آيا نكونام گزينه خوبي براي تيم ملي است؟
مدل آلماني تاج
علي ولي‌اللهي
مهدي تاج رييس فدراسيون فوتبال در كنفرانس خبري روز چهارشنبه تاكيد كرد كي‌روش سرمربي موقت تيم ملي است و جواد نكونام گزينه نهايي فدراسيون براي هدايت تيم ملي در جام ملت‌هاي ۲۰۲۳ يا بعد از آن است. تاج گفت قرار است نكونام در جام جهاني كنار كي‌روش باشد و بعد از آن خودش شخصا هدايت تيم را برعهده بگيرد. رييس فدراسيون فوتبال اين كار را مدل آلماني توصيف كرد!
از همان روز بحث رضايت دادن باشگاه فوتبال و پذيرش اين مسووليت از سوي خود جواد نكونام به‌شدت داغ شده. باشگاه فولاد ابتدا بيانيه داد كه صددرصد مخالف است. بعد مقامات فدراسيون گفتند بالاخره يك‌جوري فولادي‌ها را راضي مي‌كنيم. سپس خبر آمد كه هر اتفاقي ممكن است. يعني احتمال پذيرش چنين معامله‌اي وجود دارد و حتي گفته شد در صورت جدايي نكونام اسكوچيچ جانشين او خواهد شد! در نهايت گفتند نكونام دستيار نمي‌شود و فقط به عنوان سرمربي راهي تيم ملي مي‌شود.
جدا از اينكه نكونام بپذيرد يا نه و فارغ از اينكه مدل آلماني واقعا همين شكلي است از همين حالا مي‌توان در مورد توانايي‌هاي جواد نكونام براي نشستن روي نيمكت تيم ملي بحث كرد. بايد نقاط مثبت و منفي اين مربي ليست و همه جوانب بررسي شود تا اتفاقي كه قبل‌ترها براي برخي ستاره‌هاي فوتبال ايران رخ داد و بي‌هوا روي نيمكت تيم ملي نشستند و اصطلاحا سوختند براي نكو رخ ندهد.
جواد نكونام بيشترين بازي ملي را در كارنامه داشته. سال‌ها كاپيتان تيم ملي بوده و جزو گلزن‌ترين هافبك‌هاي ايران به شمار مي‌رود. او مدت طولاني در بالاترين سطح در فوتبال اروپا و در باشگاه اوساسونا توپ زده و در ايران هم پيراهن بهترين باشگاه‌ها را بر تن كرده. در واقع هيچ‌كس در مورد رزومه دوران بازيگري نكونام چه در سطح ملي و چه در سطح باشگاهي بحثي ندارد.
در رده مربي‌گري نكونام دستياري كارلوس كي‌روش را در كارنامه دارد كه بيشترين تاثير را هم روي او گذاشته. سپس روي نيمكت تيم‌هايي نظير خونه به خونه و نساجي نشسته و فعلا هم در فولاد به كار مشغول است. او موفقيت‌هايي هم در اين زمينه به دست آورده: صعود با نساجي به ليگ برتر و برآورده كردن روياي ديرين شهر خسته و كسب عنوان قهرماني جام حذفي و سوپرجام با فولاد. او در ليگ قهرمانان هم موفق شده فولاد را به دور يك‌هشتم برساند و بايد ديد آيا مي‌تواند به مراحل بالاتر حذفي هم راه پيدا كند يا خير.
در نگاه اول روزمه سرمربي‌گري نكونام هم خوب به نظر مي‌رسد اما نگاهي به بازي‌هاي تيم‌هاي تحت هدايت او نشان مي‌دهد نكو از كي‌روش هم كي‌روشي‌تر عمل مي‌كند. يعني تيم‌هاي او آنچنان مبتني بر كارهاي دفاعي‌اند كه عنصر گلزني گاهي به فراموشي سپرده مي‌شود. تيم نكونام در اين فصل با وجود گرفتن ستاره‌هايي نظير غفوري و دژاگه و چند بازيكن سرشناس ديگر بدترين آمار گلزني در بين ۵ تيم بالاي جدول را دارد. تيم او در دو بازي از ۵ بازي موفق به گلزني شده و در سه بازي ديگر در انجام اين كار ناكام مانده. گل سه امتيازي فولاد مقابل سپاهان هم در دقيقه ۹۰ با اشتباه خط دفاع شاگردان مورايز به ثمر رسيد.
نكونام و تيمش در فصل‌هاي قبل هم همين بودند. كمتر كسي به ياد مي‌آورد كه تيم نكو در يك بازي دو گل يا بيشتر زده باشد. حال سوال اينجاست كه فوتبال ايران تا كي قرار است با انديشه‌هاي مبتني بر دفاع صرف به جلو حركت كند؟ آيا قرار است اين وضعيت تبديل به سنت فوتبال ايران شود؟ آيا در نهايت قرار است تا سال‌ها بعد تيم ملي ايران مقابل همه رقبا از بحرين و سيرالئون تا اسپانيا و پرتغال با دفاع صرف وارد زمين شود؟ يا فوتبال ايران پتانسيل امتحان كردن وضعيت‌هاي ديگري را هم دارد؟ از آن شكل وضعيت‌هايي كه بلاژويچ يا سرمربيان دهه‌هاي پيشين دنبال مي‌كردند؟ اينها سوالات مهمي است كه قبل از سپردن نيمكت تيم ملي به نكونام بايد پرسيده شود.