ملي
فكر كنيم!
سید عطاالله مهاجراني
نگاه ملي به صرفه‌جويي در ايجاد الگوي مناسب مصرف موثر است
اگر ملي فكر كنيم، بسياري از مشكلات يا اصلا پديد نمي‌آيد يا آسان حل مي‌شود. منظورم از ملي فكر كردن چيست؟ اين روزها خدا را شكر شاهد بارندگي برف و باران فراوان در كشور هستيم، ديدم در كردستان يك متر برف آمده بود. دوران كودكي ما هم شاهد چنين برف‌هاي سنگيني بوديم. ناگزير مي‌شديم پشت بام‌ها را چند بار پارو كنيم و گاه برف تا چند شبانه‌روز مي‌باريد. رودخانه‌ها و چشمه‌ها پرآب مي‌شدند. بارندگي زمستان امسال كه گفته مي‌شود، حدود 90 در صد بيش از مقدار بارش سال گذشته است، مي‌تواند نگراني‌هاي جدي كمبود آب و كاهش ذخاير سدها را تا حدي جبران كند. اما در كنار برف سنگين سرماي تاب‌سوز هم هست، اُفت فشار گاز يا قطع گاز در برخي مناطق ايران؛ اينجاست كه نگاه ملي مي‌تواند كارساز باشد. كساني كه براي تزيين و البته گرما شومينه‌هاي گازي روشن مي‌كنند. كساني كه آنچنان فضاي خانه را گرم مي‌كنند و شوفاژ‌ها يكسره و شبانه‌روزي روشن كه گاه مي‌گويند: «قربون دستت، لاي اون پنجره را باز كن، خفه شديم!» اين شيوه زندگي ملي نيست. يعني آن خانواده محترم خوشباش به فكر خود و خانواده خود هست، البته در تحليل نهايي روح خود را با «آز» يعني افزون‌طلبي به قول فردوسي ويران مي‌كند. نگاه ملي به صرفه‌جويي مي‌انديشد و از اسراف پرهيز مي‌كند و همه مردمان ايران را اعضاي خانواده خود مي‌انگارد. بدون ترديد يكي از مهم‌ترين عوامل اصلي نظام‌مند در صرفه‌جويي قيمت انرژي‌هاست. صرفه‌جويي موثر در كنترل مصرف نان و دارو، قيمت نان و داروست. اگر خواستيم با توصيه‌هاي اخلاقي مردمان را به صرفه‌جويي تشويق كنيم، اين شيوه تاثير محدود دارد. نمونه زنده‌اي كه ما در لندن با آن مواجهيم، صرفه‌جويي به مثابه يك فرهنگ است، شما در فروشگاه مي‌بينيد كه گاه مشتري يكي دو دانه سيب يا پرتقال، دو دانه پياز مي‌خرد يا سه تا گوجه!
او محاسبه مي‌كند متناسب با نياز خود خريد مي‌كند. قيمت انرژي برق و گاز به گونه‌اي است كه اگر صرفه‌جويي نكنيد، زندگي قفل مي‌شود. غروب‌ها كه من در محله‌مان قدم مي‌زنم، مي‌بينم چراغ اكثر خانه‌ها خاموش اما تلويزيون روشن است و گاه مي‌توان شبح ساكنان خانه را از پشت پنجره‌ها ديد! در خانه ما كنتور كوچكي روي ميز مطالعه است كه مصرف انرژي هر شبانه‌روز را نشان مي‌دهد، اگر مراقبت نكنيم، هزينه سر به فلك مي‌كشد. به همين دليل مي‌بايست بسيار با سختگيري و بلكه خسّت از انرژي استفاده كرد. مثلا اگر از ساعت 10 شب به بعد قيمت انرژي ارزان‌تر است، شما از ماشين لباسشويي در همان ساعت استفاده مي‌كنيد. برخي خانه‌ها از پشت‌بام خود براي انرژي خورشيدي استفاده مي‌كنند. در واقع صرفه‌جويي يك سيستم و فرهنگ است و نه تعارف و توصيه اخلاقي صرف. ما مي‌بايست ملي فكر كنيم و صرفه‌جويي كنيم و دولت مي‌بايست به شكل نظام‌مند، براي صرفه‌جويي و مبارزه با اسراف برنامه‌ريزي كند. يادم هست در اوايل انقلاب گفته مي‌شد، امام خميني هنگام وضو گرفتن، شير آب را چند بار مي‌بندند و باز مي‌كنند تا اسراف نشود. امروزه در دنيا با چشم الكتريك، جريان آب را در شير دستشويي‌ها يا روشويي‌ها متوقف يا روان مي‌كند. در واقع مي‌بايست نگاه ملي را با مديريت كارآمد تلفيق كرد، تا كشور حركت كند و براي مبارزه با سرما كار تعطيل نشود! يا شهر تعطيل نشود. از تجربه‌هاي ديگران استفاده كنيم. صرفه‌جويي مي‌تواند هزاران زيرمجموعه داشته باشد. در مصرف انرژي و دارو و نان و آب و پول! ما اسرافكاران تماشايي هستيم! در بودجه اسراف نكنيم و سيل پول به راه نيندازيم! به دختر خانم محترمي كه توي كلانتري آشنا دارد، ماهي ۳۳ ميليون تومان حقوق ندهيم. براي سريال موسي عليه‌السلام پيش‌بيني چند هزار ميليارد تومان برآورد هزينه نكنيم! اين سريال لابد قرار است فاخر باشد، اما اين هزينه فاجعه هم هست. فاجعه اسراف، مراقب باشيم سيلاب پول بي‌اعتبار مي‌تواند همه را غرق كند و با خود ببرد!