جوابيه سازمان محيط زيست به گزارش مازوت‌سوزي
در جهت شفاف‌سازي نسبت به ادعاي مازوت‌سوزي در تهران كه در گزارش روزنامه اعتماد به تاريخ 11 دي 1401 با عنوان «چرا داريم خفه مي‌شويم» به آن پرداخته شده است، دكتر داريوش گلعليزاده؛ سرپرست مركز ملي هوا و تغيير اقليم، جوابيه‌اي به شرح زير تهيه كردند كه براي درج در آن روزنامه محترم ارسال مي‌شود.
با توجه به مباحثي كه در خصوص افزايش ناگهاني دي‌اكسيدگوگرد (SO2) در شهر تهران در بازه زماني 22 تا 26 آذرماه امسال مطرح شد، ما بررسي‌هاي لازم را در ايستگاه‌هايي كه شاخص SO2 در آنها در شرايط ناسالم قرار داشت انجام داديم و اين افزايش را در مناطق مختلف شهر تهران مشاهده كرديم.
البته اين اتفاق مسبوق به سابقه است و در سال 1399 هم شاخص SO2 در چند ايستگاه در شرايط ناسالم قرار گرفته بود. عموما ايستگاه‌هايي كه شاخص بالا داشتند در اطراف بزرگراه‌هاي فتح، آزادگان و مناطقي قرار داشتند كه محل تردد كاميون‌ها و اتوبوس‌هاي برون‌شهري بودند. با توجه به اينكه سوخت نفت و گاز صرفا در كلان‌شهرها و محورهاي مواصلاتي منطبق با استاندارد يورو 4 و يورو 5 توزيع مي‌شود، اين احتمال را داديم كاميون‌ها و اتوبوس‌هايي كه از مناطق مختلف كشور به سمت تهران آمده‌اند، از جايگاه‌هايي سوختگيري كرده‌اند كه در آنها نفت و گاز معمولي توزيع مي‌شود. در موضوع اخير هم اداره كل حفاظت محيط زيست تهران در تاريخ 22 آذر، سوخت را نمونه‌برداري كرد و نتايج حاصله نشان داد كه اين سوخت از كيفيت بسيار خوبي برخوردار است. اما در خصوص ادعاي مطرح‌شده مبني بر اينكه مازوت‌سوزي در نيروگاه‌ها و صنايع تهران انجام مي‌شود بايد توجه داشته باشيم كه در استان تهران تنها نيروگاهي كه قابليت مصرف مازوت را دارد نيروگاه بعثت در منطقه 16 است و مشعل مازوت‌سوزي اين نيروگاه هم از سال 1393 به حكم مرجع قضايي پلمب است. ضمن اينكه مازوت به گونه‌اي است كه اگر يك نيروگاه يا واحد صنعتي در نقطه‌اي از آن استفاده كند، با چشم قابل تشخيص و مشاهده است. در بررسي‌هاي ما، بالاترين رقم ميزان SO2 در شهر تهران در ايستگاه سلامت در منطقه 17 تهران مشاهده شد كه شاخص آلودگي آن در 23 آذرماه 591ppb بود. براي بالارفتن غلظت SO2 در شهر تهران چند فرضيه مطرح است؛ اول بحث مازوت‌سوزي در نيروگاه بعثت است كه كلا منتفي است. دوم بحث مصرف مازوت در صنايع اطراف تهران است كه اين اتفاق تاكنون رخ نداده به دليل اينكه قطعي گاز نداشتيم. ضمن اينكه اگر به فرض صنعت سيمان از سوخت مازوت استفاده كند، موجب آلودگي SO2 نمي‌شود براي اينكه SO2 در فرآيند توليد كلينكر استفاده شده و جذب كلينكر مي‌شود. اما در خصوص بحث استفاده از نفت و گاز در صنايع هم، همكاران ما در استان تهران از ابتداي آذر گشت‌هاي شبانه گسترده‌اي انجام داده‌اند. موضوع ديگري كه مطرح است بحث پسماندسوزي است كه متاسفانه به صورت وسيع در سطح استان تهران و اطراف پايتخت انجام مي‌شود و در جلسه اخير وزارت كشور كه با موضوع آلودگي هواي شهر تهران برگزار شد، اين موضوع در دستور كار قرار گرفت و مقرر شد فرمانداري‌ها، بخشداري‌ها و شهرداري‌ها كمك كنند كه گشت پايش تقويت شود تا نظارت بيشتري صورت گيرد. با اين وجود، توزيع سراسري افزايش SO2 در ايستگاه‌هاي مختلف شهر براي ما جاي ابهام دارد كه اين موضوع بايد عاملي داشته باشد كه كل شهر تهران را درگير كرده است. البته استفاده از نفت و گاز پرگوگرد در اتوبوس‌هاي درون‌شهري و شركت واحد، گزينه‌اي است كه محتمل به نظر مي‌رسد و ما آن را بررسي مي‌كنيم.
اين امر كه 90 درصد انتشار SO2 از منابع ساكن صورت مي‌گيرد، بر اساس سياهه انتشار شهر تهران كاملا درست است اما در تمام طول سال ميزان SO2 ما يا در شرايط پاك يا سالم قرار دارد و تنها طي اين چند روز افزايش يافته كه دليل آن هم در دست بررسي است.
بررسي‌هايي كه همكاران ما انجام داده‌اند نشان مي‌دهد ايستگاه سلامت در مجاورت پايانه شركت واحد قرار دارد و اين هم از مواردي است كه فرضيه افزايش چندبرابري SO2 به دليل فعاليت اتوبوس‌هاي درون‌شهري را تقويت مي‌كند.