مقام‌هاي غربي پاسخ ايران به «متن نهايي» اتحاديه اروپا را «عملي» و «كاربردي» توصيف كردند
خوش‌بيني اروپا به احياي برجام
محمدحسين لطف‌الهي
جمهوري اسلامي ايران نيمه شب دوشنبه پاسخ خود را به «متن نهايي» اتحاديه اروپا براي جمع‌بندي توافق در راستاي احياي برجام ارايه داد؛ پاسخي كه منابع غربي آن را حاوي پيشنهادهاي «جزيي» و «عملي» توصيف مي‌كنند. كارشناسان معتقدند اين پيشنهادها توپ را در زمين امريكا انداخته است و حالا اين امريكاست كه بايد تصميم بگيرد مي‌خواهد به اجراي تعهداتش ذيل توافق هسته‌اي بازگردد يا مسير ديگري را در نظر دارد.
به گزارش «اعتماد»، در پاسخ تهران در مورد چگونگي نهايي كردن چند بند باقي‌مانده، ايده‌ها و ابتكارات عملي ارايه شد كه همگي متمركز بر انتفاع اقتصادي ايران از احياي برجام است. همچنين تهران باور دارد كه در هيچ‌يك از موضوعات باقي‌مانده، بن‌بستي وجود ندارد و در صورتي كه طرف مقابل براي نهايي كردن متن و دستيابي به توافق، اراده واقعي داشته باشد، مي‌توان ظرف چند روز به مرحله اعلام توافق رسيد.
مقام‌هاي غربي ساعاتي پس از نيمه شب تاييد كردند كه پاسخ ايران را دريافت كرده‌اند. پوليتيكو در گزارشي كه بامداد سه‌شنبه به وقت ايران منتشر شد مي‌نويسد: «طبق گفته يك مقام ارشد غربي، پاسخ ايران، عصر روز دوشنبه به وقت بروكسل (شامگاه دوشنبه به وقت ايران) توسط اتحاديه اروپا دريافت شده است و بيشتر روي مسائل باقي‌مانده مرتبط با تحريم‌ها و تضمين‌ها بر سر تعاملات اقتصادي متمركز است.» به نوشته پوليتيكو، بر اساس ادعاي همين مقام غربي در پاسخ ايران هيچ درخواست جديدي در رابطه با تحقيقات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره منشأ آثار مواد هسته‌اي كه بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در سايت‌هاي اعلام‌نشده ايران پيدا كرده‌اند، وجود ندارد.
استفاني ليچتنشتاين، خبرنگار پوليتيكو در وين عصر روز سه‌شنبه در توييتر نوشت: «هيچ تاييدي درباره اينكه ايران طرح اتحاديه اروپا در خصوص تحقيقات پادماني آژانس را پذيرفته وجود ندارد اما در پاسخ اخير ايران هيچ اشاره‌اي به اين موضوع وجود ندارد. اين مي‌تواند نشانه آن باشد كه ايران آماده عبور از اين موضوع است.» او در ادامه آورده است كه براساس تجربه 16 ماه دنبال كردن مذاكرات تعجب نخواهد كرد «اگر ايران در ابتدا از اشاره به اين مساله صرف‌نظر كرده باشد و پس از فشار آوردن به امريكا و طرف‌هاي ديگر براي اعطاي امتيازات بيشتر در زمينه تحريم‌ها و تضمين‌هاي اقتصادي، مسير خود را تغيير دهد و بار ديگر درخواست پايان يافتن تحقيقات آژانس را مطرح كند.» لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استريت‌ژورنال در بروكسل نيز به نقل از يك منبع غربي ترديد مشابهي را مطرح كرده است.
نماينده روسيه در مذاكرات وين با اشاره به اينكه پاسخ ايران به پيشنهاد اتحاديه اروپا درخصوص احياي برجام سازنده است، تاكيد كرد كه توپ اكنون در زمين واشنگتن است. وي تاكيد كرد كه ايران طي روند اصلاح طرح احياي توافق هسته‌اي پيشنهاد تقويت ضمانت‌هاي مربوط به حفظ توافق در آينده را مطرح كرد. اوليانوف همچنين گفت: بعيد نيست كه به زودي ديداري در سطح وزرا در خصوص توافق هسته‌اي برگزار شود. نماينده روسيه در گفت‌وگو با شبكه سولوويف لايف كه از طريق يوتيوب پخش مي‌شود خاطرنشان كرد: ايراني‌ها روز گذشته پاسخ‌شان را به پيشنهاد اتحاديه اروپا دادند و به نظر من پاسخ آنها بسيار سازنده است. آنها آماده انعقاد توافق هستند به شرطي كه امريكايي‌ها سه شرط را بپذيرند. وي گفت كه هدف يكي از اين اصلاحات كه ايراني‌ها خواستار شدند، تقويت تضمين‌ها است، علاوه بر اين درخواست ديگري نيز دارند كه به نظر مي‌رسد در همين راستا باشد. اوليانوف تاكيد كرد كه امريكايي‌ها اكنون بايد پاسخ دهند، اگر پاسخ آنها مثبت بود به زودي نشستي در سطح وزيران برگزار خواهد شد و امضاي توافق در آن انجام مي‌شود. نماينده روسيه در مذاكرات وين گفت كه رسيدن به توافق براي احياي برجام در اين هفته يا هفته آينده امكان‌پذير است.
خبرگزاري فرانسه گزارش كرده است كه اتحاديه اروپا در حال بررسي پاسخ ايران به ازسرگيري توافق هسته‌اي است.
ساحيل وي شاه، تحليلگر شبكه رهبري اروپا (ELN) در توييتر نوشته است: «منابع مختلفي كه پاسخ ايران را مطالعه كرده‌اند، مي‌گويند نسبت به پيشنهادهاي ايران در خصوص متن خوشبين هستند. آنها تاكيد كرده‌اند كه پيشنهادهاي ايران جزيي و عملي است و پذيرش آنها تنها نياز به تغييراتي بسيار كوچك در متن دارد.» او تاكيد دارد: «توپ الان واقعا در زمين ايالات متحده است و آنها هستند كه بايد تصميم بگيرند مايل به بازگشت به اجراي توافق هستند يا نه.» اين تحليلگر شبكه رهبري اروپا همچنين پيشنهاد ايران را «هوشمندانه» توصيف كرده است: «اين پاسخ به‌طور غيرمعمولي در زمان تعيين شده ارسال شد، تمركز ايران به صورت استراتژيك روي موضوعاتي در دامنه مجاز توافق است (يعني تضمين‌هاي اقتصادي كه ايالات متحده مي‌تواند با شفافيت و راحتي بيشتري نرمش نشان دهد و پيشنهاداتي سازنده در پاسخ ايران درباره متن وجود دارد كه مي‌تواند شكاف‌ها را پر كند.»
حسين اميرعبداللهيان وزير امور خارجه روز دوشنبه گفته بود، اگر امريكا انعطاف نشان دهد در روزهاي آينده به نقطه توافق مي‌رسيم. او همچنين هشدار داده بود كه اگر آنها از پلان B (طرح جايگزين) صحبت مي‌كنند، ما هم پلان B خودمان را داريم. نور نيوز رسانه وابسته به شوراي امنيت ملي تاكيد دارد كه وضعيت موجود نامشخص است و تا زمان اظهارنظر رسمي از سوي طرف‌هاي حاضر هيچ‌يك از اخبار و تحليل‌هاي منتشرشده نمي‌تواند بازتاب‌دهنده واقعيت‌هاي جاري در خصوص فرجام مذاكرات باشد. اين رسانه نوشته است: «گزارش‌هاي رسيده به نور‌نيوز حاكي است كه در ايده‌هاي طرح‌شده از سوي هماهنگ‌كننده اتحاديه اروپايي همچنان به برخي دغدغه‌هاي ايران كه ذيل سه محور اصلي در مذاكرات دنبال شده، پاسخ شفافي داده نشده و نظرات اعلام‌شده به اتحاديه اروپايي از سوي ايران نيز ناظر بر ضرورت تامين مطالبات قانوني كشورمان است.»