سردار حسين علايي در گفت‌وگو با «اعتماد»
از نقش ويژه سردار قاسم سليماني در شكست داعش و ... مي‌گويد
سايه‌روشن‌هاي نبرد با داعش
ايران به دعوت سوريه و عراق، مستشاران خود را راهي اين كشورها كرد
گروه سياسي
ورود ايران به نبرد با داعش در سوريه و عراق يكي از حساس‌ترين برهه‌هاي سياسي و تاريخي كشورمان در دوران معاصر است؛ دوره‌اي كه در آن ايران تلاش كرد جبهه نبرد عليه داعش را نه در استان‌هاي مرزي و خيابان‌هاي تهران، بلكه كيلومترها دورتر از ايران در سوريه و عراق بگشايد. نبردي كه سرانجام با اعلام رسمي سردار شهيد سليماني با شكست كامل داعش پايان گرفت. سردار حسن علايي كه در طول جنگ ايران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه محسوب مي‌شد و امروز در شمايل مدرس دانشگاه فعاليت مي‌كند، يكي از راوياني است كه مي‌تواند تصويري از سايه روشن‌هاي حضور سردار در جبهه‌هاي نبرد جنگ 8ساله با عراق همچنين دوران پس از آن در نبرد با داعش در سوريه ارايه كند. سردار علايي در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص برخي ابهامات در زمينه ورود ايران به نبرد با داعش در سوريه و عراق مي‌گويد: «ايران بنابر دعوت دولت‌هاي سوريه و عراق و نيز اقليم كردستان براي مقابله با داعش به آنها كمك كرد. عمده كمك‌هاي ايران مستشاري و تسليحاتي بوده است و موجب شد تا داعش نتواند بر سوريه و عراق مسلط شود و اقليم كردستان را به تصرف خود درآورد. البته اگر ايران با اين كشورها قرارداد رسمي براي كمك منعقد مي‌كرد، منافع ايران بهتر تامين مي‌شد. به ويژه با اقليم كردستان بايد توافقي امضا مي‌شد تا در قبال كمك ايران به حفظ دولت اقليم در برابر داعش، اقليم اجازه فعاليت به گروه‌هاي جدايي‌طلب ضد ايراني را در سرزمين تحت كنترل خود ندهد.»
لطفا از ارتباط‌تان با سردار سليماني بفرماييد و اينكه از چه زماني با سردار سليماني آشنا شديد؟
من از آذرماه سال ۱۳۶۰ كه عمليات طريق‌القدس براي آزادسازي شهر بستان در خوزستان انجام شد با شهيد حاج قاسم سليماني در جبهه جنوب آشنا شدم. حاج قاسم از فرماندهان پرتلاش دوره جنگ تحميلي بود كه از عمليات فتح‌المبين تا انتهاي جنگ در اكثر عمليات‌هاي مهم نيروهاي مسلح كه براي آزادسازي خاك ايران عزيز انجام شد نقش موثر و فعالي داشت. او توانست بنيان لشكر ۴۱ ثارالله را در جبهه‌هاي جنگ تحميلي پي‌ريزي كند. در عمليات فتح‌المبين او رزمندگان استان‌هاي كرمان و سيستان و بلوچستان و هرمزگان را در قالب يك گروه رزمي مستقل سازماندهي كرد و در حمله به عقبه ارتش عراق در دشت عباس در كنار تيپ ۱۴ امام حسين عليه السلام به فرماندهي شهيد حاج حسين خرازي شركت داشت. موفقيت در عمليات فتح‌المبين باعث شد تا تيپ ثارالله رسما براي انجام عمليات بيت‌المقدس تشكيل شود و توسعه يابد. طي عمليات بيت المقدس كه پس از ۲۴ شبانه‌روز جنگ تمام‌عيار منجر به آزادسازي خرمشهر شد تمامي يگان‌هاي رزمي سپاه و اكثر واحدهاي ارتش حضوري فعال داشتند. اما نيروهاي تيپ ثارالله در جبهه شمالي عمليات بيت‌المقدس و براي عبور از رودخانه كرخه كور ماموريت داشتند و از خرمشهر حدود ۱۲۰ كيلومتر فاصله داشتند، ولي بايد گفت كه عملكرد همه يگان‌ها در جريان عمليات بيت‌المقدس در آزادسازي خرمشهر نقش داشته است. گرچه رزمندگان تيپ‌هاي نجف و امام حسين از جمله اولين افرادي بودند كه توانستند عقبه دشمن در جاده شلمچه را ببندند و با قدرت تمام وارد خرمشهر شوند ولي همه فرماندهان و رزمندگاني كه در عمليات بيت‌المقدس شركت داشتند، توانستند فشاري عظيم را بر ارتش عراق وارد كنند به‌طوري كه حدود ۱۲ هزار نظامي عراقي فقط در خرمشهر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند و ارتش عراق مجبور به خروج از سرزمين ايران عزيز شد.
مهم‌ترين عمليات‌هايي كه سردار سليماني در آنها نقش‌آفرين بودند، كدام عمليات‌ها هستند؟
به هر حال حاج قاسم در اكثر عمليات‌هاي سخت و تعيين‌كننده دوران دفاع مقدس مثل والفجر۸ و كربلاي ۵ به عنوان فرمانده لشكر ۴۱ ثارالله حضور داشت و رزمندگان اين لشكر حماسه‌هاي فراواني را در دوران دفاع مقدس آفريدند. حاج قاسم سليماني را مي‌توان جزو پانزده فرمانده برتر لشكرهاي خط‌شكن سپاه در دوران جنگ دانست. او در كنار فرماندهان بزرگي مثل شهيدان حسين خرازي، مهدي باكري، احمد كاظمي، ابراهيم همت، احمد متوسليان، حسن باقري، مهدي زين‌الدين، حميد باكري، عباس كريمي، سيدرضا دستواره محمود كاوه و نورعلي شوشتري قرار مي‌گرفت كه همگي از ستون‌هاي ستبر و محكم قدرت دفاعي جمهوري اسلامي ايران بودند.
اگر زندگي سردار سليماني را به سه برهه ابتداي جنگ تا سال 76 و انتخاب به عنوان فرمانده سپاه قدس، سپس از سال 76 تا آغاز نبرد داعش در سوريه و عراق و نهايتا از زمان نبرد با داعش تا زمان شهادت ايشان در سال98 دسته‌بندي كنيم، در هر دوره چه شاخص‌هايي را مي‌توان براي ايشان ذكر كرد؟
به نظرم تقسيم‌بندي دوران زندگي حاج قاسم به دوره جنگ تحميلي، دوره نيروي قدس و نيز مقابله با تروريسم داعش، دسته‌بندي منطقي‌تر و مناسب‌تري است. برجسته‌ترين نقش شهيد حاج قاسم سليماني در دوره بيست‌ساله فرماندهي او در نيروي قدس رقم زده شد. حاج قاسم توانست نيروي قدس را به يك مجموعه تاثيرگذار در امنيت منطقه‌اي تبديل كند. او يك انسان مجاهد و سرداري متعلق به ايران و همه آحاد مردم كشور بود. برداشتي كه اكثر مردم از وي داشتند چهره‌اي فداكار براي جمهوري اسلامي ايران بود كه تمام زندگي خود را وقف ايجاد امنيت پايدار براي مردم ايران و كشورهاي منطقه كرده است. مردم معتقد بودند كه او براي توسعه و افزايش ضريب امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران تلاش مي‌كرده و عمر خود را در اين راه صرف كرده است. حاج قاسم در تمام دوران جنگ تحميلي در جبهه‌ها حضور داشت و اين سعادت را يافت تا حدود ده سال پس از خاتمه جنگ نيز نيروي قدس سپاه را به اوج بهره‌دهي موثر برساند به گونه‌اي كه در دور كردن تهديدات نظامي و امنيتي از مرزهاي ايران با موفقيت عمل كرد. كار بزرگ حاج قاسم بهره‌گيري از تجربيات دوره جنگ تحميلي براي ايجاد يك نوع سازماندهي مردمي با استفاده از تفكر بسيجي در كشورهايي مانند عراق و سوريه بود كه هدف تروريسم داعش و گروه‌هاي تكفيري قرار گرفته بودند. تشكيلاتي مانند انصارالله در يمن، حشدالشعبي در عراق و فاطميون در سوريه از باقيات‌الصالحات حاج قاسم سليماني و نيروي قدس سپاه است و در واقع هديه جمهوري اسلامي به كشورهاي خط مقاومت براي حفظ استقلال و سربلندي آنهاست.
در حال حاضر جبهه مقاومت از يمن تا لبنان را در بر مي‌گيرد. تقويت حوثي‌ها در يمن باعث شده تا مداخله نظامي عربستان و امارات در يمن و تلاش‌هاي آنها براي تسلط براي آن كشور ناكام بماند. حوثي‌ها با استمداد از نيروي قدس توانسته‌اند تشكيلات قدرتمند انصارالله را در حمايت از مردم يمن به وجود آورند و بر بخشي از درياي سرخ نيز مسلط شوند. توسعه توان مقاومت انصارالله باعث مي‌شود كه امريكا نتواند در آينده تنگه باب‌المندب را در كنترل خود داشته باشد.
از طرفي حزب‌الله لبنان در اين سال‌ها با بهره‌گيري از مكتب دفاعي اسلام و با كمك‌هاي فكري حاج قاسم و دوستانش توانسته در برابر حملات اسراييل به لبنان مقاومت كند و نگذارد دوباره سرزمين‌هاي لبنان به اشغال ارتش اسراييل درآيد. ايستادگي حزب‌الله در جنگ ۳۳ روزه از افتخارات فراموش‌نشدني جبهه مقاومت در برابر اسراييل است. اگر حزب‌الله در لبنان وجود نداشت هم‌اكنون هنوز هم بخش‌هايي از جنوب لبنان در اشغال اسراييل باقي مانده بود و شايد همان‌طوركه امريكا بلندي‌هاي جولان از خاك سوريه را به اسراييل بخشيد، جنوب لبنان هم منضم به اراضي فلسطين اشغالي مي‌شد. بايد توجه داشت كه امريكا به دنبال افزايش امنيت و بقاي اسراييل است و سالانه ميلياردها دلار براي تقويت توان نظامي اسراييل هزينه مي‌كند. اگر جبهه مقاومت نبود اسراييل هنوز هم هر شب خواب گسترش سلطه خود را در كشورهاي همجوار مي‌ديد ولي با توسعه انديشه مقاومت، نوار غزه از سلطه اسراييل رهايي يافته است و مردم كرانه باختري نيز در فكر چگونگي بيرون راندن ارتش اشغالگر از سرزمين خود هستند. بنابراين تصور امريكا بر اين بود كه با وجود افرادي مثل حاج قاسم نمي‌تواند به راحتي برنامه‌هاي خود را براي مسلط كردن اسراييل بر مقدرات كشورهاي عربي تحقق بخشد و دست به ترور علني او زد.
يكي ديگر از نقش‌هاي مهم شهيد سليماني در زمان حمله امريكا به افغانستان عليه طالبان شكل گرفت. برخي اسناد حاكي از آن است كه امريكا اساسا با نقشه راه ترسيمي حاج قاسم توانست طالبان را شكست دهد. اين تفسير درست است؟
سردار سليماني در جريان مسائل افغانستان و اشغال آن كشور، تابع سياست‌هاي رسمي جمهوري اسلامي ايران بود. طالبان در سال ۲۰۰۱ تعدادي از ديپلمات‌هاي ايران را در مزارشريف كشت و جنايات بسياري را عليه اقوام مختلف از جمله هزاره‌ها و شيعيان مرتكب شد. در هر صورت سردار سليماني تلاش مي‌كرد تا هم امريكا بر افغانستان حاكم نشود و هم قوميت‌هاي مختلف در افغانستان در تشكيل حكومت نقش داشته باشند و هم طالبان تنها گروه حاكم بر افغانستان نشود.
پس از اعلام موجوديت داعش اظهارنظرهاي فراواني در خصوص چرايي ورود ايران به منطقه شد؛ برخي اعلام كردند ايران در راستاي منافع راهبردي خود وارد اين نبرد شده و ديدگاه‌هاي ديگري هم مطرح شده است. به نظر شما ورود سردار به اين چالش چه دلايلي داشت و منافع ايران از اين ورود چه بوده است؟
ايران بنابر دعوت دولت‌هاي سوريه و عراق و نيز اقليم كردستان براي مقابله با داعش به آنها كمك كرد. عمده كمك‌هاي ايران مستشاري و تسليحاتي بوده است و موجب شد تا داعش نتواند بر سوريه و عراق مسلط شود و اقليم كردستان را به تصرف خود درآورد. البته اگر ايران با اين كشورها قرارداد رسمي براي كمك منعقد مي‌كرد، منافع ايران بهتر تامين مي‌شد. به ويژه با اقليم كردستان بايد توافقي امضا مي‌شد تا در قبال كمك ايران به حفظ دولت اقليم در برابر داعش، اقليم اجازه فعاليت به گروهاي جدايي‌طلب ضد ايراني را در سرزمين تحت كنترل خود ندهد.
جدا از ويژگي‌هاي خاص نظامي، سردار واجد ويژگي‌هاي شخصيتي و اجتماعي خاصي هم بودند. اظهاراتي كه از ايشان در خصوص مواجهه با جواناني كه متفاوت مي‌انديشند و... از اين دست ديدگاه‌هاست. اگر سردار در رخدادهاي اعتراضي پس از فوت مهسا اميني حضور داشتند به نظر شما چه توصيه‌هايي به دو طرف مي‌كردند؟
سردار سليماني تحت امر رهبري موضع‌گيري و اقدام مي‌كرد. بنابراين بعيد مي‌دانم كه ايشان مواضعي متفاوت با مواضع رسمي كشور اتخاذ مي‌كرد.
حاج قاسم در كنار فرماندهان بزرگي مثل شهيدان حسين خرازي، مهدي باكري، احمد كاظمي، ابراهيم همت، احمد متوسليان، حسن باقري، مهدي زين‌الدين، حميد باكري، عباس كريمي، سيدرضا، دستواره محمود كاوه و نورعلي شوشتري قرار مي‌گرفت كه همگي از ستون‌هاي ستبر و محكم قدرت دفاعي ايران بودند
طالبان در سال ۲۰۰۱ تعدادي از ديپلمات‌هاي ايران را در مزارشريف كشت و جنايات بسياري را عليه اقوام مختلف از جمله هزاره‌ها و شيعيان مرتكب شد
حاج قاسم توانست نيروي قدس را به يك مجموعه تاثيرگذار در امنيت منطقه‌اي تبديل كند