سه سيگنال سياسي
ارگان مطبوعاتي معاونت سياسي سپاه پاسداران
استقبال از خاتمي، نقد قاليباف و گلايه از مراجع تقليد
هفته‌نامه «صبح صادق» ارگان مطبوعاتي معاونت سياسي نمايندگي ولي‌فقيه در سپاه، در جديدترين شماره خود، سه مطلب منتشر كرده كه تا حدودي غيرقابل انتظار بود. استقبال از سخنان اخير سيد محمد خاتمي، انتقادي كمرنگ و آرام از طرح «حكمراني نو» محمدباقر قاليباف رييس مجلس و همچنين بيان «انتظار» از «مراجع و علما» براي «روشنگري» در مورد حوادث اخير، سه مطلبي بود كه آخرين شماره «صبح صادق» به آن پرداخته است.
خاتمي چه خوب شده!
سيدمحمد خاتمي
ارگان مطبوعاتي سپاه، يكي از مطالب خود را به سخنان اخير سيد محمد خاتمي، رييس‌جمهوري اسبق جمهوري اسلامي اختصاص داده؛ مطلبي كه در مقايسه با مطالب ديگر اين نشريه درباره خاتمي تمجيد حساب مي‌شود؛ با تيتر «خوب اما ناكافي». نويسنده به بخشي از صحبت‌هاي اخير خاتمي اشاره كرده كه گفته بود: «براندازي نه مطلوب است و نه ممكن» و اين بخش را مصداق «مرزبندي» با «دشمن و براندازان» برشمرده است. نويسنده هفته‌نامه سپاه پاسداران، همچنين در عين اينكه گفته خاتمي را «يك گام به جلو» ارزيابي كرده، ولي درباره آن نوشته كه «قطعا اين گام به تنهايي كافي نيست.» رويكردي كه تاكنون لااقل بعد از حوادث انتخابات 88 در مورد خاتمي، ديده نشده بود. نشريه صبح صادق در اين مطلب به حوادث پس از انتخابات رياست‌جمهوري 88 اشاره كرده و نوشته كه اين حوادث كشور را «تا لبه پرتگاه» برده بود. نويسنده در ادامه مي‌گويد در آن سال‌ها «مردم و نظام» خواستار «برائت و مرزبندي روشن» افرادي كه آنها را «چهره‌هاي شاخص فتنه 88» خوانده، با «دشمنان ايران و جريان‌هاي ضد انقلاب و اسلام» را داشته‌اند كه البته به‌زعم نويسنده «هر يك به شكلي و با بهانه‌اي از آن طفره رفتند.»
نويسنده «صبح صادق» در ادامه به جايگاه محمد خاتمي در فضاي سياسي كشور پرداخته و آورده «با وجود تلاش برخي طيف‌هاي جريان اصلاحات براي عبور از سيدمحمد خاتمي و همچنين فاصله‌گذاري رسمي بخشي از تندروهاي اصلاح‌طلب با مشي اصلاح‌طلبي و غلتيدن در دامن براندازان مي‌توان گفت، رييس دولت اصلاحات همچنان شاخص‌ترين و مورد قبول‌ترين چهره در اين طيف سياسي است.» به عبارت ديگر ارگان مطبوعاتي سپاه پاسداران جايگاه رهبري خاتمي در ميان اصلاح‌طلبان را با نظر مثبت تاييد كرده است.
نويسنده در بخش ديگري نقش محمد خاتمي در سه انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم و دوازدهم و همچنين مجلس دهم را مورد توجه قرار داده و نوشته به‌رغم تلاش‌هاي اصلاح‌طلبان براي تشكيل شوراي سياستگذاري و ... اين جريان «به محوريت فردي بازگشت و ايفاي نقش خاتمي تكرار شد» و البته باز هم تاكيد كرده كه «داشتن اين جايگاه نيز به تنهايي كافي نيست.» ارگان مطبوعاتي سپاه در ادامه به بخش ديگري از سخنان خاتمي اشاره كرده است؛ آنجا كه او مي‌گويد: «گام نخست، تفاهم و حركت به سوي همدلي و اقناع متقابل است.» ارگان سپاه در پايان جايگاه خاتمي ميان اصلاح‌طلبان را باز هم جايگاه «ويژه‌اي» دانسته و ابراز اميدواري كرده كه او «مي‌تواند با ايجاد تفاهم در طيف اصلاحات، با پر رنگ كردن مرزبندي با دشمنان ملت ايران، زمينه گفت‌وگو را فراهم كند.»
گرچه ارگان مطبوعاتي سپاه پاسداران اين سخنان خاتمي را به عنوان مرزبندي با «ضد انقلاب» توصيف كرده اما اين نخستين مرتبه‌اي نيست كه رييس دولت اصلاحات چنين مواضعي اتخاذ مي‌كند. او پس از اعتراضات آبان 98 در سخناني ضمن انتقاد از برخوردها با معترضان گفته بود: «در اين ميان متوهمان براندازي هم هستند كه به همان اندازه عليه اصلاح‌طلبان و اصلاح‌طلبي خشونت‌پرهيز سم‌پاشي كرده و مي‌كنند كه عليه جمهوري اسلامي و اين امر كار ما را در جدا كردن مرزها آسان مي‌كند؛ گرچه همواره بر جدايي مرزها تاكيد شده است.»
معلوم نيست تفاوت در مضمون سخنان خاتمي با سخنانش در سال 98 يا تفاوت در شرايط امروز با شرايط آبان 98. سال 1401 از صحبت‌هاي خاتمي استقبال مي‌شود، در حالي كه در سال 98 پس از سخناني مشابه، از او انتقاد شد! هفته‌نامه صبح صادق، در شماره 924 كه 11 آذر 98، يعني چند روز پس از سخنان خاتمي منتشر شد، با انتقاد شديد از حسن روحاني رييس‌جمهوري وقت گفته بود كه خاتمي «مسووليت دولت روحاني و عملكرد آن» را نمي‌پذيرد. در ادامه با حمله به خاتمي، آورده بود كه «سيد محمد خاتمي اكنون به جاي آنكه از مردم عذرخواهي كند و از كساني كه حمايت‌شان كرده است بخواهد در برابر مردم پاسخگو باشند، بيانيه مي‌دهد و با حق اعتراض و مشكلات اقتصادي و دموكراسي جمله‌سازي مي‌كند.» اين سوال هنوز هم مطرح است؛ سخنان خاتمي در آذر 98 و آبان 1401، يك مضمون دارد؛ پس دليل تغيير ادبيات و رويكرد لااقل ارگان مطبوعاتي سپاه در چيست؟
ترديد در مورد طرح «حكمراني نو» قاليباف
محمدباقر قاليباف
مطلب ديگر، انتقاد تلويحي و نرم از محمدباقر قاليباف رييس مجلس است كه ارگان مطبوعاتي سپاه به آن پرداخته. قاليباف در چند هفته گذشته دو مرتبه در دو نطق پيش از دستور خود تاكيد كرده بود كه «پس از برقراري امنيت» نظام بايد به سمت «اصلاح حكمراني» در حوزه‌هاي گوناگون پيش برود و «حكمراني نو» در چارچوب نظام سياسي جمهوري اسلامي برقرار شود.
ارگان مطبوعاتي سپاه در واكنش به اين سخنان قاليباف اشاره كرده كه بايد «برخورد قاطع با ضدانقلاب» صورت بگيرد كه البته نويسنده معتقد است: «نظام در آستانه پايان مدارا و برخورد قاطع قرار دارد.»
بخشي كه به نقد نظرات قاليباف مربوط مي‌شود اينجاست كه نويسنده به سابقه طولاني حرف زدن از «اصلاح و تحول» اشاره و تاكيد كرده افرادي كه بر اين نكات تاكيد دارند، «حرفي نو و مشخص و قابل عملياتي كردن ارايه نمي‌كنند؛ حرف‌هايي كه به نحوي بوي تكرار گرفته و شنيدن مجدد آن چندان چنگي به دل نمي‌زند!» ارگان مطبوعاتي سپاه توصيه كرده كه قاليباف، مشاوران و همفكرانش «براي آنكه دچار اين تكرار نشوند، بايد به طرح عنوان و جعل واژه كفايت نكرده و مختصات و ابعاد آنچه «حكمراني نو» خوانده‌اند، ترسيم كنند.» اين مطلب افزوده آنها بايد «ايده‌اي منسجم، عملياتي و قابل پذيرش در افكار عمومي ارايه دهند و آنگاه براي تكميل نزد نخبگان و صاحب‌نظران ارايه كنند.»
به موضوع گفت‌وگو كه اين روزها از زبان رييس قوه قضاييه به كرات شنيده شده هم اشاره‌اي داشته و زمينه اين گفت‌وگو را «فتح باب گفت‌وگو بين احزاب و گروه‌هاي سياسي» دانسته است. اما در عين حال تاكيد كرده «آنچه نامعلوم است، موضوع گفت‌وگو است كه در اين زمينه اتفاق نظري وجود ندارد. به نظر مي‌رسد، تبيين ابعاد «حكمراني نو» مي‌تواند موضوع مورد وفاق براي گفت‌وگوي نخبگان فكري‌ـ سياسي جامعه باشد.»
در پايان اين مطلب ايده «حكمراني نو» را «نسخه‌هايي براي عبور از شرايط موجود و رسيدن به روزگاري نو» ارزيابي كرده؛ البته مشروط به آنكه «ملاحظات مورد توجه قرار گيرد و كار در حد شعار باقي نمانده و براي تحقق آن پشتكار لازم وجود داشته باشد.» ارگان مطبوعاتي سپاه تاكيد كرده كه «حكمراني موجود نيازمند تحولاتي اساسي است.» اين مطلب را مي‌توان در انتقاد نه از اصل حرف قاليباف كه انتقاد از سخن گفتن صرف دانست. البته مشخص نيست آن بخش انتقاد از قاليباف چه انتظاراتي را متوجه رييس مجلس مي‌كند، اما مشخص است كه نويسنده هم اصلاح حكمراني را لازم ديده است.
هشدار براي كه و چه؟
ابوالقاسم عليزاده
مطلب سوم اما گلايه‌آميز است. ابوالقاسم عليزاده، مسوول نمايندگي ولي‌فقيه در سپاه محمد رسول‌الله تهران، در يادداشتي با عنوان «گلايه‌اي هشدارگونه» به مرور برخي اتفاقات در جريان حوادث پس از انتخابات سال 88 پرداخته است؛ البته با ادبيات مختص خود. اما در بخش پاياني پس از بازگو كردن اين روايت و برخي احاديث، خطابه اصلي را آورده است.
نويسنده كه از مقامات سپاه است، شرايط فعلي كشور را «پيچيده» توصيف و انتظاراتي از مراجع تقليد بيان كرده است. مسوول نمايندگي ولي‌فقيه در سپاه تهران نوشته «انتظار مي‌رود خواص امت به ويژه عالمان و مراجع بزرگوار تقليد كه هميشه علمدار بصيرت و معرفت بوده‌اند، به موقع و بهنگام نقش هدايتگري و بصيرت‌افزايي و روشنگري خويش را به خوبي انجام داده و باعث دلگرمي نيروهاي جان بر كف حافظ امنيت كشور كه مظلومان پاي عزت و كرامت و اقتدار كشور از جان‌شان مايه مي‌گذارند، بوده باشند.» با اين نوشته، تا حدود زيادي مشخص شد كه منظور از خواص بيشتر كدام شخصيت‌ها و چه طيف درون حاكميت است. اما البته از منظر نظام، دايره خواص گسترده‌تر است و منحصر به مراجع تقليد نمي‌شود. با اين وجود، اين مقام سپاه پاسداران، با تيتر «گلايه‌اي هشدارآميز» از مراجع تقليد خواسته در اتفاقات اخير سكوت نكنند؛ گلايه در تيتر مشخص است، اما معلوم نيست بخش «هشدارگونه» در تيتر خطاب به چه كسي يا چه اتفاقي است؟