سقوط 55 درصدي ارزش واقعي دستمزد

حقوق كارگران در سال آينده چقدر افزايش پيدا مي‌كند؟ اين سوالي است كه با تورم به افزايش قيمت‌ها و نرخ تورم بالاي ۴۴ درصد، امسال زودتر از هر سال مطرح شده است. وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي درباره برگزاري جلسات دستمزد سال آينده كارگران مي‌گويد: اين موضوع در مرحله كارشناسي قرار دارد و منتظر اعلام نظرهاي كارشناسان در اين زمينه هستيم. ميزان افزايش حقوق كارگران براي سال ۱۴۰۱ در شوراي عالي كار ۵۷ درصد تصويب شده بود. با اين حال، علي صالح‌آبادي، رييس كل بانك مركزي در نشست خبري تاكيد كرد كه در بودجه سال آينده افزايش عجيب و غريب ۵٧ درصدي دستمزدها تكرار نمي‌شود. او اعلام كرد: سال آينده دستمزد افزايش مي‌يابد ولي ميزان افزايش دستمزدها به اندازه ۵٧ درصد امسال نخواهد بود و نگاه در افزايش دستمزدها كنترل تورم است.

افت ارزش «واقعي» دستمزد 
اين در حالي است كه براساس محاسبات موجود، ارزش «واقعي» دستمزد كارگران به چيزي حدود 110 دلار در ماه رسيده است. همان‌طوركه رييس كل بانك مركزي نيز اشاره كرده؛ حداقل دستمزد كارگران براي سال ۱۴۰۱ پس از يك افزايش 57 درصدي نسبت به سال 1400حدود ۴ميليون و۱۸۰ هزار تومان تعيين شده است. اين رقم مبنا و حقوق پايه كارگراني است كه دريافتي بسياري از آنها، بين ۵ تا ۶ ميليون تومان است. اين در حالي است كه قيمت هر دلار در آخرين روزهاي هفته سوم آذر ماه در بازار آزاد، تا ۳۹ هزار تومان بالا رفته است. 
دستمزد كارگران در سال جاري به صورت «اسمي» بالا رفته. اما در مقايسه با هزينه‌ها كه عمدتا دلار بازار آزاد تاثير مستقيمي بر آن دارد؛ اين رقم حتي افت قابل توجهي نيز داشته است. روندي كه در طول يك دهه گذشته، با شوك‌هاي ارزي بيشتر ديده مي‌شود. چنانكه حداقل دستمزد در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۳۰ هزار تومان و در سال جاري به ۴ ميليون و 150 هزار تومان رسيده، اما ارزش دلاري آن از ۲۴۳ دلار به 110 دلار سقوط كرده است. يعني در اين يك دهه، ارزش «واقعي» دستمزد كارگران، با شوك‌هاي ارزي نزديك به 55 درصد سقوط كرده است. 
در اين فضا، مشخص نيست كه ميزان دستمزد كارگران در سال آينده با چه تغييري مواجه شود؟ البته بانك مركزي نرخ ارز بازار آزاد را به رسميت نمي‌شناسد اما معتقد است كه هرگونه افزايش دستمزد، به بالا رفتن تورم در سال آينده مي‌انجامد. سيد صولت مرتضوي درباره اينكه جلسات شوراي عالي كار براي تعيين حداقل دستمزد سال آينده كارگران از چه زماني آغاز مي‌شود، گفت: درباره افزايش دستمزد كارگران بايد با نمايندگان كارگران و كارفرمايان جلسه گذاشت؛ در اين زمينه سازوكار قانوني مشخص است و بايد در همان چارچوب به يك نتيجه رسيد. 
وي افزود: موضوع تعيين دستمزد سال آينده كارگران در مرحله كارشناسي قرار دارد و منتظر اعلام نظرهاي كارشناسان در اين زمينه هستيم.

امروز؛ جلسه جديد شوراي عالي كار 
 پيش از اين، اصغر آهني‌ها، نماينده كارفرمايان در شوراي عالي كار در گفت‌وگو با خبرآنلاين درباره دستمزد سال آينده كارگران گفته بود: جلسات ما در شوراي عالي كار با دستور جلسه هر ماهه تشكيل مي‌شود. ماه گذشته اين جلسه تشكيل شد و اين ماه نيز روز سه‌شنبه هفته جاري جلسه خواهيم داشت.
آهني‌ها تصريح كرده بود: مراحل رسيدن به ميزان افزايش دستمزد، پيچيده و خاص است و به‌طور طبيعي تمام آن مراحل بايد براساس قانون صورت بگيرد تا در اسفندماه و براساس اطلاعات، شركاي اجتماعي به جمع‌بندي برسند و در نهايت به يك مبلغ واحد برسند.

هزينه ماهانه سبد معيشت كارگران 
۹ ميليون تومان 
در همين حال نماينده كارگران در شوراي عالي كار هم مي‌گويد رقم هزينه سبد معيشت كارگران هنوز به‌طور دقيق مشخص نيست ولي قطعا از ۹ ميليون تومان در ماه بيشتر شده است.
هادي ابوي، درباره برگزاري جلسه ماهانه شوراي عالي كار گفت: با توجه به ارسال دعوتنامه‌ها از سوي وزارت كار، فردا جلسه شوراي عالي كار با حضور نمايندگان دولت، كارگران و كارفرمايان تشكيل مي‌شود.
وي درباره دستور كار جلسه امروز گفت: محورهاي جلسه يكي اصلاح آيين‌نامه ماده ۱۶۴ قانون كار است كه به انتخاب نمايندگان كارگر و كارفرما و دولت در مرجع هيات تشخيص ادارات كار اشاره دارد و قرار است اين آيين‌نامه به روز شود و هريك از گروه‌ها پيشنهادات خود را مطرح خواهند كرد.
ابوي ادامه داد: موضوع بعدي، ارايه گزارشي در خصوص بررسي نرخ دستمزد در سال جاري و دستمزد آينده است كه از سوي مركز پژوهش‌هاي تامين اجتماعي صورت خواهد گرفت. اين مركز سال گذشته به ما در بحث تعيين هزينه سبد معيشت و رقم دستمزد كمك بسياري كرد و يكي از مراكزي بود كه خواسته بوديم آثار افزايش دستمزد را مورد بررسي قرار دهد و روش‌ها و مدل‌هاي جديد ارايه كند. اين مركز، نرخ دستمزد و آثار تورمي آن در جامعه را مورد بررسي و ارزيابي قرار مي‌دهد و ما در جلسه فردا تصميم مي‌گيريم كه كميته دستمزد شوراي عالي كار نيز به اين بحث ورود كند و فعال شود.
دبيركل كانون عالي انجمن‌هاي صنفي كارگران با اشاره به تعيين هزينه ماهانه سبد معيشت كارگران در سال گذشته، گفت: سال گذشته هزينه سبد معيشت خانوارهاي كارگري در شوراي عالي كار ۸ ميليون و ۹۷۹ هزار تومان تعيين شد ولي امسال بالاتر رفته است. البته هنوز به‌طور دقيق نمي‌توان رقم هزينه سبد معيشت را اعلام كرد ولي قطعا از ۹ ميليون تومان در ماه بيشتر شده است.
ابوي گفت: تشكيل كميته دستمزد، مصوب شوراي علي كار است و نياز مبرمي به وجود اين كميته داريم چرا كه تعيين هزينه ماهانه سبد معيشت خانوارهاي كارگري توسط كميته دستمزد مبنايي براي تصميم‌گيري و محاسبه دستمزد است.
نماينده كارگران در شوراي عالي كار با اشاره به افزايش هزينه‌هاي سبد معيشت كارگران درباره آغاز به كار كميته دستمزد، گفت: در كانون انجمن‌هاي صنفي كارگران يك كميته مزد داخلي داريم كه همه‌ساله همزمان با بررسي ابعاد مزد تشكيل مي‌شود و وضعيت معيشت خانوارهاي كارگري در استان‌ها و نقاط مختلف را مورد بررسي قرار مي‌دهد؛ علاوه بر اين، وزارت كار هم يك نظرسنجي در خصوص رقم دستمزد و اينكه چه آثاري در جامعه دارد ارايه مي‌دهد و بر مبناي گزارش‌ها نسبت به تعيين مزد در كميته دستمزد شوراي عالي كار تصميم‌گيري مي‌شود.
بهمن‌ماه سال گذشته كميته دستمزد شوراي عالي كار هزينه ماهانه سبد معيشت كارگران را ۸ ميليون و ۹۷۹ هزار تومان تعيين كرد و معاون روابط كار وزير كار اعلام كرد كه اين رقم، با محاسبه اقلام خوراكي و غير خوراكي و برگزاري جلسات مستمر كميته مزد و حاصل همراهي و تلاش شركاي اجتماعي در شوراي عالي كار رقم خورد.