رستم قاسمي دو هفته پس از كنارهگيري درگذشت
پايان سردار
گروه اقتصادي
رستم قاسمي دو هفته پس از كنارهگيري از وزارت راه و شهرسازي، در 58 سالگي درگذشت. او در سال ۱۳۶۰ زماني كه حتي 20 ساله هم نبود به عضويت سپاه پاسداران درآمد. در سال 1360به يگانهاي رزمي مهندسي پيوست و از جبهههاي جنگ ايران و عراق سر درآورد. مدتي بعد فرماندهي همان يگانها را عهدهدار شد و جنگ كه خاتمه يافت در 43سالگي به قرارگاه خاتمالانبياء رفت. نهاد تازه تاسيسي كه در دولت هاشميرفسنجاني براي بهرهگيري از ادوات و توان لجستيكي سپاه در راه بازسازي خرابيهاي جنگ 8 ساله با عراق تاسيس شده بود.
رستم قاسمي چهرهاي است كه از نيمه دهه هشتاد خورشيدي در رسانهها بيشتر ديده ميشود. اين زماني است كه با حكم فرمانده سپاه، به عنوان فرمانده قرارگاه سازندگي خاتمالانبياء منصوب شده است. قاسمي تحصيلاتش را با مدرك كارشناسيارشد مهندسي عمران در دانشگاه شهيد عباسپور وابسته به دانشگاه شهيد بهشتي به اتمام رسانده بود. شيفت كاري وي به سمت پروژههاي نفتوگاز و پتروشيمي هم از همين زمان كليد ميخورد. زماني كه در شركت مهندسي نيروي نفت مشغول به كار ميشود.
با آغاز به كار دولت دوم محمود احمدينژاد و تشديد علاقه وي به اعمال تغييرات متعدد در كابينه، رستم قاسمي در مردادماه ۱۳۹۰ در پي بركناري مسعود ميركاظمي براي تصدي پست وزارت نفت به مجلس معرفي شد. جلسه بررسي صلاحيت او در مجلس مخالفان و موافقان حضور چهرههاي نظامي در دولت و بهويژه در رأس وزارت نفت را رودرروي هم قرار داد. مثلاً علي مطهري، از نمايندگان مخالف وي در مجلس گفته بود: «فردي تا زماني كه عضو سپاه پاسداران يا ارتش است يك نيروي نظامي محسوب ميشود و صلاح نيست وزير شود.» اما نهايتاً نتيجه به نفع قاسمي تمام شد و به عنوان آخرين وزير نفت دولت دهم از مجلس رأي اعتماد گرفت.
چالش فروش نفت
اوايل دهه 90، ماه عسل دولت احمدينژاد از مدتها پيش تمام شده بود. خبري از درآمدهاي نفتي هنگفت سالهاي ميانه دهه 80 نبود. تحريمها عليه شركتهاي نفتي تشديد شد و با تحريم سوييفت و بانك مركزي، شرايط براي فروش نفت و محصولات پتروشيمي نيز سختتر شده بود. رستم قاسمي در اين دوره، وارد وزارت نفت شد. اصليترين چالش رستم در وزارت نفت دور زدن تحريمها و فروش نفت در شرايط تحريم نفت و بانك بود. او روشهاي مختلفي براي دور زدن تحريم امتحان كرد كه يكي از آنها، سپردن فروش نفت به يگانهاي نظامي بود. ساز و كاري كه هنوز هم در بودجههاي سنواتي استفاده ميشود.
دكل نفتي كه گم شد
اما دوره حضور وي در وزارت نفت بيحاشيه هم نبود. در زمان وزارت قاسمي در دولت محمود احمدينژاد، دكل حفاري نفت فورچونا به واسطه يك شركت تركيهاي به شركت مهندسي و ساخت تأسيسات دريايي ايران، از شركتهاي زيرمجموعه وزارت نفت ايران، فروخته شد اما با وجود پرداخت قيمت ۸۷ ميليون دلاري آن، به ايران تحويل داده نشد. ماجراي گم شدن اين دكل اواخر مهرماه سال ۱۳۹۳ رسانهاي شد، زماني كه ۱۴ نماينده مجلس شوراي اسلامي در نامهاي به رييس مجلس خواستار پيگيري موضوع شدند. علي طاهري مطلق، مراد شيراني، رضا مصطفوي طباطبايي، عمر كامل السوده، مهدي وفايي، نفيسه محمودي و محمدسعيد حاجي غفاري متهمان پرونده دكل نفتي گمشده بودند. در نهايت شعبه ۱۶۳ مجتمع امور اقتصادي پنج متهم پرونده دكل نفتي را به زندان محكوم كرد.مرداد ماه 96، بيژن زنگنه وزير وقت نفت در گفتوگو با خبرگزاري خانه ملت وابسته به مجلس گفته بود: « انعقاد قرارداد خريد ۳۰ دكل نفتي توسط يك فرد انجام شده و اين فرد با سفارش محمود احمدينژاد برخي اقدامها را انجام داده و به گفته وزير نفت ايران سوابق مكتوب آن هم موجود است.» او گفته بود كه « قرارداد ۳۰ دكل شامل ۲۰ دكل خشكي و ده دكل دريايي يك شبه بدون انجام تشريفات مناقصه منعقد شد و پرونده مفصلي درباره اين دكلها تشكيل شده تا خسارت و ميزان ضرر و زيان اين پرونده مشخص شود.» هرچند رستم قاسمي در آن زمان گمشدن دكل نفتي را رد كرده و گفته بود: «دكل نفتي خودكار نيست كه گم شود.»
ورود به عرصه سياست
در پايان دوران رياستجمهوري حسن روحاني، سيل كانديداهاي اصولگرا نيز براي به دست گرفتن پست رياستجمهوري از راه رسيدند. رستم قاسمي نيز جزو چهرههايي بود كه شانس خود را براي حضور در انتخابات رياستجمهوري 1400 امتحان كرد. 4 سال پيش از اين، رستم قاسمي از سوي جبهه يكتا كه جمعي از فعالان سياسي اصولگرا را تشكيل ميداد، به عنوان يكي از نامزدهاي انتخابات رياستجمهوري مطرح شد، هرچند گزينه نهايي اين جبهه براي انتخابات نبود.او در ارديبهشت ۱۴۰۰ به عنوان يكي از گزينههاي اصولگرايان براي سيزدهمين دوره انتخابات رياستجمهوري ايران نامنويسي كرد . اتفاق عجيب زماني رخ داد كه پس از نشست خبري اعلام كانديداتوري او، خبرگزاري مهر، خبرگزاري ميزان، خبرگزاري مشرق، راه دانا و باشگاه خبرنگاران جوان عنوان كردند كه «ميكروفن جعلي رسانههايشان در اين جلسه استفاده شده است و آنها حضوري نداشتهاند.» او پيش از اين نشست گفته بود: «رستم كانديداي مردم ايران است.» رستم قاسمي پيش از اعلام اسامي تأييد صلاحيتشدگان توسط شوراي نگهبان، از كانديداتوري انصراف داد و به نفع ابراهيم رييسي كنار كشيد.
نفت در برابر مسكن
رستم قاسمي سوم شهريور سال گذشته، از مجلس به عنوان وزير راه و شهرسازي راي اعتماد گرفت. او در جريان جلسه بررسي صلاحيت خود براي اين وزارت به اشتباه گفت: «من ۱۰ دستور كار را نوشتهام كه اولين روز حضور در وزارت نفت، با برنامه زمانبندي به مسوولان وزارتخانه ابلاغ كنم.» و چندين بار لفظ وزارت نفت را بهكار برد كه مورد توجه برخي رسانهها قرار گرفت.
او با يك وعده بزرگ وارد دولت شد: «ساخت چهار ميليون واحد مسكوني طي چهار سال»، وعدهاي كه رييسجمهوري ايران نيز در يك برنامه گفتوگوي تلويزيوني بر اجرايي شدن آن تأكيد كرد. بعدها مشخص شد كه قاسمي با طرح «نفت در برابر مسكن» قصد داشت شركتهاي چيني و تركيهاي را براي احداث مسكن در ايران جذب كند و سرمايههاي شركتهاي خارجي را با تحويل نفت بازپرداخت كند. ايرج رهبر، نايبرييس انجمن صنفي انبوهسازان استان تهران، در تير ۱۴۰۱ از شكست اين طرح خبر داد.
دستگيري مشاور
در شهريور امسال خبر دستگيري بازرس ويژه و مشاور قاسمي در وزارت راه و شهرسازي، به اتهام فساد مالي توسط وزارت اطلاعات و همچنين روند كند مسكنسازي انتقادات از نحوه مديريت وي بر وزارتخانه متبوعش را افزايش داد. از سوي ديگر بيماري رستم قاسمي خبرساز شد و تصاوير وي در بيمارستان در صدر اخبار قرار گرفت تا به تدريج زمزمههاي رفتن او از وزارت مسكن قوت بگيرد. اما هيچكس حاضر به تاييد اين خبر نبود.نكته بعدي، انتشار «تصاويري خصوصي» از او بود كه در فضاي مجازي واكنشهاي زيادي به همراه آورد. اين تصاوير اولينبار توسط برخي چهرههاي خارج از كشور منتشر شد. رييس دفتر رستم قاسمي با تأييد اصالت اين عكسها تاكيد كرد كه اين عكسها «خصوصي» است و سالها قبل در محيط غيرعمومي در مالزي تصويربرداري شده است.
حلالم كنيد
تقريباً دو هفته پس از كنارهگيري از وزارت راه و تنها يكروز پس از راي اعتماد مجلس به مهرداد بذرپاش به عنوان جانشينش در وزارت راه، خبر درگذشت رستم قاسمي بر اثر بيماري سرطان در ۵۸ سالگي روي خروجي رسانهها قرار گرفت. ادمين صفحه توييتري منتسب به رستم قاسمي با اشاره به اينكه رستم قاسمي در تمام دوران خدمت، از ميدان جنگ نظامي تا نبرد اقتصادي تلاش كرده در خدمت مردم باشد؛ از قول او از مردم خواسته او را حلال كنند.