كشفي جديد و بينظير از تلسكوپ «وب»
كشفيات بينظير تلسكوپ «وب» همچنان ادامه دارد. مواردي كه شايد كشف پرجرمترين ستاره نوتورني يكي از مهمترين آنها، تاكنون باشد، اما اين موضوع چرا تا اين حد مهم است؟
قبل از هر چيز بايد تعريف و تصوير درستي از ستارههاي نوتروني داشته باشيم. ستارههاي نوتروني بقاياي تحول ستارههاي پرجرم عالم هستند. ستارههايي كه گذشتهاي باور نكردني داشتهاند. يك ستاره نوتروني ماده را در غيرقابل تصورترين حالت ممكن در خود جاي داده است. به بياني، تصور كنيد ستارهاي با جرم خورشيد در كرهاي به شعاع 15 كيلومتر متراكم شود! اين همان ستاره نوتروني است. گرچه نميدانيم رفتار ماده درون يك ستاره نوتروني چگونه است. آيا رفتاري كاملا نوتروني دارد يا كوارك هم تشكيل ميدهد؟ اما يك ستاره نوتروني نميتواند هر جرمي را داشته باشد. بيشترين جرمي كه يك ستاره نوتروني ميتواند داشته باشد بين 3/2 تا 4/2 برابر جرم خورشيد است. ولي اگر اين جرم بيشتر شود، چه خواهد شد؟ پاسخ اين است: در هم فرو ميريزد و قطعا به سياهچاله بدل خواهد شد. با اين وجود عجيبترين قسمت ماجرا آنجاست كه بدانيد، كمجرمترين سياهچالهاي كه تاكنون كشف شده است حدود 5/0 جرم خورشيدي وزن دارد! يعني حجم اين سياهچاله از حجم ستاره نوتروني كمتر است. حال در چنين شرايطي، اخترشناسان ستارهاي نوتروني كشف كردهاند كه بيشترين جرم ممكن را دارد؛ يعني 35/2 برابر جرم خورشيدي. اين ستاره نوتروني متلعق به يك سامانه دوتايي است و از ستاره همدمش جرم ميبلعد! اين ستاره نوتروني در واقع يك تيپ اختر ميلي ثانيهاي است و در هر ثانيه 770 مرتبه دور خود ميچرخد. در ۱۱ جولاي (۲۱ خرداد)، پژوهشگران در سايت arXiv.org گزارش دادند كه اين ستاره
09520607 PSR J نام دارد.
راجـــر رومـــانـــــي (Roger Romani)، اخترفيزيكدان دانشگاه استنفورد، ميگويد: اين سنگينترين ستاره نوتروني است كه تاكنون ديده شده است.
ركورددار قبلي، يك ستاره نوتروني در صورت فلكي شمالي كاملوپارداليس (Camelopardalis) بود كه PSR J۰۷۴۰+۶۶۲۰ نام داشت و جرم آن ۲/۰۸ برابر خورشيد بود. او ميگويد: اين تعيين مرز ميان چيزهاي قابل مشاهده در جهان و چيزهايي است كه هميشه در داخل يك سياهچاله از ما پنهان هستند. يك ستاره نوتروني كه در مرز تبديل شدن به سياهچاله است، تقريبا آنقدر سنگين است كه دچار فروپاشي شود و در مركز خود متراكمترين مادهاي را دارد كه ما ميتوانيم در كل جهان مرئي به آن دسترسي داشته باشيم.
09520607 PSR J در صورت فلكي «سكستان» (Sextans) در جنوب صورت فلكي «لئو» قرار دارد. اين كهكشان در فاصله ۲۰ هزار سال نوري از زمين، بسيار بالاتر از صفحه كهكشان در هاله پيرامون راه شيري قرار دارد. در همين راستا اخترشناسان معتقدند وقتي ستاره نوتروني با بيشترين جرم ممكن باشد ماده درون آن به صورت نوترون و تركيبي از كواكهاي بالا و پايين خواهد بود. اما واقعا اينچنين است؟ اين ستاره نوتروني آزمايشگاهي است طبيعي براي سنجش نظريههاي بنيادي فيزيك معاصر، درباره سرنوشت ماده.