واشنگتن همزمان با پاسخ به پيش‌نويس اروپايي احياي برجام
به تشديد تنش با ايران در سوريه روي آورد
وين در انتظار بازگشت مذاكرات برجامي
شهاب شهسواري
۹ روز پس از ارايه پاسخ ايران به متن پيشنهادي اتحاديه اروپا، واشنگتن پس از تعلل بسيار عاقبت اعلام كرد پاسخ خود را به پاسخ‌هاي ايران روز چهارشنبه به هماهنگ‌كننده اروپايي مذاكرات برجام ارايه مي‌كند. به نوشته يك رسانه امريكايي پس از پاسخ امريكا به پاسخ‌هاي ايران قرار است مجدداً ديپلمات‌هاي ايران، ۱+۴ و امريكا براي گفت‌وگوهاي فني به وين بازگردند. ساعاتي قبل از ارسال رسانه‌هاي اين كشور از حمله نظاميان اين كشور به اماكني در شرق سوريه كه به گفته اين رسانه‌ها «مواضع منتسب به ايران» است، خبر دادند، ادعايي كه ساعاتي بعد توسط تهران تكذيب و اعلام شد كه اهداف امريكا «هيچگونه وابستگي به ايران» نداشته‌اند. در طول روزهاي گذشته خبرهايي از حملات پهپادي به مواضعي در خاك سوريه كه نيروهاي امريكا در آن مستقر هستند منتشر شده‌بود و ارتش امريكا مدعي است كه در واكنش به اين حملات در سرزمين‌هاي بياباني ديرالزور در شرق سوريه حملاتي را انجام داده است. مقام‌هاي ايراني و امريكايي همچنان به ارسال پيام‌هاي متفاوت در مورد امتيازهاي داده‌شده و گرفته‌شده براي توافق بر سر متن نهايي احياي توافق برجام ادامه مي‌دهند. در حالي كه يك مقام امريكايي در گفت‌وگو با رسانه‌هاي غربي مدعي شده است ايران امتيازهايي داده است، دو روز پيش معاون سياسي دفتر رييس‌جمهور ايران، محمد جمشيدي در پيامي در توييتر نوشتهبود: «امريكا سه بار ديگر پيشنهادهايي براي امنيت نيروهايش داد. ايران همه را رد كرد و امريكا نهايتا پا پس كشيد. حالا چه كسي امتياز داده؟» يك مقام ارشد دولت امريكا با اشاره به تحولات اخير در مذاكرات برجام گفته است: «توافق از دو هفته پيش در دسترس‌تر است، اما برخي اختلاف‌ها باقي مانده است.» محمد مرندي، استاد دانشگاه كه در برخي از رسانه‌ها از او با عنوان مشاور رسانه‌اي تيم مذاكره كننده ايران ياد مي‌شود در گفت‌وگويي با شبكه خبري فرانس۲۴ با اشاره به سوالات پادماني آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه از آن به عنوان يكي از موانع در مقابل توافق ياد مي‌شود گفته است كه اگر امريكا منطقي رفتار كند، توافق در دسترس است. مرندي گفته است: «پرونده اتهامات ساختگي پيش از آنكه كارمان براي اجرايي شدن كامل توافق را پيش ببريم، بايد بسته شود. اين موضوع سياسي نيست؛ به راحتي قابل حل است. اما ما مي‌دانيم كه امريكا قبلا اين نهاد را سياسي كرده است. بنابراين، به خود امريكا بستگي دارد كه چه كار كند. يا منطقي رفتار مي‌كند، ايران همكاري مي‌كند و اين پرونده بسته مي‌شود يا مي‌خواهد اين موضوع را باز نگه دارد تا در آينده از آن استفاده كند كه در آن صورت توافقي نخواهيم داشت.»
رويارويي كاخ سفيد
با مخالفت‌هاي داخلي براي احياي برجام
پيش از اعلام خبر ارسال پاسخ واشنگتن، روزنامه واشنگتن پست در گزارشي نوشتهبود مقام‌هاي ايالات متحده گفته‌اند كه پاسخ خود به نظرات ايران را در مورد پيش‌نويس اتحاديه اروپا تا چهارشنبه ارسال مي‌كند. به نوشته اين روزنامه انتظار مي‌رود بعد از ارسال اين پاسخ‌ها يك جلسه ديگر فني در وين ميان ديپلمات‌هاي ايران، ۱+۴ و امريكا برگزار شود و پس از آن جلسه كميسيون مشترك برجام كه مسوول نظارت بر اجراي برجام است برگزار مي‌شود. واشنگتن‌پست نوشته است، حتي هواداران توافق در ايالات متحده هم ديگر از عبارت توافق «طولاني‌تر و قوي‌تر» كه در ابتداي مذاكرات، بهار سال گذشته به كار مي‌رفت، استفاده نمي‌كنند. به نوشته اين روزنامه امريكايي در واشنگتن دولت بايدن با فشار شديد سياسي از سوي مخالفان براي جلوگيري مواجه است و بسياري از نمايندگان چه از حزب دموكرات و چه جمهوري‌خواه همچنان قانع نشده‌اند كه بازگشت به برجام امنيت ملي امريكا را تأمين كند. تد كروز، سناتور تگزاس و از جمهوري‌خواهان تندروي مخالف برجام مي‌گويد: «من در مقابل اجراي اين توافق فاجعه‌بار به صورت نظام‌مند مبارزه مي‌كنم و در اقدام مشترك با همكارانم اطمينان حاصل مي‌كنم كه جلوي آن گرفته‌شود و در ژانويه ۲۰۲۵ [زمان شروع به كار دولت بعدي] نهايتاً برچيده شود.»
لفاظي‌هاي ضد برجامي نخست‌وزير اسراييل
در حالي كه به نظر مي‌رسد مذاكرات احياي برجام به واپسين روزهاي خود نزديك مي‌شود، مقام‌هاي رژيم اسراييل تلاش خود را براي به شكست كشاندن مذاكرات احياي برجام به شكل فوق‌العاده‌اي افزايش داده‌اند. در حالي كه ديروز خبر رسيد بني گانتز، وزير جنگ اسراييل براي گفت‌وگو با مقام‌هاي امريكايي به واشنگتن سفر مي‌كند، نخست‌وزير اين رژيم، يايير لاپيد در سخناني بار ديگر عليه برجام لفاظي كرد و تأكيد كرد كه با اين توافق مخالف است. به گزارش بي‌بي‌سي، يايير لاپيد به صراحت اعلام كرد كه اسراييل مخالف متن فعلي براي توافق با ايران است و بار ديگر هشدار داد كه اسراييل خود را مقيد به آن نخواهد دانست. لاپيد با تكرار ادعاهاي واهي اين رژيم مدعي شد كه اين توافق سالي ۱۰۰ ميليارد دلار به ايران مي‌دهد كه «خرج ساختن مدرسه و بيمارستان نخواهد شد بلكه براي بي ثبات كردن خاورميانه و گسترش تروريسم در سراسر جهان استفاده مي‌شود.» نخست وزير اسراييل هشدار داد پولي كه جمهوري اسلامي با برداشتن تحريم‌ها بعد از توافق به دست مي‌آورد «براي تامين سپاه پاسداران و نيروهاي بسيج كه مردم ايران را سركوب مي‌كنند، حملات بيشتر به پايگاه‌هاي امريكايي در خاورميانه و براي تقويت حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامي استفاده مي‌شود.» او مدعي شد كه لغو تحريم بانك‌ها و موسسات مالي ايران به اين معني است كه آنها «در پولشويي مشكلي نخواهند داشت و به كشورهايي كه تحريم هستند كمك مي‌كنند تا آن را دور بزنند.» لاپيد بدون انتقاد مستقيم از امريكا گفت كه با واشنگتن درباره تمام موضوع‌هاي مطرح «گفت‌وگويي باز داريم.»
واشنگتن: تهران امتياز داده است
رسانه‌هاي غربي روز گذشته خبري را به نقل از يك مقام بدون نام امريكايي منتشر كرده‌اند كه مدعي شده است تهران در تازه‌ترين پيشنهادهايش امتيازهاي جديدي به امريكا داده است. به نظر مي‌رسد انتشار گزارشي اينچنيني در آستانه ارسال پاسخ امريكا به پيش‌نويس پيشنهادي اتحاديه اروپا، نوعي بازي خبري براي آماده‌سازي افكار عمومي امريكا و محافل سياسي اين كشور براي پاسخ مثبت امريكا در واكنش به پاسخ‌هاي ايران باشد و به همين دليل مدعي مي‌شوند كه امتيازهاي جديدي از ايران گرفته‌اند. به گزارش يورونيوز، واشنگتن اعلام كرد ايران در مورد نكات كليدي محل بحث در مذاكرات احياي برجام «امتيازاتي داده»، امري كه اميد براي بازگشت طرف‌ها به توافق هسته‌اي سال ۲۰۱۵ را بيش از پيش بالا برده است. در سوي مقابل ايران هرگونه امتيازدهي فراتر از برجام را رد كرده است. به گفته يك مقام ارشد امريكايي، تهران به‌طور مشخص از شرط خود براي ممانعت از برخي بازرسي‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي صرف نظر كرده است. مساله اعطاي مجوز بازرسي به آژانس موضوعي بسيار حساس در اين مذاكرات محسوب مي‌شد. اين مقام امريكايي، كه به دليل ماهيت حساس مذاكرات نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاري فرانسه گفت: «علاوه بر محدوديت‌هايي كه ايران بايد بر برنامه هسته‌اي خود اعمال كند، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بار ديگر مي‌تواند شديدترين سيستم بازرسي و نظارتي را كه تا كنون داشته است اعمال كند.» وي هرگونه «امتيازدهي» از سوي ايالات متحده در جريان مذاكرات را رد كرد و گفت: «ايران بود كه در مورد مسائل مهم امتياز داد.» به گفته اين منبع و بنابر مفاد پيش‌نويس توافق، ايران از غني‌سازي بيش از 67،3 درصد و ذخيره‌سازي بيش از ۳۰۰ كيلوگرم آن تا سال ۲۰۳۱ منع مي‌شود و هزاران سانتريفيوژ متوقف و برچيده خواهند شد. اين مقام بلندپايه امريكايي افزود كه در صورت موافقت نهايي ايران با متن پيشنهادي، بازرسي‌هاي بين‌المللي «براي مدت نامعلومي ادامه خواهند داشت.» همزمان جان كربي، هماهنگ‌كننده ارتباطات استراتژيك در شوراي امنيت ملي كاخ سفيد گفته است: «زماني كه ما در توافق بوديم، اين ايران بود كه با عدم سازگاري با آن خود را منزوي مي‌كرد، ولي ما با خروج از آن، خود را منزوي كرديم. اين تصميمي بود كه متحدان و شركاي اروپايي ما و بسياري از كشورهاي ديگر در سراسر جهان با آن مخالفت كردند. اكنون ما مي‌خواهيم به توافق برگرديم. ما مي‌خواهيم ايران به توافق برگردد تا بتوانيم مانع دستيابي آنها به سلاح اتمي شويم.»
ادعاي امريكا در مورد حمله به مواضع ايران
در سوريه
ستاد فرماندهي مركزي امريكا (سنتكام) با انتشار بيانيه‌اي تأكيد كرد كه در عمليات هوايي زير نظر «جو بايدن»، رييس‌جمهوري امريكا، مواضع نيروهاي وابسته به سپاه ايران در اطراف ديرالزور هدف قرار گرفته است. به گزارش ميدل ايست نيوز به نقل از الجزيره اين بيانيه افزوده كه اين عمليات براي دفاع از نيروهاي امريكايي و حفاظت از آنها در برابر حملاتي «از نوع آنچه نيروهاي مورد حمايت ايران در 15 اوت عليه نيروهاي امريكايي اجرا كردند» انجام شده است. در اين بيانيه تأكيد شده كه رييس‌جمهوري امريكا دستور حفاظت از شهروندان امريكايي و دفاع از آنان از طريق دفع حملات و اقدامات پيش‌دستانه عليه گروه‌هاي مورد حمايت ايران را داده است. سنتكام افزوده كه نيروهايش همچنان در سوريه هستند تا «شكست دايم» گروه تروريستي داعش را تضمين كنند.
تكذيب حمله به مواضع ايران در سوريه
سخنگوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران روز سه‌شنبه در واكنش به گزارش‌ها در مورد حملات امريكا به آنچه مواضع ايران در سوريه خوانده شده است، ضمن محكوم كردن اين حملات، هدف آن را «مردم و زيرساخت‌هاي» سوريه توصيف كرد و هرگونه وابستگي اين اهداف به ايران را رد كرد. ناصر كنعاني سخنگوي وزارت امور خارجه تجاوز بامداد روز جاري ارتش امريكا به مردم و زيرساخت‌هاي سوريه را نقض حاكميت، استقلال و تماميت ارضي اين كشور دانست و آن را قويا محكوم كرد. سخنگوي وزارت امور خارجه اين تجاوز جديد ارتش امريكا عليه مردم سوريه، را يك اقدام تروريستي عليه گروه‌هاي مردمي و مبارز مخالف اشغالگري توصيف و‌هرگونه وابستگي آنان به ايران را تكذيب كرد. كنعاني تصريح كرد، استمرار حضور نظاميان امريكايي در بخش‌هايي از خاك سوريه، برخلاف قوانين بين‌المللي و ناقض حاكميت ملي اين كشور بوده و اشغالگري به شمار مي‌رود و بر اين اساس مي‌بايست فورا سوريه را ترك نموده و به غارت ثروت‌هاي نفتي و غلات اين كشور خاتمه بخشند. سخنگوي وزارت امور خارجه همچنين ادعاي مبارزه با تروريسم را صرفا بهانه‌اي براي ادامه اشغالگري دانست و تصريح كرد، اعتراف مقامات امريكايي مبني بر ايجاد داعش توسط امريكا، هنوز از افكار عمومي مردم منطقه پاك نشده است.
تهران: پاسخ امريكا دريافت شد
ناصر كنعاني سخنگوي وزارت امور خارجه از دريافت پاسخ دولت امريكا به نظرات جمهوري اسلامي ايران براي حل و فصل موضوعات باقي‌مانده در مذاكرات رفع تحريم، از طريق هماهنگ‌كننده اروپايي گفت‌وگوها طي عصر امروز خبر داد. سخنگوي وزارت امور خارجه اعلام كرد: بررسي دقيق نظرات طرف امريكايي آغاز شده و جمهوري اسلامي ايران پس از تكميل بررسي‌ها، نظرات خود در اين رابطه را به هماهنگ‌كننده اعلام خواهد كرد.