تحليل نقش رسانه‌ها در بحران‌ها، بزنگاه‌ها و رخدادهاي عمومي در گفت‌وگو با صديقه ببران:
تشكيل قرارگاه‌هاي رسانه‌اي براي پيش‌بيني تحولات آينده ضروري است
رسانه مي‌تواند بحران‌هاي آينده را پيش‌بيني كند
گروه سياسي|براي ارزيابي داده‌هاي اطلاعاتي موجود و دستيابي به يك نظام پيش‌بيني مبتني بر واقعيات چه بايد كرد؟ چگونه مي‌توان ظرفيت‌هاي رسانه‌اي را در مسير پيش‌بيني بحران‌ها و رخدادها به كار گرفت؟ چرا در سال‌هاي قبل شاهد بروز مشكل در مرز ايران و عراق نبوديم، اما امسال چنين مشكلاتي شكل گرفته است. در جريان گفت‌وگو با صديقه ببران يكي از اساتيد حوزه ارتباطات تلاش شده پاسخي براي پرسش‌هاي بالا پيدا شود.ناگفته پيداست اين تلاش‌ها براي مساعدت به تصميم‌سازان و سياستگذاران كشور صورت مي‌گيرد تا در بزنگاه‌ها شاهد بروز بحران‌ها نباشيم.
رسانه‌ها قبل از بروز بحران‌ها چگونه مي‌توانند احتمال وقوع بحران‌ها را پيش‌بيني و در خصوص آن هشدار دهند؟
به‌طور كلي براي هر تحليل و پيش‌بيني نيازمند داده‌هاي اطلاعاتي مستند هستيم. بزرگ‌ترين تحليلگران نيز بدون داده‌هاي اطلاعاتي قادر به پيش‌بيني تحولات آينده نخواهند بود. از اين منظر، رسانه اين فرصت را دارد كه با كنار هم قرار دادن داده‌هاي اطلاعاتي جزيي، تصويري از يك كل و احتمال را به دست آورد. اين در صورتي است كه از يك طرف متوليان به صورت ميداني رسانه‌ها را در جريان رخدادها قرار دهند و از سوي ديگر اين توان حرفه‌اي و تخصصي در رسانه‌ها نيز وجود داشته باشد كه بتوانند از طريق جمع‌آوري داده‌ها دست به پيش‌بيني آينده بزنند. در خصوص راهپيمايي اربعين بايد اين فضا ايجاد شود تا رسانه‌هاي حرفه‌اي در ستادهاي مرتبط با اربعين حضور داشته باشند. شما به عنوان رسانه بايد از اقدامات ملي آگاه شويد.
اين فضا تنها براي صداوسيما در كشور فراهم مي‌شود. شما به عنوان يك استاد ارتباطات عملكرد صداوسيما را در ماجراي بحران اخير چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
متاسفانه صداوسيما بيشتر از عموم مردم، تحت‌تاثير هيجانات و احساسات است. اين در حالي است كه رسانه جدا از ابعاد تبليغاتي و هيجاني بايد زير پوست اخبار را بررسي كرده و تصويري از احتمالات آينده به دست آورد. امكانات صداوسيما با هيچ كدام از گروه‌هاي رسانه‌اي قابل مقايسه نيست. بودجه صدا و سيما و امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري صدا و سيما مانند ماهواره‌ها، شبكه‌ها، دفاتر استاني و... به گونه‌اي است كه در صورت برخورد حرفه‌اي مي‌تواند عصاي دست مسوولان، مردم و كشور باشد. اما متاسفانه تخصص لازم در اين رسانه مشاهده نمي‌شود. صدا و سيما مرجعيت خود را نه تنها در رقابت با رسانه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي از دست داده، بلكه در عرصه داخلي نيز وظايف خود را حتي به صورت حداقلي ايفا نمي‌كند.
در مشكلات اخير در مرزهاي زميني با عراق به نظر شما صدا و سيما چگونه بايد رفتار مي‌كرد؟
صدا و سيما قبل از بروز بحران اخير يا بسياري از نمونه‌هاي مشابه بايد تحولات را پيش‌بيني كند، اما نه تنها چنين وظيفه‌اي را ايفا نمي‌كند، بلكه خود به عاملي براي تشديد بحران بدل شده است. رويكرد تخصصي در رسانه ملي در پايين‌ترين درجه خود قرار دارد. ضرورتي ندارد كه صدا و سيما به عنوان رسانه تبليغاتي دولت همسوي خود عمل كند. اگر دولت امروز به صدا و سيما بگويد كه بايد مردم را تشويق به حضور در مرز ايران و عراق كند، مديران رسانه ملي بلافاصله به شبكه‌ها و بدنه رسانه اعلام مي‌كنند بايد در آتش هيجانات بدمند. اين در حالي است كه حتي راديويي به نام «اربعين» ايجاد شد. با اين ابزار حداقل توقع اين بود كه صدا و سيما تحولات را پيش‌بيني كند. خطاب به مقامات هشدار دهد و از ترويج حضور مردم در مرزها دست بردارد. از قبل مشخص بود كه شهرهاي مرزي كشور، ظرفيت اين حجم از متقاضيان را ندارد. اما نه مسوولان اين را درك كردند و نه رسانه ملي اين داده‌ها را منتقل كرد. ساير رسانه‌هاي منتقد هم مدام متهم مي‌شوند كه در حال سياه‌نمايي هستند.
شما سال‌هاي قبل به عنوان يكي از مديران وزارت نيرو در مهران و ساير مناطق مرزي حاضر بوديد، چرا امسال اين بحران شكل گرفت؟
زيرساخت‌هاي لازم در مهران و ساير مناطق براي پذيرش اين تعداد مسافر وجود ندارد. دولت از قبل بايد اين زيرساخت‌ها را لازم مي‌كرد. حداقل مي‌شد ارزيابي و اعلام شود، هرروز فلان تعداد مسافر پذيرش مي‌شود. تمام اين متغيرها را مي‌شد ارزيابي كرد. امسال شاهد يك حضور بالا در مرزها باشيم، بدون اينكه بستر اين حضور از قبل فراهم شده باشد. به هر حال حضور ميليوني مردم در شهرهاي مرزي با امكانات محدود نيازمند پيش‌‌بيني‌هاي لجستيكي، حمايتي، درماني و...است، اين ضرورت‌ها در جريان حوادث اخير مورد توجه قرار نگرفته است. رسانه نيز كمكي به شناسايي اين بحران و تلاش براي حل آنها نكرده است. در چنين بزنگاه‌هايي نيازمند داده‌هاي دقيق، ارزيابي و پيش‌بيني هستيم.
به نظر مي‌رسد، شاهد نوع خاصي از فرافكني مشكلات هستيم. اين روند را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
ناديده گرفتن ريشه مشكلات، باعث تكرار آنها خواهد شد. در بحران‌هايي از اين دست نيز نبايد مشكلات به صورت مستمر به زمين دولت قبل، كشور همسايه و...انداخته شود. معتقدم دولت با ارزيابي دقيق موضوع بايد از اساتيد رسانه‌اي و فعالان حوزه رسانه دعوت كند تا درباره نظام اطلاع‌رساني و تحليل حوادث آينده بحث و تبادل نظر شود. بايد قرارگاه‌هاي رسانه‌اي ويژه‌اي با حضور تحليلگران تدارك ديده شود تا هر نوع بحران از قبل شناسايي و در خصوص آن هشدار داده شود. در كشورهاي توسعه يافته چنين قرارگاه‌هايي وجود دارد و از قبل هر نوع احتمالي پيش‌بيني مي‌شود.
سفير ايران در بغداد اعلام كرد
جزييات انفجار ون حامل مسافران ايراني در عراق
سفير ايران در عراق گفت: بر اثر برخورد يك ون با يك تانكر حمل سوخت در منطقه شوملي در استان بابل يازده نفر از افراد سوار بر ون كشته شده‌اند و سه نفر از آنها زنده اما مصدوم هستند. محمدكاظم آل‌صادق در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اينكه اجساد افراد كشته‌شده در حال انتقال براي شناسايي هويت است، اظهار كرد: سه نفري كه زنده هستند اعلام كردند كه همه مسافران ون ايراني بوده‌اند و به نظر مي‌رسد كه يازده نفر كشته شده نيز ايراني هستند. وي با ابراز همدردي با خانواده‌هاي قربانيان اين حادثه گفت: متاسفانه سالانه شاهد چنين حوادثي هستيم. سخنگوي اداره دفاع مدني بابل عراق نيز در رابطه با اين حادثه گفت: در حادثه امروز ۶ مرد و ۴ زن جان باخته‌اند. وي افزود: ۵ زاير ايراني با وجود سوختگي از مرگ نجات يافتند و به بيمارستان منتقل شدند. هويت افراد كشته شده هنوز مشخص نشده است