قطارهاي چيني به تهران نمي‌رسد

با وجود گذشت يك‌سال از شهرداري عليرضا زاكاني و وعده او براي افزايش واگن‌هاي مترو و نيز افزايش اتوبوس‌هاي پايتخت، به اذعان تمامي كارشناسان هنوز هيچ پيشرفت خاصي در زمينه توسعه حمل‌و‌نقل عمومي رخ نداده است. ضمن آنكه اصولا موانعي چون چالش‌هاي مالي و تحريم‌ها عملا راهي براي محقق شدن اين وعده‌ها نگذاشته و نمي‌گذارد. با اين حال شهردار تهران همچنان مدعي است كه حمل‌ونقل عمومي را در آينده‌اي نزديك متحول خواهد كرد! در همين حال چند روز قبل شهرداري تهران در خبري از افزايش تعداد مسافران مترو از 145 ميليون به 221 ميليون مسافر در 7 ماهه سال جاري نسبت به سال گذشته به عنوان نشانه‌اي از توسعه حمل‌ونقل عمومي ياد كرده بود. اما اينكه اين ادعاها تا چه حد درست و قابل استناد است، سوالي است كه تلاش كرديم تا در گفت‌وگو با سيد جعفر هاشمي تشكري ،رييس كميسيون عمران و حمل‌و‌نقل به نقد جوانب مختلف آن بپردازيم. 

   ‌ آقاي مهندس؛ چند روز قبل سرپرست متروي تهران اعلام كرده بود كه طي 7 ماهه گذشته، متروي تهران ۲۲۱ ميليون مسافر داشته است كه نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدي 30 تا 40 درصدي را نشان مي‌داد. همين مساله باعث شده تا براي شهروندان تهراني اين سوال مطرح شود كه چرا با وجود افزايش ظرفيت مترو و همچنين توسعه ناوگان اتوبوسراني همچنان هيچ تغييري در كاهش آلودگي هواي تهران رخ نداده است؟ واقعا چرا در حالي كه خودرو و وسايل حمل‌ونقلي مهم‌ترين ابزار آلاينده هوا محسوب مي‌شوند، نبايد افزايش ظرفيت مترو تاثيري در كاهش آلودگي داشته باشد؟
ببينيد، اولا بر مبناي آماري كه مترو اعلام كرده در هفت ماه ابتدايي سال، روزانه بين يك تا 5/1 ميليون تهراني از اين وسيله حمل‌ونقلي استفاده كرده‌اند. ثانيا براساس آمار مترو بيش از 2 ميليون سفر مترويي در روز انجام مي‌شود. اين در حالي است كه مترو براي رسيدن به شرايط ايده‌آل بايد قادر باشد تا روزانه 7 ميليون سفر را انجام دهد. يعني همين الان هم مترو فقط توانسته 30 درصد ظرفيت تعيين‌شده براي جابه‌جايي مسافر را انجام دهد. از سويي در تهران روزانه 5/18 ميليون سفر و 23 ميليون جابه‌جايي صورت مي‌گيرد. پس همان‌طوركه مي‌بينيد سهم كنوني مسافر و سفر توسط مترو عدد قابل‌توجهي نيست كه بخواهيم با استناد به آن انتظار داشته باشيم آلودگي هوا كاهش پيدا كند. علاوه براين شهردار تهران طي سال قبل بارها اعلام كرده بود كه مي‌خواهد ناوگان حمل‌ونقل عمومي را متحول كند و در اين مسير چند هزار اتوبوس به اين مجموعه اضافه كند. اما سوال اين است كه آيا تاكنون اين اتفاق مطابق برنامه‌ريزي اعلام‌شده جلو رفته و پيشرفت داشته است؟ در كل مدت دوره جديد مديريت شهري، شهرداري 100 اتوبوس از ايران‌خودرو تحويل گرفته و 200 خودرو در چارچوب توافق با وزارت كشور دريافت كرده است. البته نمي‌دانم اين اتوبوس‌ها الان در سطح شهر فعال هستند يا خير؟ ولي آنچه ما در سطح شهر مي‌بينيم حكايت از آن دارد كه در ظاهر اين اتوبوس‌ها هنوز به كار گرفته نشده‌اند. حالا اين اتوبوس‌ها چه شده‌اند؟ سوالي است كه مديران شهرداري بايد جواب دهند. 
  ‌ مگر شهرداري تعهد كرده بوده كه چه تعداد اتوبوس تامين كند؟
براساس ادعاي خود شهردار قرار بوده تا پايان امسال تعداد اتوبوس‌هاي پايتخت به 5500 خودرو برسد. اين در حالي است كه هم‌اكنون به روايتي هزار تا 1200 اتوبوس و به روايتي 1600 تا 1700 اتوبوس به صورت روزانه در تهران مسافر جابه‌جا مي‌كنند. حتي اگر 300 دستگاه تحويل گرفته‌شده جديد را هم به آن اضافه كنيم، در بهترين حالت تهران هم اينك حدود 2 هزار اتوبوس فعال دارد. يعني شهرداري بايد تا پايان سال بيش از 3 هزار و 500 اتوبوس به اين ناوگان اضافه كند كه اگر بشود، كار بزرگي است.
  ‌ يعني فكر مي‌كنيد «مي‌شود»؟
ان‌شاءالله كه بشود! 
  ‌ در مورد توسعه ناوگان ريلي و مترو چطور؟ آيا شهرداري توانسته به برنامه اعلام شده به شورا براي توسعه مترو دست پيدا كند؟
اصولا توسعه و نوسازي ناوگان مترو به يكي از سه شيوه زير انجام مي‌شود؛ يا از طريق خريد واگن‌هاي جديد يا از طريق اورهال و تعمير واگن‌هاي غيرفعال يا به شيوه مديريت بر شبكه مترو، برنامه‌ريزي سفرها و تلاش براي افزايش بهره‌وري و ايجاد پاركينگ‌هاي نگهداري واگن‌ها در بخش‌هاي تعيين شده. تا الان فقط شاهد افتتاح يك پايانه در خط 4 مترو بوده‌ايم. از سويي ورود واگن‌هاي خريداري‌شده نيز از آنجايي‌كه هنوز پيش‌پرداخت آنها واريز نشده، محقق نشده است. فقط همين! بنابراين نمي‌توان انتظار داشت كه در مترو شاهد تحول زيادي در زمينه جابه‌جايي مسافر باشيم.
  ‌ چندي قبل شهردار تهران ادعا كرده بود كه به زودي 630 دستگاه واگن خريداري شده از چين در آينده‌اي نزديك وارد تهران خواهد شد. با اين وجود تعدادي از مديران شهرداري پيشين به اين خبر واكنش نشان دادند و اعلام كردند كه تحريم‌ها اجازه نمي‌دهد كه چين به ايران واگن بفروشد. كدام‌يك از اين ادعاها درست است؟
نه... اين يك فرآيند پيچيده است. فقط همين قدر بگويم كه اين امر شدني است. 
  ‌ موضوع بعدي نوسازي تاكسي‌هاي فرسوده است. چندي قبل رييس اتحاديه تاكسيران‌ها اعلام كرد كه روند نوسازي تاكسي‌هاي فرسوده در كل كشور متوقف شده است. اين در حالي است كه شهرداري تهران مدعي بود كه قادر است هر ساله حدود 10 هزار تاكسي از 40 هزار تاكسي فرسوده را نوسازي كند. خبر داريد كه تاكنون شهرداري موفق شده چه تعداد تاكسي را نوسازي كند؟
تا جايي‌كه اطلاع دارم حدود 2 هزار تاكسي نوسازي شده است كه البته با آمار 10هزار تايي شهردار تهران اختلافي فاحش دارد!
  ‌ پس با اين حساب مي‌توانيم اين‌گونه استدلال كنيم كه شهرداري تهران در دوره جديد، عملا نتوانسته به وعده‌هاي خود در زمينه توسعه حمل‌ونقل عمومي عمل كند؟
فكر مي‌كنم اگر شهروندان اطلاعات مطرح‌شده در اين گفت‌وگو را كنار هم قرار دهند، خودشان بهتر مي‌توانند قضاوت كنند!