«اعتماد» از فعاليت احياي گشت‌هاي تامين، در قالب گشت‌هاي «ويژه» پليس گزارش مي‌دهد
گشت های جدید ضربت پلیس در خیابان های پایتخت
حميدرضا خالدي
درست چند روز پس از آنكه يكي از فرمانده‌هاي ارشد پليس خبر از راه‌اندازي گشت‌هاي ضربتي خودرويي و موتوري مقابله با سرقت در تهران داد، ماشين‌هاي جديد و مدرن پليس راهي خيابان‌ها و معابر اصلي شهر شدند تا عملا و به صورت آزمايشي اين طرح كليد خورده باشد.
وي با اشاره به راه‌اندازي گشت‌هاي ضربتي خودرويي و موتوري مقابله با سرقت عنوان داشت: تمركز ماموريت‌هاي پليس پايتخت روي مقابله جدي و همه‌جانبه با سرقت، زورگيري و سرقت‌هاي خشن است.
او افزود: به محض وقوع هرگونه سرقت پيگيري موضوع و دستگيري سارقان به سرعت در دستور كار گشت‌هاي ضربت قرار خواهد گرفت.
گشت ويژه پليس در واقع تدبير نيروي انتظامي براي مواجهه با آمار لجام‌گسيخته يكسال اخير پايتخت است.زماني كه كرونا باعث بيكاري جمع كثيري از هموطنان و كارگران شد و بعد از آن «تورم» نيز عامل مضاعفي شد براي فشارهاي اقتصادي غيرقابل تحمل بر خانواده‌ها. فاكتورهايي كه به اعتقاد كارشناسان، باعث شدند تا سرقت و جرايم خشن به شكل بي‌سابقه‌اي افزايش پيدا كند. گرچه فرمانده انتظامي تهران بزرگ اعلام كرد كه آمار سرقت در سه ماهه اول سال تنها 7 درصد رشد داشته است. او چندي بعد در پاسخ به سوال خبرنگار اعتماد در همين زمينه گفت: اصولا آمار سرقت افزايش پيدا نكرده، بلكه شيوه انجام آنها تغييركرده است. در اين زمينه به نقل از حسين رحيمي، فرمانده انتظامي تهران بزرگ عنوان شده: «ميزان سرقت‌ها در طول سه ماه گذشته در تهران 7 درصد افزايش داشته است.» او عنوان كرده كه باتوجه به افزايش آمار سرقت در تهران بايد فكري جدي در اين زمينه كرد. با اين حال، برخي رسانه‌ها از رشد ۳۴۰ درصدي آمار سرقت در ايران طي پنج سال گذشته خبر داده‌اند. همچنين چندي قبل نيز رضا مسعودي‌فر، قائم‌مقام معاونت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم قوه قضاييه گزارش داد كه سال 1388 تعداد 200 هزار سرقت به ثبت رسيده بود كه متاسفانه اين آمار در سال 1400 به شكل ناراحت‌كننده‌اي افزايش يافته است؛ به نحوي كه اين آمار به يك ميليون و 400 هزار سرقت رسيد به عبارتي در طول 12 سال آمار سرقت در كل كشور 7 برابر شده است! اين گزارش مي‌افزايد: به نظر مي‌رسد افزايش سرقت در ايران با رشد نرخ تورم رابطه معنادار دارد، به‌طوري كه در بازه پنج‌ساله ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ نرخ تورم سالانه حدود ۴.۴ برابر شده است. عبور سرقت‌هاي ايران از مرز يك ميليون فقره در سال در حالي است كه حدود ۱۵ سال پيش، آمار سرقت‌ها حدود يك‌دهم ميزان فعلي بوده است. جالب‌تر اينكه پليس آگاهي تهران بزرگ اعلام كرده كه نيمي از سارقان ايران سرقت‌اولي هستند.
حالا گزارش‌هاي آماري نشان مي‌دهد كه ارتباط معناداري بين افزايش نرخ تورم و شمار سرقت‌ها در ايران وجود دارد. براساس گزارش بانك مركزي نرخ تورم در سال ۹۵ تك‌رقمي و ۹ درصد اعلام شد و مركز آمار ايران نرخ تورم سال ۱۴۰۰ را ۴۰.۲ درصد دانست. در واقع در بازه زماني پنج سال نرخ تورم حدود ۴.۴ برابر شده و ميزان سرقت در اين بازه زماني حدود چهار برابر افزايش داشته است.
سرقت‌هاي كوچك در صدر
همزمان با افزايش آمار سرقت‌ها، اجناس سرقت شده نيز تغييرات جالبي داشته است . به عنوان نمونه در سال‌هاي اخير سرقت از باغ‌هاي ميوه و سرقت مبلمان شهري جزو پرشمارترين موارد سرقتي مورد توجه سارقان بوده است. همچنين گزارش سالنامه آماري ايران نشان مي‌دهد كه بيشترين سرقت در ايران مربوط به سرقت لوازم خودرو است و البته مطابق اين گزارش شمار سرقت‌هاي خرد با شتاب تندي افزايش داشته، به‌طوري كه در فاصله سال‌هاي ۸۵ تا ۹۷ ميزان سرقت از اماكن خصوصي حدود ۲۰ برابر شده است.
اگر در گوگل فارسي جست‌وجو كنيد، با تعداد زيادي از اخباري مواجه مي‌شويد كه حاكي از برق‌گرفتگي و مرگ سارقان سيم‌هاي برق است. با اين حال به نظر مي‌رسد انگيزه‌هاي اقتصادي موجب افزايش سرقت‌هاي خرد شده است. همچنين به اعتقاد كارشناسان همين سرقت‌هاي كوچك افراد را به سمت سرقت‌هاي بزرگ سوق مي‌دهد، جايي كه مي‌تواند به سرقت از صندوق امانات بانكي مشابه آنچه اخيرا در تهران رخ داد، ختم شود. افزايش جمعيت افراد فقير، بيكاري، مهاجرت و افزايش هزينه‌هاي زندگي از جمله عوامل شكل‌گيري برخي آسيب‌ها و بزهكاري‌ها در جامعه به شمار مي‌آيد.
كاهش سن سارقان
در اين ميان به نظر مي‌رسد علاوه بر شكل و ماهيت سرقت‌ها، سن سارقان نيز به شكل ترسناكي كاهش پيدا كرده است. در همين زمينه محمدرضا محبوب‌فر، جامعه‌شناس و عضو انجمن مخاطرات محيطي و توسعه پايدار ايران از كاهش سن سرقت به «۶ تا ٧ سال» به دليل «افزايش فقر» در سطح جامعه خبر داده است. او با بيان اينكه «در حال حاضر ۶۰ ميليون ايراني زير خط فقر قرار دارند و البته ۴۰ ميليون در خط فقر مطلق هستند» افزايش سرقت و جرايم را ناشي از رشد خزنده فقر در جامعه مي‌داند.
طرح جديد، تجهيزات جديد
حالا اما تنها چند روز بعد از آنكه سردار رحيمي خبر از آغاز طرح ضربتي مقابله با سرقت در تهران داده بود، بي‌سروصدا اكيپ‌هاي جديد پليس در معابر اصلي پايتخت مستقر شده‌اند. اكيپ‌هايي كه هنوز هويت آنها براي پايتخت‌نشينان مشخص نيست. ماشين‌هاي صفركيلومتر مدرن داخلي به رنگ سبز تيره و با سقفي سفيد كه روي آنها نوشته شده: گشت ويژه پليس. گشت‌هايي كه تداعي‌گر گشت‌هاي «تامين » در دهه 60 بود. ماشين‌هاي بنز سياه رنگي كه ماموران سرتاسياهپوش كلاه كج، مسافران آن بودند و وظيفه برخورد با انواع بي‌نظمي و سرقت در پايتخت را بر عهده داشتند. حالا حضور اين گشت‌ها كه به نوعي مصادف شده با حضور گشت‌هاي ارشاد در خيابان‌ها و به كاربر رفتن نام «ويژه» در آنها باعث شده تا بسياري از شهروندان تصور كنند كه وظيفه آنها نيز مقابله با بدحجابي و ايجاد رعب و ترس در دل آنهاست. با اين حال يك منبع موثق در مورد ماهيت اين گشت‌ها به خبرنگاراعتماد گفت: اين گشت‌ها همان‌طور كه سردار رحيمي نيز وعده داده بود، براي تامين امنيت و برخورد با سارقان و سرقت‌هاي خشن طراحي و به كارگيري شده‌اند، چراكه آمار سرقت و درگيري‌هاي خشن در پايتخت به شكل محسوسي افزايش پيدا كرده است و بايد فكري براي آن مي‌شد.
او افزود: اين گشت‌ها شامل ماشين‌هاي تيزرو داخلي و يك موتور هستند كه در هر كدام دو نيروي زبده پليس مستقر‌ند. اين منبع آگاه در مورد تجهيزات اين گشت‌هاي ويژه نيز گفت: ماموران اين گشت‌ها به جديدترين تجهيزات پليسي مانند دوربين روي لباس و بي‌سيم متحرك يقه‌اي مجهز هستند. درواقع تلاش شده تا با تجهيزات كامل در ماموريت‌هاي تعريف شده حضور داشته باشند. او با بيان اينكه اين گشت‌ها در معابر اصلي شهر مستقر هستند، گفت: درواقع اين گشت‌ها ماموريت دارند تا به محض مشاهده هر گونه درگيري بين شهروندان يا گزارش سرقت در محدوده خود، به سرعت در محل حادثه حاضر شوند و پس از تعقيب و دستگيري متهم، دوباره به محل تعيين شده براي ماموريت خود بازگردند. اين منبع موثق تاكيد كرد: شايد جالب باشد كه بدانيد گشت‌هاي جديد، حق ورود به كلانتري‌ها را ندارند و فقط مي‌توانند در ورودي كلانتري، متهم را تحويل دهند و بازگردند. به گفته او، اين نيروها گرچه فعلا فقط روزها در سطح شهر ماموريت اجرا مي‌كنند اما به زودي احتمالا ماموريت آنها شبانه‌روزي خواهد شد. گشت‌هاي ويژه پليس، اين روزها به صورت آزمايشي در سطح شهر فعاليت مي‌كنند و احتمالا در چند روز آينده خبر رسمي حضور آنها توسط پليس منتشر خواهد شد ولي اينكه تاثير حضور آنها در كاهش سرقت‌ها و درگيري‌هاي خشن تا چه حد خواهد بود و از آن مهم‌تر اينكه عمر فعاليت آنها چقدر دوام خواهد داشت، سوالي است كه بايد در آينده منتظر پاسخ آن باشيم.
ماموران اين گشت‌ها به جديدترين تجهيزات پليسي مانند دوربين روي لباس و بي‌سيم متحرك يقه‌اي مجهز هستند. درواقع تلاش شده تا با تجهيزات كامل در ماموريت‌هاي تعريف‌شده حضور داشته باشند
گشت‌هاي جديد تداعي‌گر گشت‌هاي «تامين » در دهه 60 هستند. ماشين‌هاي بنز سياه‌رنگي كه ماموران سرتاسياهپوش كلاه كج، مسافران آن بودند و وظيفه برخورد با انواع بي‌نظمي و سرقت در پايتخت را بر عهده داشتند
بعد از اينكه سردار رحيمي خبر از آغاز طرح ضربتي مقابله با سرقت در تهران داد گشت‌هاي جديد پليس به صورت آزمايشي كار خود را در خيابان‌هاي اصلي شهر آغاز كردند