مردم واكسن نزده چشم به راه موج هشتم كرونا

گروه  اجتماعي

همزمان با فراگيري جهاني موج ابتلاي زير سويه اميكرون كه به XBB نامگذاري شده، نگراني متخصصان اپيدميولوژيست بابت چگونگي مواجهه با موج هشتم كوويد 19 در كشور رو به افزايش است. طبق گزارش‌هاي اخير وزارت بهداشت البته ظاهرا هنوز پاي اين زير سويه به ايران نرسيده اگرچه كه ضعف سيستم بيماريابي كه آفت سه سال اخير در روند مقابله با ويروس كرونا در كشور بوده و به دفعات، اپيدميولوژيست‌ها را به انتقاد از نقص‌هاي فني تاثيرگذار در كنترل گردش ويروس واداشته، ممكن است اين‌بار هم در شناسايي مبتلاياني كه به زير سويه جديد آلوده شده‌اند تاخير و تعلل ايجاد كند. نگراني اپيدميولوژيست‌هاي كشور بابت نقص‌هاي بيماريابي در اين برهه خاص از آن روست كه طبق اعلام نهادهاي بين‌المللي و تحليل ويژگي‌هاي اين زير سويه، ايمني‌گريزي XBB حتي در مقايسه با سويه مادر (اميكرون) بسيار بالاتر است و فعلا تنها راه مصونيت در مقابل ابتلا به هر زير گونه از سويه‌هاي كرونا، واكسيناسيون است كه آمار تجميعي واكسيناسيون در كشور، به خصوص آمار دو ماهه اخير كه با اعتراضات و نارضايتي‌هاي مردمي همزمان شده، اميدواركننده نيست و مجموع آمار تزريق دوز اول و دوم واكسن كرونا، فاصله قابل‌توجهي با تعداد جمعيت هدف دارد. 

به استناد گزارش‌هاي وزارت بهداشت از آمار تجميعي واكسيناسيون در فاصله هفته اول آذر تا روز گذشته، تا روز 6 دي ماه، مجموع واكسن‌هاي تزريق شده در نوبت اول، ۶۵ ميليون و ۱۵۰ هزار و ۸۵۲ دوز بوده و در فاصله هفته اول آذر تا 6 دي ماه، فقط 429 نفر براي تزريق نوبت اول واكسن مراجعه كرده‌اند. وضعيت آمار تزريق نوبت دوم هم بهتر از دوز اول نيست و در واقع، تابعي از دوز اول است، چراكه طبق گزارش وزارت بهداشت، تا 6 دي ماه، ۵۸ ميليون و ۵۶۱ هزار و ۹۵۸ نفر بابت تزريق دوز دوم مراجعه كرده‌اند كه آمار تزريق جديد دوز دوم واكسن در فاصله هفته اول آذر تا ديروز فقط 223 نفر بوده است. 
بررسي‌هاي «اعتماد» نشان مي‌دهد كه مجموع جمعيت مشمول دريافت دوز اول واكسن كوويد 19، غير از جمعيت كمتر از 5 سال كشور، رقمي بيش از 75 ميليون نفر است درحالي كه به استناد آمار واكسيناسيون، همچنان بيش از 10 ميليون نفر از جمعيت كشور حتي دوز اول واكسن را هم دريافت نكرده‌اند و متعاقب اين اختلاف، آمار دوز دوم و سوم هم فاصله قابل‌توجهي با تعداد جمعيت مشمول واكسيناسيون دارد. اما در اين ميان، آمارهاي ابتلا در كشور چه حكايتي دارد؟ به سبب ضعيف شدن ويروس اميكرون كه خاصيت اين سويه بوده، آمار ابتلا و متعاقب آن، فوت بيماران هم كاهش قابل‌توجهي داشته چنان‌كه به استناد گزارش رسمي وزارت بهداشت، در شبانه‌روز 6 تا 7 دي ماه، ۶۰ بيمار جديد مبتلا به كوويد ۱۹ در كشور شناسايي شدند و آمار فوتي‌ها در اين شبانه‌روز صفر بوده است. 
به استناد گزارش‌هاي تجميعي وزارت بهداشت، تا روز ۷ دي ماه، مجموع مبتلايان كوويد ۱۹ در كشور به ۷ ميليون و ۵۶۰ هزار و ۹۴۷ نفر و مجموع فوتي‌هاي اين بيماري ويروسي به ۱۴۴ هزار و ۶۷۷ نفر رسيده كه در مقايسه با آمار ابتلا و فوت مدت مشابه آذر ماه، طي 30 روز گذشته 1358 مبتلاي جديد به جمع بيماران كوويد 19 در كشور اضافه شده و تعداد فوتي‌هاي كرونا در ايران هم در اين بازه زماني 30 روزه، 44 نفر بوده است. 
كاهش مراجعات واكسيناسيون در ايران، با وجود شيوع فراگير زير سويه جديد اميكرون در جهان و واقعيت انكارناپذير آغاز موج هشتم بيماري در كشور در آينده‌اي نه چندان دور درحالي كه طبق نظر متخصصان اپيدميولوژي، اكنون خاصيت مصون‌سازي دوزهاي اول و دوم تزريق شده هم به انتها رسيده، يك نگراني جدي است و البته به نظر مي‌رسد كه كاهش اقبال واكسن نزده‌ها به مراجعه براي مصون‌سازي يا امتناع جمعيتي كه فقط دوز اول واكسن را دريافت كرده‌اند به تكميل واكسيناسيون، با رخدادهاي سه ماهه اخير و نارضايتي‌هاي گسترده از رفتارهاي سياسي دولت و تاثيرپذيري گسترده از ضعف شديد مديريت اقتصادي كشور بي‌ارتباط نيست. 
زير سويه جديد اميكرون چيست؟
سه سال بعد از آغاز شيوع جهاني كوويد 19، بيمارستان‌هاي كشور باز هم دستور آماده‌باش دريافت كرده‌اند. سعيد كريمي؛ معاون درمان وزارت بهداشت خبر داده كه بيمارستان‌ها براي مواجهه با موج جديد كرونا آماده‌باش هستند و هشدار داده كه ترددهاي مرزي، حتما سبب ورود موج هشتم بيماري به كشور خواهد شد و گفته: «شاهد انتشار اخباري هستيم كه سويه جديد واكسن گريز است.»
شيوع سويه جديد XBB از ابتداي امسال در رسانه‌هاي خارجي مورد هشدار قرار گرفت و فروردين ماه امسال، اعلام شد كه زير سويه جديد اميكرون، اولين‌بار در ماه ژانويه در بريتانيا مشاهده شده و به دليل قدرت سرايت‌پذيري بالا، موارد جديدي هم با گذشت كمتر از سه ماه، در كشورهاي هند و تايلند شناسايي شده است. بنا به اعلام رسانه‌هاي خارجي و به نقل از سازمان جهاني بهداشت، زير سويه XBB تركيبي از دو زير سويه ديگر اميكرون بوده و سرايت‌پذيري آن تا 10درصد بيش از دو زير سويه BA1 و BA2 است. طبق تعريف متخصصان، اين تركيب دو زير سويه، نتيجه همزماني ابتلاي يك بيمار به دو سويه ويروس است كه البته در ايران هم تجربه مشابه داشته چنان‌كه نيمه دوم پارسال وقتي سويه اميكرون در ايران شيوع پيدا كرد، بسياري از اپيدميولوژيست‌ها متفق بودند كه بيماراني در كشور هستند كه علائمي از سويه دلتا دارند اما به دليل فقدان كيت تشخيصي اميكرون در ابتداي شيوع اين سويه، نمي‌توان با قاطعيت اعلام كرد كه نوع ابتلاي اين بيماران، صرفا مواجهه با سويه دلتا باشد بلكه ممكن است همزمان به دو سويه دلتا و اميكرون مبتلا شده باشند. 
سيد جليل موسوي؛ متخصص بيماري‌هاي عفوني در توضيح ويژگي‌هاي زير سويه جديد اميكرون، در گفت‌وگو با خبرگزاري ايسنا گفته است: «سويه‌هاي جديد در حال چرخش در دنيا BQ۱,BQ۱.۱ و XBB است كه همگي زير شاخه اميكرون هستند، سويه‌هاي جديد بيشتر در دستگاه تنفسي فوقاني و دستگاه گوارشي علايم را بروز مي‌دهد گرچه بيماري كرونا يك بيماري سيستميك است اما دستگاه‌ها و اعضاي مختلف بدن را مي‌تواند درگير كند. علايم و نشانه‌هاي سويه جديد شامل تب و لرز، گرفتگي صدا، گلودرد و سرفه، آبريزش بيني، گرفتگي بيني، سردرد و بدن درد، درد عضلاني، اسهال، تهوع و بي‌اشتهايي است و سرعت انتشار و انتقال بالا، شدت و حدت بيماري نسبتا خفيف از ويژگي‌هاي سويه جديد است. در اين سويه درمان‌هاي آنتي بادي مونوكلونال تقريبا اثري ندارند علاوه بر آنكه احتمال دور زدن سيستم ايمني بيشتر است. اگرچه اثربخشي واكسن در سويه‌هاي جديد كمتر است اما همچنان بهترين و كم‌هزينه‌ترين راه پيشگيري همان واكسيناسيون است كه در واقع عمده كاركرد آن، كاستن از شدت بيماري، كاستن از ميزان بستري و مرگ است علاوه بر آنكه رعايت شيوه‌نامه‌هاي بهداشتي به ويژه زدن ماسك در مكان‌هاي شلوغ همچنان توصيه مي‌شود.»
مسوولان وزارت بهداشت مي‌گويند كه زير سويه XBB هنوز به ايران نرسيده و هفته گذشته اعلام شد كه اكنون آمار ابتلاي كرونا در كشور به پايين‌ترين حد خود رسيده و بررسي تخصصي علائم مبتلاياني كه دچار آبريزش بيني، سرفه و مشكلات تنفسي هستند، نشان داده كه حداكثر، 5درصد مبتلاياني با علائم شبيه ابتلاي كوويد 19، موارد كرونا هستند و باقي مبتلايان، درگير آنفلوآنزا و سرماخوردگي فصلي شده‌اند ضمن آنكه به دليل تداوم آلودگي هوا به خصوص در كلان‌شهرها، تعداد زيادي هم به دليل حساسيت ريوي، دچار مسموميت تنفسي با آلاينده‌هايي همچون دي اكسيد گوگرد شده‌اند. 
نگاهي به جدول روزانه وبسايت WORLDMETERS كه آمار لحظه‌اي از ميزان ابتلا، فوت و بهبودي كرونا در تمام كشورهاي جهان منتشر مي‌كند، نشان مي‌دهد كه ايران بابت آمار تعداد كل مبتلايان، در رديف 18 جدول جهاني قرار گرفته و درحالي كه تا عصر ديروز، تعداد كل مبتلايان كرونا در جهان به بيش از 663 ميليون و تعداد كل فوتي‌ها به بيش از 6 ميليون و 680 هزار نفر رسيد، امريكا، هند، فرانسه، آلمان، برزيل، كره‌جنوبي، ژاپن، ايتاليا، انگليس و روسيه، 10 كشوري هستند كه بيشترين تعداد ابتلاي كرونا را تا عصر ديروز ثبت كرده‌اند.