كتابخانه
درباره كتاب «هنجارها در سه كتاب مقدّس»
شباهت‌ها و تفاوت‌هاي كتاب‌هاي مقدس هميشه موضوعي جالب و جذاب براي علاقه‌مندان به مطالعات ديني و الهياتي است. «هنجارها در سه كتاب مقدس» كتابي تخصصي و پژوهشي است كه با صورتبندي تفصيلي موضوعات عهد عتيق، عهد جديد و قرآن به روشني و با جزييات شباهت‌ها و تفاوت‌هاي اين سه كتاب مقدس از سه دين بزرگ يهوديت، مسيحيت و اسلام را نمايانده است.
هنجارها در كنار باورها و ارزش‌ها، يكي از سه جزو اصلي هر فرهنگ غيرمادي است و به دو دسته «نوشته» و «نانوشته» تقسيم مي‌شود. عهد عتيق، عهد جديد و قرآن از كهن‌ترين و ماندگارترين كتب حاوي «هنجارهاي نوشته» در ميراث انسانِ معاصر است اما اين ميراث، در بستري مطالعه مي‌شود كه اجزايي از فرهنگ - باورها، ارزش‌ها و حافظه جمعي - بر آن حاكم است. در راس اين هنجارها، 10 فرمان موسي (ع) وجود دارد كه مشابه آن را در دو كتاب مقدس ديگر (عهد جديد و قرآن) مي‌توان مشاهده كرد؛ 1- براي خود خدايي جز من نگيريد. 2- به بت سجده نكنيد. 3- نام خدا را به باطل نبريد. 4- شنبه را گرامي بداريد. 5- پدر و مادر را احترام كنيد. 6-كسي را به قتل نرسانيد. 7- زنا نكنيد. 8- دزدي نكنيد. 9- بر همسايه شهادت دروغ ندهيد. 10- به اموال و ناموس همسايه طمع نورزيد. براي مثال در كتاب «هنجارها در سه كتاب مقدس» - 10 دستور تورات كه ذكر شد - نمونه‌هاي انجيلي و قرآني آن نيز مشخص شده است و بر همين سياق ساير هنجارها در كتاب‌هاي مقدس يهودي، مسيحي و اسلام نيز صورتبندي شده‌اند. در ميان اين بايدها و نبايدها، مواردي نيز وجود دارد كه در يكي از كتب مقدس مذكور با ذكر ماخذ از كتاب قبلي نقل شده است. براي مثال موضوع تعطيلي روز شنبه (يوم السّبت) كه در قرآن به آن اشاره شده، پيشينه اصلي‌اش در عهد عتيق است كه در عهد جديد نيز تكرار شده و در نهايت قرآن هم داستان آن را نقل كرده و بر همين سياق است بسياري از داستان‌هاي ديگر كه هر يك بنا بر مناسبتي ذكر آن در يكي از اين سه كتاب مقدس آمده و بعد در كتاب بعدي - يا به همان سبك يا با تغييراتي - تكرار شده است. دكتر مهدي محسنيان‌راد نويسنده اين كتاب، جامعه‌شناس و متخصص علوم ارتباطات است. محسنيان‌راد در اين اثر به «تحليلِ محتواي عمقي» عهد عتيق (تورات)، عهد جديد (انجيل) و قرآن پرداخته است. «هنجارها در سه كتاب مقدس» مشتمل از 24 فصل است كه برخي از آنها تفصيلي‌تر از برخي ديگر است «هنجارها در سه كتاب مقدس» با عنوان فرعي تحليل محتواي عمقي تورات، انجيل و قرآن نوشته دكتر مهدي محسنيان‌راد، به همت انتشارات دانشگاه اديان و مذاهب در 895 صفحه منتشر شده است.
درباره كتاب «خاندان پيامبران در كتاب مقدّس و قرآن»
اسلام يكي از سه دين ابراهيمي است؛ سه ديني كه پيوندهاي نزديكي با هم دارند و با همه ناهمگوني‌هاي كوچك و بزرگ، در بسياري از آموزه‌هاي بنيادين، همساني‌هاي معني‌دار بسياري نيز دارند. پرسش از اينكه «آيا كشيده شدن يا نشدن دامنه اين همساني‌ها به مفهوم و مصداق خاندان پيامبران ابراهيمي و اينكه چنين جايگاه و كاركردي، ويژه دين اسلام است يا امري مشترك ميان اديان ابراهيمي است؟»، زمينه اصلي پيدايش پژوهشي است كه اكنون در قالب كتابي با عنوان «خاندان پيامبران در كتاب مقدّس و قرآن» منتشر شده است. همان‌طور كه مي‌دانيم در اديان ابراهيمي، پيامبران به عنوان آفريدگاني زميني كه دارندگان پيام‌هاي آسماني هستند، جايگاهي بسيار والا دارند؛ انبياي الهي گرچه سر بر آستان آسمان مي‌سايند، اما در عين حال پاي در زمين دارند و با زمينيان همنفسند و همزيست. «خاندان پيامبران» مقايسه‌‌اي تطبيقي است ميان سرگذشت خانواده پيامبران در قرآن و مقايسه آن با كتاب مقدس (عهد عتيق وعهد جديد). يكي از مهم‌ترين سوالات اين پژوهش آن است كه آيا خاندان همه پيامبران يا پيامبران بزرگ اهميت بالايي دارند؟ به بيان ديگر آيا بزرگ بودن يك پيامبر ضرورتا بزرگي خاندان او را در پي دارد؟ البته پاسخ اجمالي نويسنده به اين پرسش منفي است؛ او مشخصا از حضرت موسي (ع) نام مي‌برد؛ پيامبري به غايت بزرگ- هم در قرآن و هم در كتاب مقدس- اما با خانواده‌اي بسيار كوچك! در كتاب «خاندان پيامبران» علاوه بر مقايسه تطبيقي سرگذشت پيامبران در قرآن و كتاب مقدس مي‌توان با مفاهيم مهمي چون رسول، نبي، عصمت، بركت، وصايت، وراثت و... و نيز مقايسه معناي هر كدام از اين مفاهيم در قرآن با كتاب مقدس آشنا شد.
«خاندان پيامبران» از چهار گفتار اصلي تشكيل شده است كه هر كدام از آنها زيرمجموعه تفصيلي خود را در پي دارند:
1- گفتار يكم تحت عنوان «كليات پژوهش» است. 2- گفتار دوم تحت عنوان رو‌ش‌شناسي پژوهش است.3- گفتار سوم شامل گردآوري و پردازش داده‌هاست. 4- و نهايتا گفتار چهارم تحت عنوان «دستاوردهاي پژوهش» كه در واقع به بيان نتايج نهايي اين تحقيق پرداخته است.
«خاندان پيامبران در كتاب مقدّس و قرآن» نوشته سيدروح‌الله شفيعي است كه در سال 1395 براي نخستين‌بار توسط انتشارات دانشگاه اديان و مذاهب در 600 صفحه منتشر شد.