اولين روز هفته با فضاي نااطميناني و فرار 579 ميليارد تومان از بورس
سرمايه‌هاي سرگردان به كجا مي‌رود؟
گروه اقتصادي
شاخص كل بورس كه دومين هفته مهر ماه را نزولي آغاز كرد، با ريزش سنگيني مواجه شد، حدود ۱۵ هزار و 684 واحد افت داشت و در ارتفاع يك ميليون و 330 هزار و 878 واحد قرار گرفت. صف‌هاي فروش با افزايش ۴۰ ميليارد توماني نسبت به ميانگين هفتگي به بيش از ۲۵۸ ميليارد تومان رسيد و ارزش‌هاي صف خريد نيز با كاهشي قابل ملاحظه نسبت به ميانگين هفتگي به ۵۳ ميليارد تومان رسيد كه كاهش ۴۲ ميليارد توماني را نشان داد. گروه خودرويي بيشترين ارزش معاملات را در معاملات روز شنبه كسب كرده و نمادهاي اين گروه روز به‌شدت قرمزي را بر خلاف هفته‌هاي گذشته تجربه كردند. اين در حالي است كه تحليلگران دو گروه پالايشگاهي و خودرويي را ليدر سنتي بازار مي‌دانند كه در شرايط كنوني رشد همزمان اين دو گروه مي‌تواند اميدواري به بازگشت شاخص كل را در ميان اهالي بازار سرمايه تقويت كند.
كل نمادهاي صف خريد در بازار روز شنبه ۲۳ نماد بوده كه نماد دانا با مثبت ۶.۹۴ در صدر آنان قرار گرفت، اما در مقابل ۱۶۸ نماد در وضعيت صف فروش قرار داشته كه اين ميزان بسيار قابل توجه است، با وجود منفي‌هاي بازار اما ارزش معاملات خرد همچنان پايين بوده و در معاملات روز گذشته اين ميزان به عدد ۲,۴۱۹ ميليارد تومان رسيد. روز گذشته همچنين ارزش خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 579 ميليارد تومان پول حقيقي از بورس خارج شد.
طي هفته گذشته سازمان بورس تلاش زيادي كرد تا با حضور سهامداران حقوقي، شرايط بازار سرمايه را پايدار نگه دارد. هرچند همان زمان نيز گفته مي‌شد كه اقدامات اينچنين مسكني موقت خواهند بود. سوال مشخص اين است كه با توجه به افزايش ميزان نقدينگي در آخرين آمار ارايه شده توسط بانك مركزي كه احتمالا در ماه‌هاي بعد نيز تداوم يافته؛ سرمايه‌هاي سرگردان با فرار از بورس به كجا مي‌روند و پناهگاه اين پول‌ها كجاست؟
بي‌اعتمادي در سرمايه‌گذاري‌ها شدت گرفته است
به اعتقاد كارشناسان بورسي، بازار سهام اين روزها اگر چه ارزنده است و مردم را براي سرمايه‌گذاري در اين بازار تشويق هم مي‌كنند اما به دليل بي‌اعتمادي كه در بورس از سال‌هاي قبل شكل گرفته شرايط مناسبي را پشت سر نمي‌گذارد و چندين عامل مهم نيز باعث وضعيت منفي اين بازار شده است؛ اولين عامل اعتراضات در سطح كشور است كه نمي‌توان آن را ناديده گرفت و از موضوعات تاثيرگذار بر بورس تهران بوده و به گفته كارشناسان تا زماني كه راه‌حل مسالمت‌آميزي براي اين اعتراضات ارايه نشود، بازار سهام را تحت‌تاثير قرار خواهد داد تا بي‌نتيجه بودن سفر سيد ابراهيم رييسي به نيويورك كه هيچ چشم‌انداز روشني از امكان مذاكره پس از آن ارايه نشد و حتي اندك اميد احياي برجام در دو تا سه‌ماهه آينده را نيز از بين برده است. دراين‌بين موضوع افزايش ماليات‌ها هم بي‌تاثير نيست و دولت هميشه به دنبال انتخاب راه آسان مي‌گردد كه آن‌هم افزايش نرخ خوراك گاز و موارد مشابه آن است.
انتظارات منفي در اقتصاد شكل گرفته است
قدرت‌الله امام‌وردي، عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي و اقتصاددان در اين رابطه به «اعتماد» مي‌گويد: هر چند در شرايط معمول شاهد همسويي شاخص‌هاي بورس و نرخ دلار در بازار هستيم و در ارتباط با بازده‌هاي مالي يك نوع وابستگي دمي وجود دارد و اغلب در اين شرايط همه بازارها از طلا و دلار تا بازار مسكن و بورس همگي روندي رو به رشد دارند اما در شرايط كنوني اين وابستگي دمي ديده نمي‌شود.
امام‌وردي تصريح كرد: عوامل ديگري كه در ارتباط بين بازارها دخيل هستند بحث نااطميناني و شرايط آينده و انتظارات منفي در اقتصاد است كه در حال حاضر به دليل عدم پذيرش برجام و به نتيجه نرسيدن مذاكرات مجددا شاهد افزايش تحريم‌هاي گسترده هستيم و بازار ارز و طلا نيز به‌شدت به اين قضيه واكنش نشان داده است. مشخص نشدن نتيجه مذاكرات باعث شده كه سرمايه‌گذاران با ريسك بالايي روبرو باشند و هرگونه رشد آتي بازار مستلزم رفع شدن اين موضوع است. اگر كشور‌ها به توافق دست يابند، در كوتاه‌مدت ممكن است بازار واكنش منفي نشان دهد. اما در بلندمدت شركت‌ها مي‌توانند طرح‌هاي توسعه‌اي تعريف كنند يا با خريد تجهيزات و ماشين‌آلات به‌روز، محصولات باكيفيت‌تري توليد نمايند كه اين امر به نفع اقتصاد كشور است. همچنين اگر كشور‌ها به توافق نرسند آنگاه بايد منتظر رشد نرخ ارز در كشور بود و همين امر سبب رشد مقطعي بازار خواهد شد.
نقدپذيري بازارهاي ديگر بيشتر است
اين اقتصاددان با اشاره به وضعيت كنوني بورس خاطرنشان كرد: اين بازار در شرايط نااطميناني‌ها و عدم اعتماد براي سرمايه‌گذاري‌ها به آينده به سر مي‌برد و شاهد آنيم كه بورس منفي شده و دايما با ريزش همراه مي‌شود اما در مقابل قيمت طلا و نرخ ارز افزايش مي‌يابد و آن هم به دليل قدرت نقدپذيري اين دو بازار است كه مردم اغلب با خارج كردن منابع خود از بازار سرمايه آن را به بازارهاي ارز و طلا مي‌برند.
امام‌وردي در ادامه افزود: از سوي ديگر زمزمه‌هايي از گسترش تحريم‌هاي امريكا و حتي اروپا پس از اعتراضات اخير در كشور به گوش مي‌رسد و اينكه دولت برنامه دومي هم ندارد تا براي تحريم‌ها ارايه كند و در اين شرايط ريسك‌هاي سرمايه‌گذاري باز هم شدت مي‌گيرد و در شرايط نااطميناني سرمايه‌ها به سمت بازارهايي حركت مي‌كنند كه از نقدشوندگي بالاتري برخوردارند.
بازار مسكن فعلا شانسي براي رشد ندارد
اين كارشناس اقتصادي همچنين در مورد شانس بازار مسكن براي ورود سرمايه‌هاي جديد از بورس به اين بازار گفت: بازار مسكن در چند ماهه اخير با ركود تورمي سنگيني مواجه شده است، به گونه‌اي كه از يك طرف با افزايش شديد قيمت‌ها روبرو هستيم و از سوي ديگر مردم قدرت خريد كافي براي سرمايه‌گذاري در بخش ساخت و ساز را ندارند و ميزان پروانه‌هاي ساخت هم به‌شدت افت داشته است و بعيد است بازار مسكن به اين زودي‌ها از حالت اغماء خارج شود.
امام‌وردي در ادامه گفت: در اين شرايط كه نااطميناني در اقتصاد بيشتر از گذشته شده و افراد به دنبال خروج سرمايه‌هاي خود حتي از اقتصاد كشور هستند طبيعتا افراد سرمايه‌هاي خود را درگير بازاري نمي‌كنند كه نتوانند به راحتي آن را نقد كنند و آن را جابه‌جا كنند.
اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: تقاضا در بخش دلار در ايران نيز به گونه‌اي تقاضاي سوداگرانه براي تبديل دارايي است و مردم به جهت آنكه از تورم و نااطميناني‌هاي آينده خود را رها كنند و اين ريسك‌ها را پوشش دهند معمولا دارايي‌هاي خود را به ارز و دلار تبديل مي‌كنند تا از اين ريسك‌ها در امان باشند و تقاضا براي اين بازار هم بي‌نهايت است و مردم دارايي‌هاي خود را مي‌فروشند تا به دلار تبديل كنند و اين تقاضا هم نامحدود است و مبتني بر تقاضاي معاملات و براي مصرف و سفرهاي خارجي نيست.