ماجراي پرهزينه فربگي در شهرداري

قابل حدس بود كه رييس شوراي شهر تهران از ماجراي استخدام بيش از 4 هزار نيرو در شهرداري تهران اظهار بي‌اطلاعي كند؛ آماري كه عصر شنبه در كانال‌هاي تلگرامي منتشر شد و حاكي از افزايش 4 هزار و 304 نفري نيروهاي شهرداري تهران از شهريور امسال تا 28 دي بود. 

مهدي چمران احتمالا خوب به ياد دارد كه در دوره سوم شوراي شهر بهمن سال 91 نمايندگان ممنوعيت استخدام در شهرداري تهران مگر با مجوز شورا را مصوب كردند. از زمان آن مصوبه در سال 1391 تاكنون اما تعداد استخدام‌هاي شهرداري روزبه‌روز بيشتر شد و تا نزديك به 70 هزار نفر هم رسيد در حالي كه تعداد پست‌هاي شهرداري تهران نهايتا 18 هزار است. مهدي چمران در سنوات گذشته شوراي شهر، همزمان با انتقاد ساير اعضاي شورا از استخدام بي‌رويه در شهرداري بيشتر سكوت كرده و تير 1400 و همزمان با دوره انتقال شورا و شهرداري تهران از معدود دفعاتي بوده كه او لب به انتقاد باز كرده است. اين‌بار هم با همان شيوه بياني كه در مواجهه با تخلفات قاليباف داشت؛ ماجرا را تلويحا در جلسه شوراي شهر تهران رد كرد. «اطلاع دقيقي ندارم اما آنچه خوانده‌ام صحت ندارد و ليست ساختگي است. اينكه استخدام شدند تكذيب نمي‌شود اما نمي‌توان ليست ارايه داد چون استخدام شرايط خاصي دارد و شورا بررسي خواهد كرد.» در جدولي كه با عنوان جذب پرسنل جديد در شهرداري تهران به نقل از صبح ما منتشر شده بود اتوبوسراني با استخدام 1229 نفر بيشترين جذب را داشت، معاونت اجتماعي با 147 نفر، شهرداري تهران 361 نفر، شركت نوسازي عباس‌آباد 158 نفر، شركت شهربان 297 نفر، سازمان آتش‌نشاني 272 نفر، شركت بهره‌برداري مترو 368 نفر، ايثارگران حوزه حمل‌ونقل 316 نفر و موسسه رايانه‌شهر 148 نفر در مرتبه‌هاي بعدي قرار داشتند. 
اما آنچه در آخرين خبرهاي رسمي درباره تعداد نيروهاي شهرداري تهران مي‌توان يافت مربوط به سخنان لطف‌الله فروزنده، معاون برنامه‌ريزي، توسعه سرمايه‌ انساني و امور شوراي شهرداري تهران در روزهاي آخر شهريور امسال است كه از بازنشستگي 3500 نفر خبر داده و گفته 56 هزار نيروي رسمي، قرارداد مستقيم، هاديان و خدمات اداري در شهرداري تهران حضور دارند. اين رقم با رقم اعلامي اعضاي شوراي ششم پس از پايان مسووليت‌شان در شورا همخواني دارد. آنها در مواجهه با انتقادهاي چمران نامه‌اي با امضاي 21 نفر نوشتند و در بخشي از آن نامه از كاهش نيرو‌هاي شهرداري از 70 هزار نفر در دوره‌هاي گذشته تا 59 هزار گفتند. همچنين فروزنده در همان گفت‌وگو از تبديل وضعيت 4 هزار ايثارگر براساس مصوبه مجلس خبر داد و گفت كه مدارك دو هزار نفر ديگر نيز در حال بررسي است. 
در دوره ششم شوراي شهر تهران هم البته برخي اعضا انتقاداتي نسبت به استخدام‌هاي دوره‌هاي قبل داشتند. اماني يكي از همين افراد است كه آمار 600 تا 700 نفري كه اصلاح‌طلبان اعلام كرده بودند را قبول نداشت و معتقد بود آمار جذب بدون درنظر گرفتن سازمان‌ها و شركت حدود يك هزار نفر است.
 پيش از حضور پيروز حناچي در مسند شهرداري تهران، محمدعلي نجفي و محمدعلي افشاني حدود 68 هزار نفر در شهرداري تهران مشغول به كار بودند. 21 مهر سال 1397 ابراهيم شيخ، معاون منابع انساني شهرداري تهران حدود يك سال پس از حضور در شهرداري تهران عدد كاركنان شاغل در شهرداري اعم از رسمي، رسمي-آزمايشي يا پيمانكاري در شركت خدمات اداري شهر و شركت هاديان شهر و همچنين قرارداد مستقيم با شركت‌ها و سازمان‌هاي تابعه شهرداري را ۶۶ هزار و ۹۷۳ نفر تا پايان مردادماه آن سال اعلام كرد. او صحبت‌هاي تكان‌دهنده ديگري هم داشت؛ اينكه حدود 2 هزار و 743 نفر بدون حضور و غياب در شهرداري كار مي‌كردند و مديريت جديد مجبور به حذف بيش از 2 هزار و 400 نفر آنها شده بود.
 اين اعداد و ارقام كه همچنان هم منشا خبرسازي‌هاي دوره‌هاي مختلف است براي زماني است كه محمدباقر قاليباف در يك دوره 12 ساله بر مسند شهرداري تهران تكيه زد و در همين 12 سال تعداد كاركنان به 67 هزار نفر افزايش پيدا كرد. روايت‌هاي زيادي هم از نحوه استخدام‌ها در مديريت شهري آن زمان وجود دارد. دي ماه سال 97 طبق گزارش محمدعلي نجفي تنها سه، چهار ماه پيش از انتخابات رياست‌جمهوري سال 96 به‌ طور ناگهاني حدود 13 هزار نفر به كارمندان شهرداري اضافه شده است در حالي كه سال 95، ۵۵ هزار و ۹۵۲ نفر به ‌طور مستمر از شهرداري تهران حقوق مي‌گرفتند. البته اين روند چندان در شهرداري تهران عجيب و غريب نبود و پيش از آن هم خبرهايي از استخدام دو هزار و 715 نفر پيش از انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 در آن منتشر شده بود.
رحمت‌الله حافظي از معدود اعضاي اصولگراي شوراي چهارم بود كه از تخلفات شهرداري تهران در زمينه استخدام‌ها و تبديل وضع ٥‌ هزار نيروي انساني در‌ سال پاياني شورا و در آستانه انتخابات ‌سال ٩٦ سخن گفته بود. براساس گفته‌هاي او در سال 84 حدود ٣٠‌هزار نفر در شهرداري پايتخت فعاليت مي‌كردند ولي اين رقم در سال 95 به ٦٥ ‌هزار نفر رسيد. پاسخ‌هاي شهردار و معاونان شهردار هم البته هيچ‌گاه منتقدان را در آن زمان قانع نكرد. تشكري هاشمي كه معاون وقت توسعه منابع انساني شهرداري تهران بود در پاسخ به انتقادات گفته بود كه آمار شاغلين در شهرداري در سال ۸۶، ۵۴ هزار نفر و در سال ۹۶، ۵۵ هزار نفر است، يعني در طول اين ۱۰ سال فقط ۱۰۱۹ نفر به استخدام شهرداري درآمده‌اند. اين درحالي بود كه طبق گفته حافظي، ‌گزارش سازمان بازرسي كشور حرف ديگري داشت و اختلاف 9 هزار نفري در نيروهاي شهرداري تهران را نشان مي‌داد. 
به هر ترتيب افزايش نيرو در شرايطي كه شهرداري‌ها با كمبود درآمدهاي پايدار شهري و منابع مالي روبه‌رو هستند همواره نگراني افزايش شهرفروشي براي تامين هزينه‌ها را ايجاد كرده است. طبق گفته اعضاي شورا استخدام هر يك نفر در شهرداري تهران، حداقل ۱۵ ميليون تومان بار مالي دارد و سالانه براساس نرخ تورم حدود ۲۰ تا ۲۵درصد به آن افزوده مي‌شود. شهرداري براساس قانون و برنامه‌ها موظف است سالانه ۶درصد نيروي انساني را كاهش دهد تا كمي از بار مالي و فربگي مديريت شهري كاسته شود.