وزير ارتباطات مي‌گويد اينترنت به حالت عادي بازگشته است
به وقت آوار برداري
گروه اقتصادي| سه هفته از اختلال گسترده در اينترنت مي‌گذرد و حالا وزارت ارتباطات مي‌گويد محدوديت‌هاي ايجاد شده روي اينترنت بين‌الملل برداشته شده است. اين وزارتخانه در پاسخي كه به يكي از روزنامه‌هاي كشور ارسال كرده، مي‌گويد: «محدوديت‌هايي كه بنا به ملاحظات و دستور مراجع ذي‌صلاح، در روزهاي گذشته و در بعضي ساعات روز در سطح بين‌المللي ايجاد مي‌شد، هم‌اكنون برداشته شده است.» البته وزير ارتباطات پيش از اين عنوان كرده بود كه برداشتن اين محدوديت‌ها در اختيار اين وزارتخانه نيست و مرجع تصميم‌گيري در اين باره، جاي ديگري است. با اين حال، بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه فيلترينگ اپليكيشن‌ها و سرويس‌هاي فيلتر شده همچنان برقرار است.هفدهم مهرماه عيسي زارع‌پور، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، اعلام كرده بود جز پلتفرم‌هاي اينستاگرام و واتس‌اپ، محدوديت‌هاي اعمال شده براي اينترنت بين‌الملل و پلتفرم‌هاي خارجي رفع شده است. همان روز نيز رسانه‌هاي مختلف از عدم رفع محدوديت‌هاي ايجاد شده خبر دادند.ديروز وب‌سايت «زوميت» در اين باره نوشت: «محدوديت‌ها به‌طور كامل رفع نشده و جز اينستاگرام و واتس‌اپ، پلتفرم‌هاي ديگري مانند لينكدين، اپ‌استور، گوگل‌پلي، وايبر و... نيز همچنان فيلتر بوده و بدون استفاده از VPN امكان دسترسي به آنها وجود ندارد. همچنين، خبر برداشته شدن محدوديت‌ها در سطح اينترنت بين‌الملل در حالي مطرح شده است كه روز ۲۳ مهر ۱۴۰۱، نيز از حدود ساعت ۱۰ صبح اينترنت بين‌الملل قطع شده بود و اكثر كاربران فقط به خدمات داخلي بر بستر شبكه ملي اطلاعات دسترسي داشتند.»
فعالان اقتصادي چقدر زيان ديدند؟
وب‌سايت «نت‌بلاكس» ضرر و زيان هر روز قطع اينترنت يا اختلال كلي در دسترسي آزاد به شبكه جهاني اينترنت را 35 ميليون دلار اعلام كرده است. با اين حساب، بايد گفت كه در اين سه هفته، كسب و كارهاي آنلاين نزديك به يك ميليارد دلار زيان ديده‌اند. البته وزير امور اقتصادي و دارايي به تازگي لطماتي كه در فضاي مجازي به كسب و كارها و فعالان اقتصادي به دليل اتفاقات هفته‌هاي اخير وارد شده قبول كرده و «وعده» داده كه «حتما لطمات وارد شده به كسب و كارها بايد ترميم شود و دولت وظيفه خود مي‌داند و مشخصا در مورد برخي بسته‌هاي حمايتي، دوستان دست به كار شده‌اند، ويرايش اوليه صورت گرفته و به مراجع ارجاع شده و اگر مورد تصويب قرار گيرد ظرف روزهاي آينده مي‌تواند خبر خوبي براي فعالان اقتصادي باشد.»حميد حاج‌اسماعيلي، فعال بازار كار در اين باره مي‌گويد: « قطعا نبود اينترنت بسياري از فعاليت‌ها و كسب و كارهاي آنلاين در كشور را دچار مشكل كرده است تا جايي كه طبق برآورد‌ها تنها در مدت زمان يك ماه گذشته دقيقا پس از قطع اينترنت و فيلتر شدن برخي شبكه‌هاي مجازي حدود ۳۵۰ هزار شغل آنلاين تعطيل شده‌اند.» به گفته حاج‌اسماعيلي؛ خيلي از مشاغل در فضاي مجازي شكل گرفته‌اند و همين باعث كاهش هزينه‌ها شده و بهره‌وري در اين بخش‌ها افزايش يافته كه نكته مهم‌تر اين است با علايق جوانان، مشاغل جديد در اين فضا ايجاد خواهد شد.وي تصريح داشت: با توجه به سرعت شكل‌گيري ايجاد شغل در فضاي مجازي، به جاي آماده‌سازي زيرساخت‌ها، محدوديت‌ها در خارج كردن شبكه‌ها و اينترنت از خدمت‌رساني بيشتر شده كه باعث آسيب‌هاي فراوان به كسبوكارهاي كوچك، متوسط و حتي بزرگ شده و تعطيلي كسب و كارها را به همراه داشت.وي گفت: با ادامه وضعيت قطعي اينترنت و فيلتر شدن شبكه‌هاي مجازي شغل‌هاي زيادي تعطيل شدند و در نتيجه افزايش نرخ بيكاري را مي‌توان حاصل سياست دولت دانست.
زيان اقتصادي قطع پيامك‌ها
روز شنبه نيز اعلام شد كه با دستور قضايي ارسال پيامك كسب‌وكاري از سامانه‌هاي تخصصي متوقف شده است. اين اتفاق پس از هك برخي سايت‌هاي پرمخاطب و ارسال پيامك از داشبوردهاي آنها با موضوع اعتراضات انجام شده است. پيامك صرفا براي تبليغات در استارت‌آپ‌ها كاربرد ندارد، بلكه نقش مهم آن در احراز هويت مشتريان جديد، ارسال كد ورود، ثبت‌نام و... است. براي ساده‌تر شدن موضوع وقتي شما مي‌خواهيد وارد سايتي مانند آنتن شويد و يك بازي فوتبال را ببينيد شماره موبايل‌تان را وارد مي‌كنيد، كدي به شكل پيامكي به شما ارسال مي‌شود، كد را وارد مي‌كنيد و سايت هويت شما را تاييد و اجازه دسترسي به محتواي مورد نظرتان و ادامه گشتن در وب‌سايت را صادر مي‌كند.يا شما از يك سايت خريد اينترنتي انجام مي‌دهيد و بلافاصله پيامك به شما مي‌رسد كه خريد شما نهايي شد و در فلان تاريخ مي‌توانيد بسته‌تان را تحويل بگيريد. ارسال اين پيامك‌ها از طريق همين شركت‌هاي واسطه انجام مي‌شود. شركت‌هايي كه حالا برخي از مهم‌ترين آنها (گفته مي‌شود حداقل سه تاي آنها) ملزم شده‌اند سرويس‌هاي‌شان را متوقف كنند.وب‌سايت «ديجياتو» در اين باره نوشته است: «چرا ارسال پيامك انبوه كسب‌وكاري به رگ حيات كسبوكارهاي آنلاين تبديل شده و توقف آن به شكل موقت هم كه شده مي‌تواند خسارت‌هاي جبران‌ناپذيري براي آنها داشته باشد. اتفاقي كه رقم خورده نه‌تنها مسيرهاي جايگزين بازاريابي و فروش را براي كسب‌وكارها مسدود كرده، بلكه عملا كسبوكارهاي بزرگ‌تر كه احراز هويت و ثبت‌نام كاربران‌شان مستقيما به كد پيامكي گره خورده را دچار يك تعليق صددرصدي خواهد كرد.»
ريزش آگهي دهندگان
روز گذشته، شركت تپ‌سل كه در حوزه تبليغات آنلاين موبايل فعاليت مي‌كند با جمع‌آوري آمارها و داده‌هاي بخش‌هاي مختلف خصوصي و دولتي، تصويري از وضعيت و تبعات اختلال گسترده در اينترنت ارايه كرده است. كاهش ۵۳ درصدي تبليغات كمپين‌هاي تبليغاتي تپ‌سل و مديااد از يك سو و ۳۹ درصد كاهش درآمد وب‌اسيت‌هاي كوچ نمايش‌دهنده تبليغات مهم‌ترين يافته‌هايي است كه در اين گزارش تپ‌سل به چشم مي‌خورد.وب‌سايت «زوميت» به نقل از «تپ‌سل» در توضيح تبعات اين كاهش ۵۳ درصدي نوشته است: «شايد براي خيلي از مسوولان اين يك ريزش ۵۰ درصدي ساده باشد، اما فارغ از اثرات مخربي كه اين ريزش معنادار بر مجموعه ما و نزديك به ۱۴۰ هزار ناشري كه با آنها همكاري مي‌كنيم مي‌گذارد، يك اثر مخرب ديگر نيز دارد و آن بي‌اعتمادي برندها و تبليغ‌دهندگان به بستر ديجيتال براي ارايه و انتشار تبليغات‌شان است.»در ادامه اين گزارش، به تاثير بروز اين اختلالات بر اقتصاد ديجيتال كشور نيز اشاره شده است: طبق آخرين آمارهاي منتشر شده، «اقتصاد ديجيتال ۶ درصد از GDP كشور را به خود اختصاص داده بود اما حالا همين ۶ درصد هم نياز به ريكاوري جدي دارد تا دوباره به حالت قبلي بازگردد. شعار پيشرفت و افزايش سهم و توسعه هم بماند براي روزهايي كه تصميم‌سازان تصميمات منطقي بگيرند.»در سمت كاربران و رفتار آنها نيز تفاوت‌هايي نسبت به گذشته رخ داده است كه از كاهش ميزان بازديد آنها از بسترهاي تبليغاتي خبر مي‌دهد. از دسترس خارج شدن گوگل براي هدايت كاربران به وب‌سايت‌ها منجر به كاهش ۳۷ درصدي تعداد تبليغات ديده شده توسط كاربران شده است.تپ‌سل در بخش پاياني گزارش خود نوشته است: «اينها گوشه‌اي از تبعات تصميم مديران و مسوولان بود كه در يك بخش كوچك از اقتصاد ديجيتال كشور دامنگير تعداد زيادي از كسب‌وكارها شده.» علاوه بر خود كسبوكارهاي اينترنتي، كسب‌وكارها و شركت‌هاي ارايهدهنده خدمات تبليغاتي نيز از بروز اختلالات متضرر شده‌اند. اين موضوع نه‌تنها درآمد اين شركت‌ها و آن كسب‌وكارها را كاهش داده، بلكه تمام تلاش‌هاي آنها براي جذب كاربر و مشتري را نيز از بين برده و به اعتماد افراد به فضاي مجازي براي انجام فعاليت اقتصادي آسيب جدي وارد كرده است.
فيلترينگ اينستاگرام دائمي شد؟
هفته گذشته، جلسه شوراي عالي فضاي مجازي درباره فيلترينگ دايمي اينستاگرام، پلتفرمي كه ميليون‌ها ايراني كسب و كارهاي خرد در آن راه‌اندازي كرده‌اند، بي‌نتيجه ماند. اما زمزمه‌هايي مبني بر دايمي شدن اين فيلترينگ، مانند ديگر اپليكيشن‌ها شنيده مي‌شود. شواهد كنوني حاكي از اين است كه اينستاگرام رفع فيلتر نخواهد شد و روبيكا محتمل‌ترين گزينه براي جايگزيني آن است. خبرگزاري فارس هفتم مهرماه در مطلب كوتاهي پيام‌رسان ايراني «ايتا» را به عنوان جايگزين مناسبي براي واتس‌اپ معرفي كرده است. اين خبرگزاري در تاريخ سيزدهم مهر نيز دو پلتفرم روبيكا و ايتا را جايگزين‌هاي مناسبي براي اينستاگرام و واتس‌اپ خوانده و استفاده از آن را به مردم و كاربران اينترنت در ايران پيشنهاد كرده است.