است. ترامپ پيش‌تر گفته بود روند بازگرداندن اسناد «عادي و معمول» است، اما دادگستري امريكا همچنان پيگير اين اسناد است.
از سوي ديگر جمهوريخواهان امريكا پس از حمله پليس به اقامتگاه ترامپ در فلوريدا ضمن حمله شديد به دولت جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا، كابينه او را به استفاده از وزارت دادگستري به عنوان «سلاح براي هدف قرار دادن مخالفان سياسي» متهم كردند. اين در حالي است كه برخي دموكرات‌ها، اقدام دفتر تحقيقات فدرال را براي پاسخگو كردن ترامپ بابت ارتكاب تخلف تحسين كردند. ران ديسانتيس، فرماندار جمهوري‌خواه فلوريدا گفت: «يورش به خانه ترامپ گام ديگري در مسلح كردن آژانس‌هاي فدرال عليه مخالفان سياسي است، در حالي كه با افرادي مانند هانتر و بايدن مثل كودكان رفتار مي‌شوند.» وي ادامه داد: «اكنون آيا دولت ۸۷۰۰۰ مزدور ديگر براي آزار و اذيت مخالفان خود دارد؟ اين جمهوري موز است.» كوين مك كارتي، رهبر حزب جمهوري‌خواه در مجلس نمايندگان امريكا هم به دادستان امريكا هشدار داده و وي را به جهنم تحقيقات شديد جمهوريخواهان در كنگره‌اي كه در راه است، تهديد كرد. مك كارتي نوشت: «دادستان عمومي! اسناد خود را نگه دار و تقويمت را تنظيم كن.»