آقاي شي
به رياض مي‌رود
علي‌رغم هشدارهاي واشنگتن
كشورهاي جنوب خليج فارس روز به روز بيشتر به چين نزديك مي‌شوند
شهاب شهسواري
شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين براي نخستين‌بار در شش سال گذشته به عربستان سعودي سفر مي‌كند. اين سفر در راستاي تلاش‌هاي چين براي تقويت روابطش در منطقه خليج فارس پنج ماه بعد از آن انجام مي‌شود كه ايالات متحده امريكا به پكن هشدار داد كه حاضر به تسليم منطقه خاورميانه به چين يا هيچ طرف ديگري نيست. شي در اين سفر با سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه سعودي و محمد بن سلمان حاكم بالفعل عربستان ديدار مي‌كند و در دو نشست با حضور سران كشورهاي عربي و كشورهاي حاشيه خليج فارس شركت خواهد كرد. طرفين جزيياتي از دستور كار ديدارهاي شي با سران عربستان منتشر نكرده‌اند، اما گفته مي‌شود كه طرفين قرار است توافق‌هايي از تجارت آزاد گرفته تا انرژي هسته‌اي امضا كنند. سفر شي در شرايطي كه در داخل چين با اعتراضات رو به گسترش در برابر راهبرد «بدون كرونا» مواجه است، نشان‌دهنده اميد چين به تقويت پيوندها در منطقه‌اي است كه به صورت سنتي در دايره نفوذ واشنگتن تلقي مي‌شد. پيام جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا به نشست سران عربي، زماني كه تيرماه سال جاري به رياض سفر كرد، اين بود كه «ما بيرون نخواهيم رفت و خلئي ايجاد نمي‌كنيم كه چين، روسيه و ايران آن را پر كنند، ما جايي نمي‌رويم.» به‌رغم اين اظهارات، روابط ميان بايدن و محمد بن سلمان، همچنان پرتنش است. با وجود وعده امريكا مبني بر باقي‌ماندن در منطقه، ديدگاه عمومي در منطقه خليج فارس اين است كه ايالات متحده روز به روز دورتر مي‌شود و توجه خود را به مناطق ديگر جلب مي‌كند و چين مشتاق‌ترين قدرت براي پر كردن شكاف جديد است. گداليا افترمن، از انديشكده آبا ابن در اسراييل به فايننشيال تايمز مي‌گويد: «همه تصور مي‌كنند كه ايالات متحده در حال رفتن است. در نبرد استراتژيك ميان پكن و واشنگتن هر ۱۰ متر كه چين بتواند سعودي‌ها را به سمت خودش بكشد، دو پيروزي است، چون كه آنها را ۱۰ متر از امريكا دور كرده است.» با اين حال مقام‌هاي كشورهاي حاشيه خليج فارس تاكيد مي‌كنند كه قصد ندارند در مناقشه ميان امريكا و چين گرفتار شوند و ترجيح مي‌دهند روابط را با هر دو طرف حفظ كنند. عربستان و امارات متحده عربي هر دو روي امريكا به عنوان تامين‌كننده تسليحات حساب مي‌كنند. اما اين موضوع جلوي نزديك شدن عربستان سعودي و ديگر كشورهاي جنوب خليج فارس را در حوزه تجارت، فناوري و حتي فناوري موشك‌هاي بالستيك و پهپادهاي مسلح به پكن نگرفته است. نيسا فلتون، مدير ارشد در موسسه مشاور جينز اينتل‌ترك معتقد است كه در شرايط حاضر چين تهديدي براي نقش ايالات متحده امريكا در منطقه به عنوان تامين‌كننده امنيت نيست. وي مي‌گويد: «پيوندهاي رو به گسترش سياسي، چه در سطوح بالاي دولتي و چه از طريق آرايي كه در سازمان‌هاي بين‌المللي مانند سازمان ملل متحد داده مي‌شود يا دنبال كردن ابتكارهاي استراتژيك مشترك مي‌تواند براي منافع درازمدت ايالات متحده امريكا مشكل ايجاد كند. همكاري‌هاي گسترده‌تر از جمله تمايل به همگام‌سازي سياست خارجي چين با سياست‌هاي داخلي اين كشورها، پيام‌هايي است كه نشان مي‌دهد اين كشورها آماده هستند در روابط سنتي خود با ايالات متحده تجديدنظر كنند و به دنبال تنوع بيشتر بروند.» شي در داخل چين، با نارضايتي گسترده‌اي به دليل افول اقتصادي مواجه است و مخالفت با سياست‌هاي او در طول ماه جاري خود را با اعتراض‌هايي در چندين شهر بزرگ چين نشان داد. ويلي لام، كارشناس مسائل چين در دانشگاه چيني هنگ‌كنگ مي‌گويد: «شي جين‌پينگ مجبور است كه توجه‌ها را از نارضايتي‌هاي داخلي دور كند.»
بر اساس آمار موسسه جينز اينتل‌ترك عربستان سعودي بزرگ‌ترين مقصد سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي چين در منطقه خليج فارس در طول ۲۰ سال گذشته بود و با ۱۰۶ ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار سرمايه‌گذاري چيني بالاتر از كويت با ۹۷ ميليارد و ۶۰۰ ميليون و امارات متحده عربي با ۴۶ ميليارد دلار قرار گرفته است. روابط پكن-رياض به شدت تحت تاثير نفت قرار دارد. عربستان سعودي بزرگ‌ترين تامين‌كننده نفت خام چين است و چين بزرگ‌ترين شريك تجاري عربستان سعودي. در ديدار هفته جاري شي از عربستان كه تقريبا همزمان با نشست اوپك‌پلاس، ضرب‌الاجل اروپا براي تحريم نفت خام روسيه و تعيين سقف قيمت براي نفت روسيه انجام مي‌شود، نفت نقش محوري دارد. اما در سال‌هاي اخير روابط چين با عربستان سعودي و ديگر كشورهاي منطقه از نفت فراتر رفته است، به خصوص وقتي نوبت به فناوري مي‌رسد، موضوعي كه امريكا مخالفت خود را با آن اعلام كرده است. همكاري‌ها در حوزه فناوري به خصوص فناوري شبكه نسل پنجم موبايل توليد شده توسط كمپاني هوآوي چين باعث نگراني دولت امريكا مي‌شود. علاوه بر اين استفاده چين از تاسيسات امنيتي در خليج فارس هم امريكا را نگران مي‌كند. امارات متحده عربي سال گذشته تاسيسات نظامي ادعايي چين را در خاك خود بعد از اعتراض دولت امريكا تعطيل كرد. برت مك‌گورك، مقام ارشد دولت بايدن در حوزه خاورميانه ماه گذشته در كنفرانسي در بحرين گفت: «همكاري‌هاي خاصي با چين وجود دارد كه ما براي آن سقف قائليم.» ايالات متحده موافقت كرده است كه به عربستان سعودي در زمينه ايجاد شبكه نسل پنجم موبايل كمك كند، اما سعودي‌ها همچنان ترجيح مي‌دهند كه با هوآوي همكاري كنند. با انتشار گزارش‌هايي در خصوص احتمال امضاي قراردادي ميان عربستان سعودي و چين براي پرداخت هزينه‌هاي خريد نفت خام به يوان، امريكايي‌ها حسابي دمغ شدند. يك مقام ارشد سعودي گفته است كه اطلاعي از وجود يك توافق در مورد پرداخت پول نفت به يوآن كه اين هفته امضا شود، ندارد. اما اين مقام ارشد تاكيد كرد هيچ ايرادي در انجام چنين توافقي نمي‌بيند، چراكه «چين بزرگ‌ترين شريك تجاري عربستان است.»
منبع: فايننشيال تايمز
وزير دفاع امريكا: به چين اجازه نمي‌دهيم نظم بين‌المللي را تغيير دهد
وزير دفاع امريكا در يك سخنراني با طرح هشداري شديد به چين بيان كرد: تلاش‌هاي امريكا اجازه نخواهد داد پكن منطقه‌اش را تغيير شكل بدهد. به گزارش ايسنا و به نقل از شبكه فاكس‌نيوز، لويد آستين، وزير دفاع امريكا در جريان يك سخنراني در مجمع دفاع ملي ريگان اظهار كرد: «جمهوري دموكراتيك خلق چين تنها كشور داراي اراده و قدرت روزافزون براي تغيير شكل دادن به منطقه و نظم بين‌المللي در جهت خدمت به ترجيحات مستبدانه خود است. پس بگذاريد صريح بگويم: ما اجازه نخواهيم داد اين اتفاق بيفتد.» آستين بيان كرد: امريكا «به شكلي كه تاكنون سابقه نداشته در حال تطبيق دادن بودجه‌اش با چالش چين است.» وزير دفاع امريكا تاكيد كرد: «وزارت دفاع امريكا در حال صرف تمركز، وقت و پول خود براي رفع نيازهايش است بنابراين ما سرمايه‌گذاري‌هاي‌مان را با مفاهيم عملياتي جديد مناسبت بازدارندگي قرن 21 در حوزه هند-اقيانوسيه تطبيق مي‌دهيم.» وزير دفاع امريكا گفت در نشستي كه اخيرا با همتاي چيني خود داشته بر «نگراني‌هاي جدي» امريكا در قبال «رفتار هر چه خطرناك‌تر» هواپيماهاي چيني حين پرواز روي اراضي مورد مناقشه در منطقه خود «تاكيد كرده است.» آستين ادامه داد: «من تصريح كردم امريكا به پرواز هواپيماها، راندن كشتي‌ها و اجراي عمليات در هر جايي كه قوانين بين‌المللي اجازه بدهند، ادامه خواهد داد.» روز دوشنبه پنتاگون در يك گزارش سالانه امنيتي درباره چين هشدار داد، پكن احتمالا تا سال 2035 مالك 1500 كلاهك هسته‌اي خواهد بود و شرايطش براي استفاده از آنها مشخص نيست. آستين خاطرنشان كرد: «در چند سال آينده شرايط رقابت ما با جمهوري خلق چين مشخص خواهد شد. اين سال‌ها آينده امنيت در اروپا را تعيين خواهند كرد يا نوه‌هاي ما وارث يك جهان باز مبتني بر قوانين و حقوق خواهند شد يا با مستبداني جسور شده كه به دنبال تسلط يافتن از طريق زور و ترس هستند، روبه‌رو مي‌شوند.» به گفته وزير دفاع امريكا، پنتاگون همچنين نگران روسيه نيز هست و به تسليح اوكراين ادامه داده اما نمي‌گذارد اين جنگ به سطح يك جنگ بين امريكا با مسكو تشديد شود. آستين مدعي شد: «ما به درون جنگ پوتين كشيده نخواهيم شد.»