انجمن‌هاي حامي معتادان بي‌خانمان شهر تهران، براي كمك‌رساني به زلزله‌زدگان خوي، عازم منطقه شدند
اعلام نياز براي پتو، مواد غذايي و وسايل گرمايشي براي كارتن‌خواب‌هاي پايتخت و زلزله‌زدگان خوي
بنفشه سام‌گيس
حاميان معتادان بي‌خانمان در شهر تهران همچنان مشغول به توزيع شبانه‌روزي اقلام امدادي؛ غذا، لباس گرم، پتو و تجهيزات گرمايشي مثل هيزم و تكه‌هاي چوب قابل استفاده در روشن كردن آتش و تن‌پوش‌هاي پلاستيكي براي جلوگيري از نفوذ هواي سرد بين كارتن‌خواب‌ها هستند و به «اعتماد» مي‌گويند كه تا وقتي دماي هواي تهران در ساعات پاياني شب، صفر يا نزديك صفر باشد، خدمت‌رساني مستمر به اين قشر آسيب‌ديده را ادامه مي‌دهند. «موسسه كاهش آسيب سيماي سبز رهايي»، «جمعيت خيريه تولد دوباره»، «جمعيت خيريه طلوع بي‌نشان‌ها» و «انجمن پايان كارتن‌خوابي»، چهار موسسه غيردولتي و متكي به كمك‌هاي مردم هستند كه طي دو دهه اخير، به عنوان حاميان كارتن‌خواب‌هاي شهر تهران، علاوه بر توزيع مستمر غذا در ايام سال، خدمات دايمي براي كاهش آسيب اعتياد، كمك به ترك داوطلبانه معتادان بي‌خانمان، درمان بيماري‌هاي جسمي كارتن‌خواب‌ها، اسكان موقت و دايم براي بي‌خانمان‌هاي طرد شده ارايه مي‌دهند. نيمه دوم هر سال و به دنبال كاهش دماي شب از اواسط پاييز، فعاليت اين موسسات در شهر تهران و شهرستان‌هاي اطراف پايتخت بيشتر مي‌شود و رصد دقيق‌تري براي نيازهاي اضطراري معتادان بي‌خانمان دارند، چون معتادان خيابان‌خواب، به دليل شرايط زيستي خاص و محروميت از هرگونه امكانات رفاهي و بهداشتي و غذايي در زيست خياباني، در مقايسه با فرد معتاد ساكن در خانه و بهره‌مند از غذا و امكانات رفاهي حتي در سطح حداقل، بسيار آسيب‌پذيرتر هستند؛ معتاد بي‌خانمان، معمولا اعتياد شديدتر و مصرف بالاتري دارد و مصرف مواد از نوع مخدرهاي سنگين، مصرف مقدار بيشتر مواد از نوع مخدرهاي سنگين، گرايش به الگوي مصرف پرخطر؛ مصرف تركيبي مخدر و روانگردان و گرايش به تزريق مواد به عنوان پرخطرترين اما اقتصادي‌ترين روش مصرف، بلاهاي بي‌خانماني و خيابان‌خوابي است. سوءتغذيه شديد معتادان بي‌خانمان به دليل اولويت تهيه مواد به باقي خواسته و نيازهاي انساني‌شان، آنها را در سرماي هوا؛ حتي در هواي نه چندان سرد اواسط پاييز، آسيب‌پذيرتر مي‌كند، چون هيچ ذخيره انرژي مفيدي در بدن ندارند و اگر هر دو يا سه روز يك‌بار، بخواهند از استيصال گرسنگي نجات پيدا كنند، قطعا سراغ مواد غذايي مفيد و كم‌حجم و گران نمي‌روند بلكه اولين و ارزان‌ترين انتخاب، نان خواهد بود كه براي يك فرد مبتلاي سوءتغذيه، خاصيتي جز سيري لحظه‌اي ندارد. زندگي پنهان معتادان بي‌خانمان در كنج خرابه‌ها و بيابان و بيغوله‌هاي كثيف، آنها را در معرض ابتلا به بيماري‌هاي عفوني قرار مي‌دهد و به دليل سوءتغذيه مزمن، توان دفاعي بدن هم به شدت كاهش مي‌يابد تا عاقبت، با مرگ زودرس به دليل تحليل قواي جسماني، به دليل گرسنگي مزمن، به دليل رسوب ناخالصي‌هاي كشنده مواد مصرفي و به دليل نشست عفونت و آلودگي در وجود فرتوت‌شان، از دام اين دنيا خلاص شوند. دليل تكاپوي مستمر انجمن‌هاي غيردولتي حامي كارتن‌خواب‌ها در ايام سرد سال، جز اين نيست كه اين انسان‌هاي مطرود را از لبه دره مرگ دور كنند حتي اگر دراين نحو زنده ماندن عزتي نباشد.
پتو، مواد غذايي، وسايل گرمايشي نياز داريم
حبيب بهرامي؛ مديرعامل «موسسه كاهش آسيب سيماي سبز رهايي» از دو هفته قبل تا حالا كه باران و برف بر سر پايتخت مي‌بارد و دماي شبانه، روي مرز صفر و گاهي منفي صفر است، هر شب با تيم سيار و اقلام امدادي و غذاي گرم، سراغ كارتن‌خواب‌هاي شمال غرب و غرب تهران رفته و به «اعتماد» مي‌گويد كه تا شب‌هاي نزديك به نوروز و تا زماني كه دماي هواي پايتخت، به بالاي صفر و در حد تحمل يك بي‌خانمان برسد كمك‌رساني شبانه ادامه خواهد داشت.
«نيمه دوم سال فعاليت ما بيشتر مي‌شود، چون شرايط زندگي خياباني و تحمل بي‌سرپناهي براي معتادان بي‌خانمان سخت‌تر مي‌شود. مي‌دانم كه در اين هواي سرد، همه موسسات و انجمن‌هاي كاهش آسيب اعتياد مشغول كمك‌رساني به كارتن‌خواب‌ها هستند. تمام آنچه ما به معتادان بي‌خانمان مي‌رسانيم؛ چه غذاي گرم يا پوشاك يا اقلام امدادي، همگي از كمك‌هاي مردمي تهيه مي‌شود و ما از مردم و تمام افراد نيكوكار ممنونيم. تا امروز كه به نيمه بهمن رسيده‌ايم، دولت يك ريال به موسسات كاهش آسيب اعتياد كمك نكرده و اگر مردم نبودند، معلوم نبود چطور مي‌توانستيم معتادان بي‌سرپناه را در اين شب‌هاي سرد حفظ و حمايت كنيم. اتفاقاتي كه در اين ماه‌ها و سال‌ها شاهد بوديم به ما نشان داد كه براي حمايت از معتادان بي‌خانمان و آسيب‌ديده، به هيچ‌وجه نمي‌توانيم به دولت تكيه كنيم. معتاد بي‌خانمان، يك انسان است و اگر دچار بيماري اعتياد شده بايد سبب آن را در تصميم‌هاي دولت‌ها پيدا كنيم . امروز و در اين هواي سرد، بسياري از بي‌خانمان‌ها جرات مراجعه به گرمخانه‌ها و سرپناه‌هاي شبانه و حتي مراكز كاهش آسيب اعتياد ندارند، چون از دستگير شدن مي‌ترسند. ما شاهد بوده‌ايم كه ماموران انتظامي براي دستگير كردن معتادان خياباني، به مراكز كاهش آسيب اعتياد آمده‌اند كه البته يك اقدام غيرقانوني است، چون اين مراكز، ذيل ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر و در چارچوب درمان داوطلبانه فعاليت مي‌كنند. تا زماني كه نگرش عوامل انتظامي به مساله مقابله با اعتياد، دستگيري و انتقال به اردوگاه‌هاي درمان اجباري و بي‌اعتقادي به فعاليت مراكز كاهش آسيب اعتياد و درمان داوطلبانه است، شاهد شدت گرفتن اعتياد در معتادان خياباني خواهيم بود چنانكه در اين شب‌ها هم شاهد بوديم علاوه بر اينكه شدت اعتياد معتادان خياباني بيشتر شده، تمام دستگير شده‌ها و منتقل شده‌ها به اردوگاه‌هاي درمان اجباري، بعد از ترخيص دوباره به خيابان و به اعتياد بازگشته‌اند و اصلا قانون اعتياد همين است كه اگر يك فرد معتاد ترك كرد و گرفتار عود دوباره شد، اين‌بار مصرف بيشتر و مصرف پرخطرتري خواهد داشت.»
بهرامي مي‌گويد هر شب به همراه ياراني از موسسه، حدود 500 ظرف غذاي گرم به محل‌هاي تجمع و بيتوته معتادان بي‌خانمان در مناطق شمالي، غرب و شمال غرب تهران مي‌برند، اما با اين كاهش دما و سرمايي كه به نظر مي‌رسد تا نيمه‌هاي اسفند هم ادامه داشته باشد، ادامه كمك‌رساني شبانه و مستمر با اين حجم بالا، دشوار خواهد بود.
«در اين دو هفته، مردمي گمنام، بسته‌هاي نان و غذاي پخته شده و مواد غذايي خشك به نگهبان موسسه تحويل دادند و گفتند اينها براي كارتن‌خواب‌هاست. در اين شب‌هاي خيلي سرد كه به پاتوق‌ها و مكان‌هاي تجمع و سرپناه كارتن‌خواب‌ها رفتيم، بارها شاهد بودم كه مردمي با ماشين شخصي و بدون آنكه به نهاد و مركز و موسسه‌اي وصل باشند، چند ظرف غذا آماده كرده‌اند و براي معتادان بي‌سرپناه آورده‌اند. ما دست اين مردم را مي‌بوسيم كه با اين مشكلات اقتصادي، باز هم به فكر آدم‌هاي طرد شده و بي‌خانمان هستند. اين رفتار مردم، چيزي جز عشق نيست.»
اكبر رجبي؛ مديرعامل جمعيت خيريه طلوع بي‌نشان‌ها، به «اعتماد» مي‌گويد كه از دو هفته قبل كه بارش برف و سرماي زير صفر تهران شروع شد تا امروز، دوستانش به توزيع غذا و پتو و هيزم بين كارتن‌خواب‌هاي جنوب تهران مشغولند و البته به دنبال اقدامات پليس براي پاكسازي ظاهري چهره شهر از وجود معتادان بي‌خانمان، كارتن‌خواب‌ها ناچار به بيابان‌هاي جنوب پايتخت رفته‌اند؛ فضاهايي كه هيچ دسترسي به امكانات درماني و غذايي و رفاهي ندارند و به دليل وسعت منطقه در محدوده‌هاي بزرگراهي، وزش باد سرد و سرماي هوا در اين مناطق حتي از شمال شهر هم بيشتر است. رجبي مي‌گويد علاوه بر اينكه كمك‌رساني شبانه به بي‌خانمان‌هاي رانده شده به بيابان‌هاي جنوب تهران را تا هفته آينده ادامه مي‌دهند، حجمي از وسايل امدادي هم براي زلزله‌زدگان خوي آماده كرده‌اند و از مردم مي‌خواهد كه براي مردم زلزله زده، پتو، وسايل گرمايشي و مواد غذايي خشك بفرستند.
«ديروز يك نيسان پر از پتو و گرم‌كننده برقي به خوي فرستاديم و حالا هم حجم كمك‌هايي كه جمع شده به اندازه يك كاميون است، اما حتما نياز مردم خوي بيشتر از اينهاست.»
علي حيدري؛ مديرعامل انجمن «پايان كارتن‌خوابي» هم مي‌گويد كه روز چهارشنبه با سه نفر از اعضاي انجمن راهي منطقه زلزله‌زده خوي مي‌شوند.
«از طريق كمك‌هاي مردمي، گرم‌كننده برقي و كاور پلاستيكي براي پوشش چادرهاي امدادي، پتو و چادر امدادي و مواد غذايي خشك مثل برنج و حبوبات و روغن جمع كرده‌ايم و به منطقه زلزله‌زده مي‌بريم و احتمالا در منطقه مي‌مانيم. باقي دوستان و اعضاي انجمن هم در تهران و مشهد و اصفهان و رشت و همدان و كرمانشاه، به كارتن‌خواب‌ها كمك مي‌رسانند.»
حيدري، كمك‌رساني شبانه‌روزي به معتادان بي‌خانمان تهران را از دو هفته قبل شروع كرده و در اين دو هفته، ياران «پايان كارتن‌خوابي» هم به كودك بي‌خانمان غذا و پتو داده‌اند، هم به زن بي‌خانمان غذا و پتو داده‌اند، هم به مرد بي‌خانمان غذا و پتو داده‌اند.
«در اين دو هفته، هر شب حدود 300 ظرف غذا براي كارتن‌خواب‌ها برديم. فقط در منطقه 12 تهران گشتيم. هر شب آنچه ديدم بدتر از شب قبل بود. شرايط اقتصادي كارتن‌خواب‌ها به‌طور مشخص بدتر و بدتر شده. هيچ چيزي براي خوردن ندارند . فقط و فقط دود مي‌كنند و دود مي‌كنند . معلوم نيست چطور و چه تعدادي در اين شرايط زنده خواهند ماند.»