وزير پيشين علوم در گفت‌وگو با «اعتماد»
زواياي مختلف ورود نيروهاي نظامي به دانشگاه‌ها را بررسي مي‌كند
ايجاد دفتر نيروهاي مسلح در دانشگاه توجيهي ندارد
نيروهاي امنيتي تحت شرايطي مي‌توانند به دانشگاه ورود كنند
ولي نيروهاي «نظامي» نه!
حميدرضا خالدي
اين روزها، بعد از ورود چندين باره نيروهاي انتظامي به دانشگاه‌هايي كه در آنها دانشجويان منتقد، تجمع‌هاي اعتراضي برگزار مي‌كردند و برخورد با آنها واكنش‌هاي افكار عمومي به اين اقدام را به همراه داشت، وزير علوم به يك‌باره اعلام كرد كه قرار است دفاتر ويژه نيروهاي مسلح در دانشگاه‌ها راه‌اندازي شود. وي در تشريح علت اين اقدام گفت: با اين كار تعامل و همكاري بين نيروهاي مسلح و دانشگاه‌ها بسيار بهتر انجام خواهد شد. با اين حال ايجاد اين دفاتر آن‌هم در حالي كه نيروهاي امنيتي به خاطر قانون منع ورود به دانشگاه‌ها به‌شدت زير ذره‌بين افكار عمومي هستند، خود باعث اما و اگرهاي فراواني شده است. اينكه آيا واقعا هدف از ايجاد چنين دفاتري تقويت همكاري بين نهادهاي نظامي با دانشگاه‌ها در بخش‌هاي پژوهشي است يا مفري است براي حضور آنها در دانشگاه‌ها و كنترل شرايط داخل محوطه آنها؟ دكتر منصور غلامي، وزير اسبق وزارت علوم در گفت‌وگو با «اعتماد» به نكات قابل تاملي در اين زمينه اشاره مي‌كند كه مي‌تواند بسيار قابل تامل باشد.
آقاي دكتر، در چند روز اخير خبري منتشر شد كه حكايت از راه‌اندازي دفاتر نيروهاي مسلح در دانشگاه‌ها داشت؛ خبري كه گرچه با واكنش‌هاي فراواني همراه بود اما در نهايت وزارت علوم و برخي از همفكران دولت، به طرفداري از آن برآمدند و اعلام كردند كه اين دفاتر فقط در راستاي تعامل بين دانشگاه و نيروهاي مسلح براي انجام پژوهش‌هاي مشترك ايجاد مي‌شود. اما اصرار بر راه‌اندازي چنين دفاتري آن‌هم در شرايطي كه ورود نيروهاي مسلح در ناآرامي‌هاي اخير به دانشگاه‌ها با نقدهايي جدي همراه بوده است كمي تامل‌برانگيز است. اين را قبول نداريد؟
تاجايي‌كه من اطلاع دارم و در اخبار هم همين منتشر شده، گويا اين دفاتر براي تسريع در همكاري‌هاي پژوهشي بين دانشگاه‌ها و نيروهاي مسلح ايجاد شده است كه البته چيز جديدي نيست و قبلا هم وجود داشته است.
خب اگر قبلا وجود داشته، چرا الان و در اين برهه حساس تازه دولت به فكر راه‌اندازي اين دفاتر در دانشگاه‌ها افتاده است؟!
همان‌طوركه گفتم همكاري تحقيقاتي و پژوهشي بين دانشگاه و نيروهاي مسلح و وزارت دفاع چيز تازه‌اي نيست. حتي در زمان جنگ در دانشگاه‌ها معاونتي با عنوان معاونت جنگ وجود داشت. در زمان ما هم اين همكاري‌ها بود. يعني نماينده وزارت دفاع يا نيروهاي مسلح به دانشگاه معرفي مي‌شدند و پروژه‌هاي مشترك را جلو مي‌بردند.
اما هيچ‌وقت دفتري در دانشگاه نداشتند!
بله .
خود شما در دوره وزارت‌تان هيچ‌وقت پيشنهادي براي راه‌اندازي چنين دفاتري نداشتيد؟
نه. چون اصلا نيازي هم نبود.
از ديد شما كه روزگاري بالاترين مقام مديريتي وزارت علوم بوديد، اينكه در هر دانشگاهي يك دفتر ارتش و سپاه و بسيج و.... تشكيل شود، واقعا توجيه علمي- پژوهشي دارد؟ مگر ما چقدر پروژه تحقيقاتي مشترك داريم كه بخواهيم اين‌همه دفتر ايجاد كنيم؟!
بله. راستش را بخواهيد من هم ضرورت چنين تصميمي را متوجه نمي‌شوم. چون همان‌طوركه گفتم همان نمايندگاني كه نيروهاي مسلح معرفي مي‌كردند، به راحتي مي‌توانست جوابگوي هدايت و پيشبرد پروژه‌هاي مشترك باشد. حالا اينكه چرا آقايان اين‌همه اصرار دارند كه چنين دفاتري را ايجاد كنند، بايد از خودشان پرسيد!
ولي قبول داريد كه در اين برهه حساس، ايجاد چنين دفاتري واقعا سوال‌برانگيز است؟
بله. به هر حال اگر هم اين دفاتر واقعا با هدف انجام امور مشترك تحقيقاتي و پژوهشي ايجاد شده باشند، به نظرم بايد مسوولان با درك شرايط حساس كنوني محتاط‌تر و سنجيده‌تر عمل كنند. وقتي كار با معرفي يك نماينده ساده حل مي‌شود چه نيازي به دفتر و خدم وحشم است؟
اگر اجازه دهيد نقبي هم به اتفاقاتي كه در چند روز گذشته در دانشگاه‌ها و در جريان ناآرامي‌هاي اخير رخ داده، بزنيم. به نظر شما برخوردي كه در دانشگاه‌ها با دانشجويان معترض مي‌شود، برخورد قابل قبولي است؟
ببينيد، از قديم دانشگاه‌ها شاهد تنش‌ها و ناآرامي‌هاي ناشي از اعتراض دانشجويان بوده و هست. چه از باب انتقادهايي كه دانشجويان دارند و چه از باب اينكه بالاخره دانشجويان، جمعيت جواني از اين كشور هستند كه بسته به مقتضاي جواني خود رفتارها و واكنش‌هاي خاصي را بروز مي‌دهند. ولي در هر صورت بايد اين انتقادها مديريت شود نه اينكه با آنها برخورد شود!
براساس قانون ورود نيروهاي مسلح به دانشگاه‌ها ممنوع است. پس چطور نيروهاي امنيتي به راحتي وارد برخي دانشگاه‌ها شده و با دانشجويان برخورد مي‌كنند؟
بله. ورود نيروهاي نظامي به دانشگاه‌ها ممنوع است. اما به هر حال برخي مواقع نيروهاي نظامي يا امنيتي با لباس شخصي و بين مراجعان و دانشجويان وارد دانشگاه مي‌شوند كه نمي‌شود آنها را شناسايي و از ورودشان ممانعت كرد.
يعني دانشگاه و مديريت آن، در بحث ورود نيروهاي مسلح به دانشگاه‌ها، هيچ‌كاره‌اند؟
من چنين چيزي نگفتم. براي ورود نيروهاي نظامي به دانشگاه‌ها، ابتدا بايد مسوولان آن نهادهاي نظامي با حراست دانشگاه هماهنگ كنند و حراست هم از مديريت دانشگاه كسب تكليف كند تا اگر وي اجازه داد، نيروهاي انتظامي بتوانند وارد دانشگاه شوند. در واقع بحث امنيت دانشگاه تماما با حراست است.
پس چطور نيروهاي «امنيتي» با اين حجم گسترده وارد دانشگاه‌ها مي‌شوند؟
موضوع نيروهاي امنيتي با نيروهاي نظامي متفاوت است. اگر نيروهاي امنيتي بخواهند وارد دانشگاهي شوند بايد وزارت اطلاعات يا نهادهاي امنيتي مرتبط با حراست دانشگاه و رياست آن هماهنگ كنند و وارد شوند. البته بستگي به شرايط دارد. يعني ممكن است بسته به شرايط نيروهاي امنيتي تحت شرايطي به دانشگاه‌ها بدون مجوز هم ورود پيدا كنند. آن‌هم وقتي كه پاي امنيت جامعه و كشور در ميان است كه تازه آن‌هم شرايط خاص خودش را دارد.
يعني الان اين‌همه نيروي مسلحي كه پس از هر اعتراضي در دانشگاه‌ها، وارد حريم آنها مي‌شوند، چطور دست به چنين اقدامي مي‌زنند؟
گفتم كه يا بايد مجوز داشته باشند يا اينكه به بهانه شرايط خاص امنيتي وارد دانشگاه‌ها مي‌شوند. من هم در حال حاضر از آنجايي‌كه مثل شما از دور مسايل را دنبال مي‌كنم دقيقا نمي‌دانم اين ورود به دانشگاه‌ها براساس چه ساز و كاري صورت مي‌گيرد.
من هنوز جواب يك سوالم را نگرفته‌ام. اينكه با اين تفاصيلي كه شما تعريف كرديد، گويا روساي دانشگاه‌ها عملا در مورد ورود نيروهاي امنيتي به دانشگاه‌ها هيچ كاره‌اند!
نه. اينطوري هم نيست كه شما برداشت مي‌كنيد! به هر حال رياست دانشگاه در جريان هست. اكثرا هم ورودهاي رسمي نيروهاي نظامي با مجوز وي انجام مي‌شود. ولي در برخي از مواقع هم وقتي‌كه پاي مسايل امنيتي در بين است، گرچه وي در جريان قرار مي‌گيرد ولي از آنجايي‌كه اولويت با برقراري آرامش و نظم در دانشگاه و جامعه است، با اينكه وي در جريان قرار مي‌گيرد اما عملا مديريت كار با نيروهاي امنيتي است.