نيكاراگوئه تازه‌ترين صادركننده مهاجر به امريكا
وخامت اوضاع سياسي و اقتصادي باعث مهاجرت ۱۰درصد از جمعيت نيكاراگوئه
در طول ۴ سال گذشته شده است
شهاب شهسواري
بحران پناهجويان در امريكا، يك متهم تازه پيدا كرده است. در حالي كه در طول ساليان اخير، دولت امريكا توجه خود را معطوف به سيل مهاجران از ونزوئلا و كوبا به اين كشور كرده بود، حالا نيكاراگوئه نيز به جمع كشورهايي اضافه شده كه شهروندانش به شكل روزافزوني در قالب كاروان‌هاي مهاجر غيرقانوني به سمت مرزهاي امريكا حركت مي‌كنند. هر چند كه نيكاراگوئه بعد از هاييتي دومين كشور فقير در قاره امريكا محسوب مي‌شود، اما تا ساليان گذشته تنها عده كم‌شماري از مردم اين كشور براي مهاجرت به امريكا اقدام مي‌كردند. اين رويه حالا تغيير كرده است؛ به نوشته نيويورك تايمز براساس داده‌هاي گمرك و حفاظت مرزي ايالات‌متحده، از ابتداي سال ۲۰۲۲ تا ماه نوامبر دست‌كم ۱۸۰ هزار شهروند نيكاراگوئه از مرزهاي ايالات‌متحده عبور كرده‌اند كه نزديك به ۶۰ برابر بيشتر از تعداد مهاجران غيرقانوني نيكاراگوئه در سال ۲۰۲۰ است. نيكاراگوئه، كشوري تحت تحريم‌هاي شديد از سوي ايالات‌متحده امريكاست و نيويورك تايمز مي‌نويسد كه مهاجرت عده زيادي از شهروندان اين كشور، براي درآمد بيشتر و ارسال پول براي خانواده‌هاي‌شان در نيكاراگوئه باعث مي‌شود كه تحريم‌هاي امريكا هم كم‌اثرتر شوند و درآمد ارزي براي دولت اين كشور ايجاد شود. جمعيت نيكاراگوئه نزديك به ۶ ميليون و ۵۰۰ هزار نفر است كه در سال‌هاي اخير به دليل تحريم‌هاي امريكا با مشكلات شديد اقتصادي از جمله تورم شديد و كاهش دستمزدها مواجه شده است. دولت امريكا، دانيل اورتگا، رييس‌جمهور چپگراي نيكاراگوئه را يك ديكتاتور مي‌داند و خواهان سرنگوني حكومت اوست.
در سال جاري براي نخستين‌بار تعداد مهاجران غيرقانوني بازداشتي در مرزهاي جنوبي ايالات‌متحده امريكا از ۲ ميليون نفر فراتر رفته است. دولت ايالات‌متحده امريكا، از زمان آغاز جهانگيري كرونا براساس دستورالعملي با عنوان دستورالعمل ۴۲ مجوزي براي امنيت مرزها صادر كرد تا با هدف حفاظت از سلامت عمومي مهاجران غيرقانوني از مرزها به سمت مكزيك بازگردانده شوند. با اين حال ديوان عالي امريكا در حال بررسي اين دستورالعمل است و ممكن است راي به ابطال آن بدهد. با اين حال شهروندان نيكاراگوئه عمدتا از اين دستورالعمل مستثني بودند، چراكه نيكاراگوئه حاضر به پذيرش پروازهاي حامل شهروندان ديپورت شده نيست و درنتيجه مكزيك هم حاضر به پذيرش شهروندان نيكاراگوئه كه از امريكا باز گردانده مي‌شوند، نيست. در طول يك ماه گذشته ۳۴ هزار شهروند نيكاراگوئه خود را به اداره مهاجرت امريكا معرفي كرده است، اين درحالي است كه پنج سال پيش، نه در طول يك ماه، بلكه در طول يك سال فقط ۱۰۰۰ شهروند نيكاراگوئه درخواست پناهندگي در امريكا مي‌كردند. در دهه ۱۹۸۰ كه نيكاراگوئه درگير جنگ داخلي تحت حمايت ايالات‌متحده امريكا بود، مجموعا ۲۰۰ هزار شهروند اين كشور در طول يك دهه از اين كشور مهاجرت كردند، رقمي كه معادل تعداد مهاجراني است كه از ابتداي امسال از نيكاراگوئه به امريكا آمده‌اند. علاوه بر اين تعداد زيادي از شهروندان نيكاراگوئه نيز در حال مهاجرت به كاستاريكا هستند كه در كنار با شهرونداني كه به سمت ايالات‌متحده امريكا مي‌روند، باعث شده است كه تقريبا ۱۰درصد از كل جمعيت اين كشور در طول چهار سال گذشته خاك نيكاراگوئه را ترك كنند.
وخامت اوضاع سياسي، عامل فرار از كشور
نيويورك تايمز مي‌نويسد: براي ساليان دراز، مهاجران از مكزيك، السالوادور، گواتمالا و هندوراس مهم‌ترين گروه‌هاي پناهجوياني بودند كه از مرز امريكا عبور مي‌كردند. دولت نيكاراگوئه همواره مدعي بود كه به دليل اينكه برخلاف كشورهاي همسايه در اين كشور دار و دسته‌هاي جنايتكار قدرتمند حضور ندارند، مردم احساس امنيت مي‌كنند و نيازي به فرار از كشور احساس نمي‌كنند. دانيل اورتگا، انقلابي چپگراي پيشين كه در جنگ‌هاي داخلي دهه ۱۹۸۰ مبارزه كرده بود، بعد از سه دوره انتخاب به عنوان رييس‌جمهور، حالا در حال تبديل شدن به يك خودكامه مادام‌العمر در اين كشور است. او همسر خود، روزاريو موريلو را به عنوان معاون رييس‌جمهور برگزيده و نارضايتي از حكومت اين زوج در طول سال‌هاي اخير به خصوص بعد از انتخابات جنجالي سال گذشته ميلادي به شدت افزايش يافته است. در طول سال‌هاي اخير اورتگا با تغييرات ساختار در حكومت و توافق با مخالفانش توانسته است كنترل ديوان عالي، كميسيون انتخابات و مجمع ملي نيكاراگوئه را دراختيار بگيرد. سال ۲۰۱۸ به دليل اصلاحات قانون كار و تامين اجتماعي كه باعث پرداخت حق بيمه بيشتر كارگران و دريافت مستمري كمتر مي‌شد، اعتراضات گسترده‌اي در نيكاراگوئه اتفاق افتاد. اين اعتراض‌ها درنهايت از سوي برخي معترضان به اعتراض عليه حكومت تبديل شد كه چندين ماه طول كشيد و براساس گزارش‌ها صدها كشته بر جا گذاشت. سركوب اعتراض‌ها از سوي حكومت، بازداشت رهبران اپوزيسيون، تعطيلي احزاب سياسي و گروه‌هاي غيردولتي باعث شد كه بسياري از فعالان سياسي و روزنامه‌نگاران از كشور فرار كنند.
مهاجرت گسترده شهروندان نيكاراگوئه در دوران جهانگيري بيماري كرونا اندكي كاهش پيدا كرده بود، اما از سال گذشته و با ازسرگيري برخوردهاي سختگيرانه دولت اورتگا بار ديگر مهاجرت از اين كشور شدت گرفت. در طول سال گذشته اورتگا علاوه بر تعطيلي موسسات پژوهشي و سازمان‌هاي حقوق بشري، تعداد زيادي از مخالفان سياسي خود را به همراه خانواده‌هاي‌شان با اتهام تلاش براي كودتا بازداشت كرده است. در انتخابات سال گذشته ميلادي، اورتگا دست‌كم ۷ نامزد رياست‌جمهوري را زنداني كرد و تعدادي از احزاب را از شركت در انتخابات منع كرد.
مانوئل اوروزكو، تحليلگر مسائل نيكاراگوئه در انديشكده اينتر-آمريكن ديالوگ مي‌گويد: «وقتي رسانه‌ها را نابود مي‌كنيد، وقتي احزاب سياسي را حذف مي‌كنيد، دانشگاه‌ها را ازبين مي‌برد، فكر مي‌كنيد مردم چرا كشور را ترك مي‌كنند؟» از سال ۲۰۱۸ تاكنون ۱۵۴ هزار شهروند نيكاراگوئه به كاستاريكا پناهنده شده‌اند. اين كشور در حال تغيير قوانين مهاجرتي خود است تا جلوي ورود تعداد بيشتري از شهروندان نيكاراگوئه را بگيرد. آلبرتو كورتز، استاد دانشگاه كاستاريكا مي‌گويد: «اين يك پارادوكس است. آنها با نظام مخالف هستند و ترك كشور باعث مي‌شود كه نظام پايدار بماند. دولت مشكلي ندارد و از ترك كشور توسط اين تعداد از افراد حمايت مي‌كند.»
مشكلات اقتصادي
هر چند آمار صندوق بين‌المللي پول نشان مي‌دهد كه دست‌كم ۲۵درصد از شهروندان نيكاراگوئه زير خط فقر زندگي مي‌كنند، تحليلگران معتقدند كه اين رقم بسيار بيشتر است و نزديك به دوسوم از شهروندان نيكاراگوئه با درآمدي كمتر از ۱۲۰ دلار در ماه زندگي مي‌كنند. مانوئل اوروزكو مي‌گويد كه مهاجران نيكاراگوئه ۳ ميليارد دلار پول به اين كشور ارسال كرده‌اند كه نزديك به ۱۷درصد از درآمد مالياتي دولت نيكاراگوئه را تامين كرده است.
دو ماه پيش، آقاي اورتگا در يك سخنراني دولت ايالات‌متحده امريكا را عامل مهاجرت مردم نيكاراگوئه معرفي كرد. اورتگا گفت: «اين كشوري است كه تحريم‌ها را وضع كرده و به كشور آسيب زده و بحران را تشديد كرده و بعد هم از ميزان مهاجرت از كشور شكايت مي‌كند.»